Peter Gröning (burmistrz Stargardu)
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
burmistrz Stargardu |
Peter Gröning (ur. 30 września 1561 w Stargardzie, zm. 12 lutego 1631 tamże) – burmistrz Stargardu, fundator Collegium Groeningianum.
Życiorys
Peter Gröning urodził się 30 września 1561 r. w Stargardzie[1], w rodzinie stargardzkiego stelmacha Petera i jego żony Gertrudy[2]. Początkowo pobierał naukę w miejscowej Szkole Ratuszowej, ale porzucił ją w wieku 12 lat i został pisarzem u radcy dworu księcia pomorskiego i starosty w Słupsku, któremu towarzyszył w podróżach do Prus, Polski i Rosji. W 1578 r. pracował dla zarządcy zamku w Bytowie Antona von Zitzewitz[3].
Od 1580 r. pracował w kancelarii księcia wołogoskiego Ernesta Ludwika[2]. W 1584 r. został wybrany na rentmistrza w domenie w Jasienicy[3]. Po odejściu w 1588 r. ze służby księcia Ernesta Ludwika wrócił do Stargardu[1] został kupcem (płody rolne, wełna, sól), a także udzielał pożyczek[2]. W 1590 r. został radnym Rady Miejskiej w Stargardzie[1], potem skarbnikiem[2], a w 1616 r. burmistrzem[1]. Był także Nadwornym Radcą Księcia Pomorskiego Jana Fryderyka.
Peter Gröning zmarł 12 lutego 1631 r.[3] i został pochowany w Kolegiacie Mariackiej[2]. W swoim testamencie przekazał 20 000 guldenów na fundację dla ubogich i zdolnych[1]. Jego realizację powierzono adwokatowi Królewskiego Sądu Nadwornego w Stargardzie Samuelowi Neanderowi.
Fundacja Gröninga została potwierdzona 5 maja 1631 r. przez księcia pomorskiego Bogusława XIV, który przeznaczył drewno na budowę auli szkolnej[2]. W 1633 r. otworzono Collegium Groeningianum (Kolegium Gröninga)[1]. Zarządzeniem króla Prus Fryderyka Wilhelma z 25 lipca 1714 r. przekształcono szkołę w uczelnię akademicką[3], a w 1812 r. przekształcono je w Gymnasium Groeningianum (Gimnazjum Gröninga, od 1882 r. miało ono nowy gmach). W tej formie szkoła funkcjonowała do 1945 r., obecnie działa tam I Liceum Ogólnokształcące.
Był dwukrotnie żonaty, z Margaretą Friedrichs i Barbarą Marią von Suckow[2].
W 2019 r. przeprowadzono badania archeologiczne, antropologiczne i genetyczne jego szczątków i grobowca[1].
Jego imieniem nazwano plac przy dzisiejszej ulicy Bolesława Chrobrego w Stargardzie[4].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 Elżbieta Bielecka, Zachodniopomorskie/ Naukowcy badają miejsce pochówku burmistrza Stargardu z XVII w. [online], Nauka w Polsce, 21 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-21] (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Krypta Petera Gröninga w Stargardzie [online], wiadomosci.rii.pl, 26 czerwca 2019 [dostęp 2019-08-21].
- 1 2 3 4 Znani Stargardzianie [online], stargard.pl [dostęp 2019-08-21] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-21].
- ↑ Alfabetyczny indeks wg nazw niemieckich [online], www.stargard.porcelanki.net [dostęp 2025-05-19].