Petrokoptis
 Petrokoptis sinolistny | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
petrokoptis | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Petrocoptis A.Braun ex Endl. Gen. Pl., Suppl. 2: 78 (1842)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
P. pyrenaica (Bergeret) Walpers[4] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Petrokoptis[5], petrokoptys[6] (Petrocoptis A.Braun ex Endl.) – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje 11 gatunków[3]. Występują one w Pirenejach oraz innych górach północnej Hiszpanii[3]. Niektóre gatunki bywają uprawiane w ogrodach skalnych, w Polsce – petrokoptis sinolistny P. glaucifolia[5][6].
Morfologia
- Pokrój
- Byliny o pędach nagich, u nasady drewniejących, w górze często pokrytych woskowym nalotem[6].
- Liście
- Naprzeciwległe, u części gatunków skupione w rozetę przyziemną, siedzące lub krótkoogonkowe, całobrzegie[6].
- Kwiaty
- Osadzone na długich szypułkach, zebrane po kilka w luźne, szczytowe wierzchotki. Kielich stożkowatodzwonkowaty, z 10 żyłkami wiązek przewodzących. Płatki korony w liczbie 5, białe do różowopurpurowych (intensywność barwy jest stabilna w obrębie populacji, ale bardzo zmienna w obrębie gatunków[7]), całobrzegie lub ząbkowane, u nasady ściągnięte w długi paznokieć. Pręcików jest 10. Szyjek słupka jest 5[6].
- Owoce
- Torebki pękające 5 ząbkami. Zawierają czarne i nerkowate nasiona[6]. Znaczek na nasionach pokryty jest długimi, jednokomórkowymi włoskami[7].
Systematyka i taksonomia
Rodzaj z plemienia Sileneae z podrodziny Caryophylloideae z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae[8].
Rodzaj zajmuje pozycję bazalną w kladzie obejmującym Eudianthe, firletkę Lychnis, słonecznicę Heliosperma, smółkę Viscaria i Atocion. Oddzielenie linii prowadzącej do tego rodzaju od wspólnych przodków ww. rodzajów nastąpiło w miocenie ok. 10,59 miliona lat temu. Cała ta grupa stanowi klad siostrzany względem rodzaju lepnica Silene, z którą miała ostatniego wspólnego przodka ponad 14 milionów lat temu[9] (w niektórych, bardzo szerokich ujęciach rodzaju Silene także Petrocoptis włączany jest do niego jako podrodzaj[7])[10].
Podział rodzaju jest problematyczny ze względu na dużą zmienność cech morfologicznych i trudność w ustaleniu cech diagnostycznych. W zależności od ujęcia systematycznego w obrębie rodzaju bywa wyróżnianych od 7 do 11 gatunków[7].
- Wykaz gatunków[3]
- Petrocoptis crassifolia Rouy
- Petrocoptis glaucifolia (Lag.) Boiss. – petrokoptis sinolistny
- Petrocoptis grandiflora Rothm.
- Petrocoptis guarensis Fern.Casas
- Petrocoptis hispanica (Willk.) Pau
- Petrocoptis montserratii Fern.Casas
- Petrocoptis montsicciana O.Bolòs & Rivas Mart.
- Petrocoptis pardoi Pau
- Petrocoptis pseudoviscosa Fern.Casas
- Petrocoptis pyrenaica (Bergeret) A.Braun ex Walp.
- Petrocoptis wiedmannii Merxm. & Grau
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-12-17] (ang.).
- 1 2 3 4 5 Petrocoptis A.Braun ex Endl.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-17].
- ↑ Petrocoptis. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-12-17].
- 1 2 Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 139. ISBN 978-83-925110-5-2.
- 1 2 3 4 5 6 B. Grabowska, T. Kubala: Encyklopedia bylin, tom II, K–Z. Poznań: Zysk i S-ka, 2012, s. 670. ISBN 978-83-7506-846-7. (pol.).
- 1 2 3 4 Maria Mayol, Josep A. Rossello. A Synopsis of Silene Subgenus Petrocoptis (Caryophyllaceae). „Taxon”. 48, 3, s. 471-482, 1999.
- ↑ Genus Petrocoptis A. Braun ex Endl.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-12-17].
- ↑ Eduardo Cires, José Antonio Fernández Prieto. Phylogenetic relationships of Petrocoptis A. Braun ex Endl. (Caryophyllaceae), a discussed genus from the Iberian Peninsula. „Journal of Plant Research”. 128, 2, s. 223–238, 2015. DOI: 10.1007/s10265-014-0691-6.
- ↑ David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 701, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.