Petunia

Petunia
Ilustracja
Petunia ogrodowa (odmiana z grupy surfinii)
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

psiankowate

Rodzaj

petunia

Nazwa systematyczna
Petunia Juss.
Ann. Mus. Natl. Hist. Nat. 2: 215. 1803
Typ nomenklatoryczny

Petunia axillaris (Lam.) Britton, Stern & Poggenb[3]

Morfologia (Petunia integrifolia)

Petunia (Petunia Juss.) – rodzaj roślin z rodziny psiankowatych. Obejmuje ok. 35[4]–40[5] gatunków. Rośliny te występują naturalnie w ciepłych obszarach Ameryki Południowej[4][5]. Nazwa petun w języku południowoamerykańskich Indian oznacza tytoń. Gatunki petunii są rzeczywiście z nim spokrewnione i mają również podobne działanie narkotyczne[6]. W naturze rośliny te rosną nad strumieniami na obszarach pustynnych, na otwartych terenach piaszczystych w górach i nad morzem[4]. Mieszańcowego pochodzenia petunie ogrodowe (główne gatunki rodzicielskie to P.axillaris i P. integrifolia) są popularnie uprawiane jako rośliny ozdobne. Wyhodowano ponad 200 ich kultywarów, a obrót nimi w 2005 szacowany był na blisko 100 mln dolarów[5].

Morfologia

Pokrój
Rośliny jednoroczne, dwuletnie i dość krótko żyjące byliny osiągające do 1 m wysokości[4].
Liście
Pojedyncze, często miękkie i gruczołowato (lepko) owłosione[4].
Kwiaty
Pięciokrotne, otwierające się sukcesywnie i pachnące zwłaszcza o zmroku. Kielich zrosłodziałkowy, rurkowaty. Korona kwiatu z płatków zrośniętych zwykle na całej swojej długości, kształtu lejkowatego i barwy białej, różowej, fioletowej, sano żółtej i czerwonej, u odmian uprawnych także w najróżniejszych mieszankach barw, też paskowane, plamiaste, z podwojonymi płatkami. Pręciki równej długości są cztery, jeden wykształca się jako pratniczek. Zalążnia górna, dwukomorowa, z licznymi zalążkami, szyjka słupka pojedyncza, zakończona zaokrąglonym znamieniem[4].
Owoce
Suche torebki otwierające się dwiema klapkami, zawierające dużą liczbę drobnych, brązowych nasion[4].

Systematyka

Rodzaj z podrodziny Petunioideae w obrębie rodziny psiankowatych (Solanaceae)[7]. Do tego rodzaju bywają też włączane podobne, ale o mniejszych kwiatach rośliny z rodzaju Calibrachoa, z których wyhodowano także popularne w uprawie odmiany takie jak 'Million Bells'[4].

Wykaz gatunków (taksony zweryfikowane według The Plant List)[8]
  • Petunia altiplana Ando & Hashimoto
  • Petunia axillaris (Lam.) Britton, Stern & Poggenb.
  • Petunia bajeensis T. Ando & Hashim.
  • Petunia bonjardinensis Ando & Hashimoto
  • Petunia exserta J.R. Stehm. in Napaea
  • Petunia guarapuavensis T. Ando & Hashim.
  • Petunia × hybrida hort. ex Vilm. – petunia ogrodowa
  • Petunia inflata R.E. Fr.
  • Petunia integrifolia (Hook.) Schinz & Thell.
  • Petunia interior T. Ando & Hashim.
  • Petunia littoralis L.B. Sm. & Downs
  • Petunia occidentalis R.E. Fr.
  • Petunia patagonica Millán
  • Petunia reitzii L.B. Sm. & Downs
  • Petunia riograndensis T. Ando & Hashim.
  • Petunia saxicola L.B. Sm. & Downs
  • Petunia scheideana L.B. Sm. & Downs

Zastosowanie

Mieszaniec petunia ogrodowa oraz gatunek Petunia integrifolia są powszechnie uprawiane jako rośliny ozdobne w ogromnej ilości odmian ozdobnych[6]. W Polsce uprawiane są jako rośliny jednoroczne, głównie doniczkowe i wykorzystywane do zdobienia balkonów, werand, parapetów okiennych, pergoli.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-30].
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 231. ISBN 0-333-74890-5.
  5. 1 2 3 David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 702, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. 1 2 Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  7. ↑ Genus: Petunia Juss.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-12-24].
  8. ↑ The Plant List Petunia. [dostęp 2011-06-18].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.