Piżmolot

Piżmolot
	Ptenochirus
	W. Peters, 1861
	; Piżmolot duży (P. jagori) na ilustracji z 1899 roku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Rodzina	rudawkowate
Podrodzina	Cynopterinae
Plemię	Cynopterini
Rodzaj	piżmolot
	Typ nomenklatoryczny
	Pachysoma (Ptenochirus) jagorii W. Peters, 1861
Gatunki
	3 gatunki – zobacz opis w tekście
	3 gatunki – zobacz opis w tekście

Piżmolot^[2] (Ptenochirus) – rodzaj latających ssaków z podrodziny Cynopterinae w obrębie rodziny rudawkowatych (Pteropodidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące endemicznie w Filipinach^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 71–127 mm, długość ogona 3–18 mm, długość ucha 13–25 mm, długość tylnej stopy 12–22 mm, długość przedramienia 47–91 mm; masa ciała 16–97 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1861 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters w artykule o ssakach odłowionych w południowo-wschodniej Azji, opublikowanym na łamach Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) piżmolot duży (P. jagori).

Etymologia

Ptenochirus: gr. πτην ptēn, πτηνος ptēnos ‘skrzydlaty’; χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń, ręka’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[6]^[3]^[2]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]^[10]
Ptenochirus jagori	(W. Peters, 1861)	piżmolot duży	gatunek monotypowy	Środkowe i Wschodnie Visayas (Samar, Biliran, Leyte i Bohol), Dinagat i Mindanao; zakres wysokości: 0–1600 m n.p.m.	DC: 10,4–11,3 cm DO: 0,7–1,2 cm DP: 7–7,8 cm MC: około 50 g	LC
Ptenochirus minor	Yoshiyuki, 1979	piżmolot mały	gatunek monotypowy	szeroko rozpowszechniony (za wyjątkiem obszaru Palawanu), włącznie z wyspami Babuyan (Camiguin) i Archipelagiem Sulu (Bongao i Songa-Songa); zakres wysokości: 0–1950 m n.p.m.	DC: 11,4–12,7 cm DO: 0,6–1,8 cm DP: 7,6–9,1 cm MC: 62–97 g	LC
Ptenochirus wetmori	(E.H. Taylor, 1934)	bezogoniec obrożny	gatunek monotypowy	Mindanao; zakres wysokości: 800–1200 m n.p.m.	DC: 7,1–7,6 cm DO: 0,3–0,5 cm DP: 4,7–5,2 cm MC: 16–21 g	VU

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 W.C.H. Peters. Bericht über die von Hrn. F. Jagor bisher auf Malacca, Borneo, Java und den Philippinen gesammelten Säugethiere aus den Ordnungen der Halbaffen, Pelzflatterer und Flederthiere. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1861, s. 707, 1861. (niem.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 81, 83. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 88. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 68–69. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ptenochirus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-14].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 448–449. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 594, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
↑ Taxonomy: Ptenochirus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-22]. (ang.).
↑ Taxonomy: Megaerops – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-22]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[Peters-1] 1 2 W.C.H. Peters. Bericht über die von Hrn. F. Jagor bisher auf Malacca, Borneo, Java und den Philippinen gesammelten Säugethiere aus den Ordnungen der Halbaffen, Pelzflatterer und Flederthiere. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1861, s. 707, 1861. (niem.).

[Cichocki&inni-2] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 81, 83. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 88. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Giannini&inni-4] 1 2 3 4 5 N. Giannini, C. Burgin, V. Van Cakenberghe, S. Tsang, S. Hintsche, T. Lavery, F. Bonaccorso, F. Almeida & B. O’Toole: Family Pteropodidae (Old World Fruit Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 68–69. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ptenochirus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-14].

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 448–449. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 594, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).

[10] Taxonomy: Ptenochirus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-22]. (ang.).

[11] Taxonomy: Megaerops – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-12-22]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]