Pigmentówka iglastodrzewna
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pigmentówka iglastodrzewna |
| Nazwa systematyczna | |
| Callistosporium pinicola Arnolds Mycologia 35(2): 153 (1943) | |
Pigmentówka iglastodrzewna (Callistosporium pinicola Arnolds) – gatunek grzybów z rodziny Callistosporiaceae[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Callistosporium, Callistosporiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten został opisany dopiero w 2006 r. przez Eefa Arnoldsa[1]. Brak go w pracy W. Wojewody z 2003 r., ale potem w Polsce został znaleziony[2]. W 2025 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała używanie nazwy pigmentówka iglastodrzewna[3].
Morfologia
Średnica (0,5–)1–3 cm, początkowo wypukły z podwiniętym brzegiem, później płaski, na koniec wklęsły z prostym brzegiem. Powierzchnia żółtobrązowa, pomarańczowobrązowa, czerwonobrązowa, bez smug, sucha, w środku omszona[4].
Przyrośnięte lub wykrojone, gęste, cienkie, żółte lub pomarańczowożółte[4].
Wysokość 1,2–3,2 cm, grubość 0,15–0,35 cm, cylindryczny lub spłaszczony, tej samej barwy co kapelusz[4].
Cienki, kruchy, bladożółty, bez mącznego zapachu, bez smaku i bez goryczy[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki (2,5–)2,8–4,7 × 2–3,5 µm, elipsoidalne lub szeroko elipsoidalne, gładkie, szkliste, często z żółtymi lub brązowymi korpusami. Podstawki 12–25 × 3,5–6 µm, maczugowate, czterozarodnikowe. Trama blaszek regularna. Brak cystyd. Skórka kapelusza typu trichodermum, zbudowana ze strzępek o szerokości 2–5,5 μm, czasami napęczniałych do 8 μm. Podstawki i strzępki z licznymi granulkami, które pod wpływem KOH i amoniaku zmieniają barwę na czerwonawą lub fioletową[4].
Występowanie i siedlisko
W 2009 r. w Europie C. pinicola była znana w Austrii. Czechach, Francji, Niemczech, Włoszech, Holandii, Belgii, Szwajcarii i na Ukrainie[5]. W Polsce po raz pierwszy znaleziono ten gatunek w 2014 r. w Beskidzie Żywieckim, Wigierskim Parku Narodowym[6], oraz na zboczach Małej Pasieki w Bieszczadach[2]. Nowe stanowiska tego gatunku podaje także internetowy atlas grzybów. C. pinicola została w nim zaliczona do gatunków chronionych i zagrożonych[7].
Grzyb nadrzewny, saprotrof. Rozwija się na silnie już spróchniałych pniakach i pniach drzew, głównie iglastych, zwłaszcza sosny pospolitej. Stwierdzono jednak występowanie tego gatunku także na jodle pospolitej i świerku pospolitym i podano jeden przypadek występowania na drewnie drzew liściastych – prawdopodobnie na buku[5].
Przypisy
- 1 2 3 Index Fungorum [online] [dostęp 2020-05-12] (ang.).
- 1 2 Projektowany Turnicki Park Narodowy [online] [dostęp 2018-12-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-17].
- ↑ Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego, 23 stycznia 2025 (pol.).
- 1 2 3 4 5 Eef Arnolds, A confusing duo: Calocybe cerina and Callistosporium pinicola (Agaricales), „Acta Mycologica”, 41 (1), 2006, s. 29–40.
- 1 2 First records of Callistosporium pinicola in the Czech Republic and new findings on its ecology, „Czech Mycol.”, 61 (1), 2009, s. 1–12 [dostęp 2018-01-11].
- ↑ M. Halama, R. Rutkowski, Callistosporium pinicola (Basidiomycota), a fungus species new to Poland, „Acta Mycologica”, 49 (2), 2014, s. 189–197.
- ↑ Nowe stanowiska ''Callistosporium pinicola'' w Polsce [online] [dostęp 2018-12-16].