Piotr Boroń (lekarz)

Piotr Boroń

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	1920 Skała
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1993 Białystok
Prof. dr hab. nauk medycznych
Specjalność: choroby zakaźne; medycyna przemysłowa
Alma Mater	Akademia Medyczna we Wrocławiu
Doktorat	1958 (1959) Akademia Medyczna w Białymstoku
Habilitacja	1960 Akademia Medyczna w Białymstoku
Profesura	1967, 1973
Kierownik
Akademia Medyczna w Białymstoku	Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych
Okres spraw.	1960–1977
Rektor
Akademia Medyczna w Białymstoku
Okres spraw.	1972–1973
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski; Medal Komisji Edukacji Narodowej

Piotr Boroń (ur. 1920 w Skale, zm. 4 stycznia 1993 w Białymstoku) – polski lekarz, specjalista w zakresie chorób zakaźnych i medycyny przemysłowej, profesor nauk medycznych, rektor Akademii Medycznej w Białymstoku (1972-1973).

Urodził się w 1920 r. w Skale, w ówczesnym powiecie olkuskim (dziś powiat krakowski) jako syn Piotra i Karoliny z domu Miodek. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Skale, naukę kontynuował w Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie, a następnie w Liceum Ogólnokształcącym im. S. Staszica we Lwowie. Zdał maturę w 1939 r., rozpoczął studia w Szkole Podchorążych Sanitarnych w Warszawie, ale do wybuchu II wojny światowej zdążył jedynie odbyć kurs rekrucki^[1].

17 września 1939, w Szpitalu Twierdzy Brześć nad Bugiem, został wzięty przez Niemców do niewoli i umieszczony w Stalagach XIII A (Bad Sulzbach) oraz XIII D (Nűrnberg/Langwasser). Do kraju powrócił pierwszym wojskowym pociągiem repatriacyjnym w październiku 1945.

W listopadzie 1945 roku podjął studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego, zaś 16 września 1950 został absolwentem Akademii Medycznej we Wrocławiu, otrzymując dyplom lekarza.

Już w trakcie studiów rozpoczął pracę w II Klinice Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Wrocławskiego jako zastępca asystenta. 28 kwietnia 1951 obronił rozprawę doktorską Zachowanie się białek osocza krwi łącznie z odczynem Biernackiego w poszczególnych postaciach gruźlicy płuc leczonej Streptomycyną^[2].

W 1953 r. wyjechał do Korei i w trakcie wojny koreańskiej przez osiem miesięcy pełnił funkcję ordynatora Oddziału Wewnętrznego i Zakaźnego Szpitala Polskiego Czerwonego Krzyża (PCK) w Korei Północnej.

Po powrocie do Polski, 1 marca 1954 podjął pracę w I Klinice Chorób Wewnętrznych Akademii Medycznej w Białymstoku^[3].

Należał do grupy pionierów budujących białostocką uczelnię^[4]. W 1958 uzyskał tytuł specjalisty II stopnia z zakresy medycyny przemysłowej.

26 lutego 1959 został zatwierdzony jego stopień naukowy kandydata nauk medycznych po wcześniejszym w 1958 przeprowadzeniu przewodu oraz obronie dysertacji Badania nad zachowaniem się niektórych reakcji naczynioruchowych w chorobie nadciśnieniowej oraz w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

W 1960 r. doprowadził do powołania Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych AMB, którą zorganizował i prowadził jako kierownik do 1977 r. Jego praca habilitacyjna dotyczyła badań nad donaczyniowym wstrzykiwaniem distreptyzy u psów jako możliwość leczenia zakrzepów w chorobach naczyń.

W 1967 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1973 zwyczajnego^[2].

W latach 1974–1980 był wicedyrektorem Instytutu Chorób Wewnętrznych AMB. Od 1 czerwca 1980 do 31 grudnia 1981 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Chorób Zakaźnych i Dermatologii AMB.

Był specjalistą krajowym i wojewódzkim w zakresie chorób zakaźnych. W drugiej połowie lat 80. jako jeden z pierwszych w regionie północno-wschodnim Polski i jeden z nielicznych w kraju zajął się pomocą osobom zarażonym HIV i chorym na AIDS^[5].

Przeprowadzał szkolenia dla personelu medycznego z regionu północno-wschodniego dotyczące tematyki HIV i AIDS. Wzięło w nich udział prawie dziesięć tysięcy osób. Przewodniczył założonemu przez siebie Społecznemu Stowarzyszeniu Zapobiegania AIDS, pierwszej takiej organizacji w kraju.

W pracy naukowo-badawczej zajmował się chorobami zawodowymi, chorobami odzwierzęcymi (bruceloza, włośnica), chorobami wątroby^[6] (w następstwie alkoholizmu) i zakażeniami HIV.

Wraz ze współpracownikami opublikował ponad 462 prac naukowych i popularnonaukowych. Ewenementem na skalę krajową było zorganizowanie 11 sympozjów, licznych konferencji naukowych i kursów szkoleniowych.

Należał do zespołów redakcyjnych „Roczników Akademii Medycznej w Białymstoku” (1972-1975), „Białostockiego Towarzystwa Naukowego”^[7], „Przeglądu Lekarskiego”, „Medycyny Wiejskiej”.

1. P. Boroń, W. Szmuness „Wirusowe zapalenie wątroby”, Warszawa 1969;
2. P. Boroń, Z. Hencner, C. Jeżyna „Choroba ptasia”, Warszawa 1971;
3. P. Boroń „Choroby XX-go wieku (w aspekcie epidemiologicznym), Warszawa 1982;
4. P. Boroń „Choroby wątroby i dróg żółciowych, Warszawa 1983.
5. P. Boroń „Choroby odzwierzęce”, Warszawa 1983^[1];

• Zespół specjalistów Departamentu Szkolnictwa Wyższego i Nauki Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej (MZiOS) powołany w celu zreformowania programów nauczania na wydziałach lekarskich akademii medycznych – kierownik;
• Komisja Współpracy z Zagranicą Rady Naukowej Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki – członek;
• Rada Naukowa Instytutu Parazytologii Polskiej Akademii Nauk (PAN) – członek;
• Komisja Dietetyki Polskiej Akademii Nauk – członek;
• Rada Naukowa przy Ministrze Zdrowia (1970) – członek;
• Komisja Leków przy MZiOS – członek^[1];

• Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych – przewodniczący Zarządu Głównego, członek honorowy^[1];
• Polskie Towarzystwo Lekarskie – członek Zarządu Głównego, przewodniczący Oddziału Białostockiego (1969);
• Czechosłowackie Stowarzyszenie Medyczne im. J. E. Purkiniego – członek honorowy;
• International Federation of Infections and Parasitic Diseases – członek Rady;
• European Association for the Study of the Liver;
• Białostockie Towarzystwo Naukowe^[7].

Pełnił funkcje prodziekana Wydziału Lekarskiego (1960-1964), następnie prorektora ds. klinicznych (1969-1972) i rektora AMB (1972-1973)^[8].

16 lutego 1972 w związku z odwołaniem rektora prof. S. Soszki z jego funkcji, minister zdrowia i opieki społecznej powołał prof. Boronia na urząd rektora AMB do końca kadencji upływającej 31 sierpnia 1972. 1 września powołano go ponownie, na nową kadencję, która miała trwać do 30 września 1975. Jednakże w międzyczasie rektor złożył rezygnację, zatem minister zwolnił go z pełnionego urzędu z dniem 30 września 1973^[2].

W trakcie krótkiej jego kadencji, rozpoczęły działalność nowe jednostki organizacyjne: Pracownia mikroskopii Elektronowej, Pracownia Matematyki i Statystyki, Pracownia Elektronicznej Techniki Obliczeniowej, Zakład Propedeutyki Pediatrii, Centralna Pracownia Dokumentacji Naukowo-Technicznej, Poradnia Kardiologiczna z Ośrodkiem Rehabilitacji.

Jednocześnie realizowano kolejne etapy inwestycyjne uczelni, przede wszystkim budowę nowego gmachu – Collegium Pathologicum, przeznaczonego na potrzeby Zakładu Anatomii Patologicznej oraz Medycyny Sądowej. Postanowiono o zbudowaniu nowego Domu Studenta z miejscami dla asystentów. Stworzona została baza do uruchomienia Ośrodka Dializy Pozaustrojowej ze sztuczną nerką i zapleczem.

Utworzono pierwszą w Białymstoku Poradnię Chorób Zawodowych oraz Przyzakładową Przychodnię Lekarską dla Pracowników AMB. Powstała Przychodnia dla Kobiet ze wszystkich uczelni w Białymstoku. Powołano Przyzakładową Spółdzielnię Mieszkaniową^[2].

W 1972 r. stworzono własną, stałą bazę wypoczynkową dla pracowników AMB i ich rodzin wraz z domem pracy twórczej w Sokołdzie i Sidrze. Studenci rozwijali swoją własną bazę turystyczną dla klubów turystyki kajakowej, pieszej czy rowerowej, działającą w Gorle k. Starych Juch w ramach Oddziału Międzyuczelnianego PTTK, zlokalizowanego na drugim piętrze prawego skrzydła Pałacu Branickich. Dynamicznie działały organizacje studenckie: AZS, Koło Uczelniane PCK.

Utworzono Radę Szkoły do Spraw Młodzieży, Samorząd Rady Mieszkańców Domu Studenta. Co najmniej 5 razy w roku studenci wraz z pracownikami uczelni wyjeżdżali w teren w ramach tzw. „Białych Niedziel” wspomagając medycznie miejscową ludność^[2].

• Związek Młodzieży Polskiej (1948) – członek;
• Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej (1950) – członek;
• Towarzystwo Krzewienia Kultury Świeckiej (1950) – członek;
• Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (1951) – sekretarz Komitetu Uczelnianego, członek Komitetu Wojewódzkiego;
• Komisje dyscyplinarne dla pracowników instytutów naukowo-badawczych resortu zdrowia i opieki społecznej – członek^[9];
• Komitet Budowy Pomnika w Białymstoku poświęconego Bohaterom Ziemi Białostockiej (1972) – czlonek^[10];
• Patriotyczny Ruch Ocalenia Narodowego PRON (1982/1983) – przewodniczący Rady Wojewódzkiej;
• Obywatelski Komitet ds. Uniwersytetu w Białymstoku – przewodniczący^[1].

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski;
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski;
• Odznaka honorowa „Za wzorową pracę w służbie zdrowia”;
• Medal Komisji Edukacji Narodowej;
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”;
• Medal Pamiątkowy 20-tej Rocznicy Zwycięstwa w Wojnie Wyzwoleńczej Narodu Koreańskiego;
• Nagrody rektora AMB (indywidualne i zespołowe);
• Tytuł Doktora honoris causa Akademii Medycznej w Lublinie^[1].

Prof. P. Boroń przeszedł na emeryturę 30 września 1991. Zmarł 4 stycznia 1993 w Białymstoku. Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Skale w grobowcu rodzinnym.

Jak wspomina córka, prof. A. Boroń-Kaczmarska: Czas, w którym pracował Ojciec nie był łatwy, ale umiał On zawalczyć o pacjenta. Oddawał się pracy naukowej, organizacyjnej i społecznej. Wstawał o piątej rano i już coś studiował. Potem była praca. Przychodził do domu około 16. na obiad. O 18. był już w Bibliotece. W domu kładł się najpóźniej… Mimo to, ja nigdy nie miałam niedosytu Ojca.

W 1993 r. została powołana „Fundacja im. prof. Piotra Boronia”, działająca później pod nazwą „Fundacja Medycyny Klinicznej”. Od 2013 fundacja nadaje Nagrodę im. Piotra Boronia dla młodych badaczy „za wkład w rozwój hepatologii lub innych dziedzin medycyny mających związek z celami Fundacji”^[2].