Piotr Pełka

Piotr Pełka
Ilustracja
kapitan administracji kapitan administracji
Data i miejsce urodzenia

31 stycznia 1896
Stróżewko

Data i miejsce śmierci

20-22 kwietnia 1940
Katyń

Przebieg służby
Lata służby

1914-1940

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Dowództwo Okręgu Korpusu Nr II

Stanowiska

kierownik referatu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Piotr Pełka (ur. 31 stycznia 1896 w Stróżewku, zm. 20-22 kwietnia[1] 1940 w Katyniu) – kapitan administracji (piechoty) Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Antoniego i Józefy z Chmurzyńskich urodzony 31 stycznia 1896 we wsi Stróżewko, w ówczesnym powiecie płockim guberni płockiej[2][3]. Miał dwóch braci, z których jeden walczył podczas I wojny światowej w armii francuskiej, a drugi w armii rosyjskiej[4].

Uczęszczał do szkoły powszechnej w Rogozinie[5]. W 1905 wziął czynny udział w strajku szkolnym, za co został usunięty ze szkoły[5][6]. W 1908 zdał egzamin do II klasy i został przyjęty do Gimnazjum Męskiego w Płocku[7]. Członek Strzelca i Polskiej Organizacji Wojskowej w Płocku[8]. W styczniu 1918 wstąpił do Polskiej Siły Zbrojnej[4]. Od 10 lutego do 9 listopada 1918 był uczniem klasy „D” Szkoły Podchorążych w Ostrowi Mazowieckiej[9][8]. W listopadzie 1918, po egzaminach, wziął udział w rozbrajaniu Niemców[4]. Przydzielony do grodzieńskiego pułku strzelców pełni służbę na stanowisku młodszego oficera szkoły podoficerskiej[10]. Wziął udział w wojnie z bolszewikami[11][3]. Wyróżnił się 19 kwietnia 1919 w bitwie pod Stołowiczami, w której zdobył ciężki karabin maszynowy za co później został odznaczony Krzyżem Walecznych[10]. W 1920 walczył nad Berezyną, w bitwie pod Radzyminem i bitwie nad Niemnem, a za wykazane męstwo został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[11].

Po zakończeniu działań pozostał w wojsku jako oficer zawodowy i kontynuował służbę w macierzystym pułku, który został przemianowany na 81 pułk piechoty i stacjonował w garnizonie Grodno[12][13][14]. W 1925 został przeniesiony do Korpusu Kadetów Nr 2 w Modlinie (od 1926 w Chełmnie)[15]. 19 marca 1928 został mianowany na stopień kapitana ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 199. lokatą w korpusie oficerów piechoty[16]. W roku szkolnym 1929/30 pełnił służbę w batalionie szkolnym na stanowisku oficera wychowawczego 3. kompanii[17]. W marcu 1931 został przeniesiony do 23 pułku piechoty we Włodzimierzu na stanowisko dowódcy kompanii[18][19][20]. W 1934 przeniesiony na stanowisko zastępcy kierownika referatu ochrony w Samodzielnym Referacie Informacyjnym Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[3][21]. W 1938 był już w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[22][23]. Na stanowisku kierownika referatu SRI DOK II pozostawał co najmniej do marca 1939[24].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939, dostał się do niewoli sowieckiej. Według stanu z grudnia 1939 był jeńcem obozu w Kozielsku[1]. Między 19 a 21 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika Zarządu NKWD Obwodu Smoleńskiego[1] – lista wywózkowa nr 036/4 z 16 kwietnia 1940[1][3], pozycja 16[25]. Został zamordowany między 20 a 22 kwietnia 1940 w lesie katyńskim[1][3] przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[26][27]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[28][29]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji nadzorowanych przez Niemców[30] pod numerem 822[31][32][1][3][33] – dosł. określony jako Pelka Piotr (raport dzienny z 4 maja 1943)[1]. Przy jego szczątkach znaleziono: odznaczenie, legitymację Virtuti Militari, legitymację służbową, dowód osobisty, złote zęby, wizytówkę, kartę sczepienia nr 2886, cztery fotografie[33] oraz list od żony nadany do Kozielska[34]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 0822[34].

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[35]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Był żonaty z Antoniną Helkówną[3], z którą miał synów Lecha Olgierda (ur. 18 stycznia 1922) i Jerzego Stefana (ur. 22 lutego 1923)[20][3].

Ordery i odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 621.
  2. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1, 4.
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 471.
  4. 1 2 3 Kolekcja VM ↓, s. 6.
  5. 1 2 Kolekcja VM ↓, s. 5.
  6. ↑ Dobre duchy ze Stróżewka [online], Witryna Mazovia.pl [dostęp 2021-11-04].
  7. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 4, 5.
  8. 1 2 Kolekcja VM ↓, s. 4.
  9. ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 295, 384, 432–433.
  10. 1 2 Dąbrowski 1928 ↓, s. 13.
  11. 1 2 3 Kolekcja VM ↓, s. 1.
  12. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 214.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 358, 441.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 311, 383.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 141, 226.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 53.
  17. ↑ Korpus Kadetów Nr. 2 1930 ↓, s. 140.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931, s. 99.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 553.
  20. 1 2 Kolekcja VM ↓, s. 2.
  21. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934, s. 155.
  22. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 40.
  23. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 301.
  24. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 513.
  25. ↑ Banaszek, Roman i Sawicki 2000 ↓, s. 218.
  26. ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
  27. ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
  28. ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2025-01-18] (pol.).
  29. ↑ Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-18] (pol.).
  30. ↑ Instytut Pamięci Narodowej - Kraków, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2025-02-01] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] (pol.).
  31. ↑ Auswärtiges Amt, „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 187 [dostęp 2025-02-01] (niem.).
  32. ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-02-01].
  33. 1 2 Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (6 (344)), pbc.uw.edu.pl, 5 lutego 1949, s. 3 [dostęp 2025-02-01] (pol.).
  34. 1 2 Mariusz Olczak (red.), Katyń. Listy ekshumacyjne i dokumenty Zarządu Głównego Polskiego Czerwonego Krzyża 1943–1944., koszalin.ap.gov.pl, s. 132, ISBN 83-89986-91-4 [dostęp 2025-02-01] (pol.).
  35. ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 18 lutego 1922, s. 109.
  37. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 3.
  38. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 66.
  39. ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 19 marca 1934 roku, s. 112.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 40.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.