Pisana (polana)

Polana Pisana
Ilustracja
Polana Pisana i widok na Raptawicką Grań
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

województwo małopolskie

Pasmo

Tatry, Karpaty

Wysokość

1010–1100 m n.p.m.

Zagospodarowanie

nieużytek

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Polana Pisana”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Polana Pisana”
Ziemia49°14′35″N 19°51′50″E/49,243056 19,863889

Polana Pisana – polana leżąca w Dolinie Kościeliskiej w Tatrach Zachodnich. Położona jest na wysokości 1010–1100 m. Składa się z dwóch części: Niżniej Polany Pisanej (ok. 1010-1030 m) po zachodniej stronie Kościeliskiego Potoku i Wyżniej Polany Pisanej (ok. 1010-1100 m) po wschodniej stronie tego potoku[1]. Leży w granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego (TPN).

Polana znajduje się na obszarze zbudowanym z margli kredowych[2]. Ponad polaną wznoszą się od zachodu Raptawicka Turnia i Stoły, a od wschodu Organy, Upłazkowa Turnia, Zdziary Pisaniarskie, Ratusz (1296 m), Saturn (1391 m), od północy Zbójnicka Turnia[3]. Pod Saturnem znajdują się ubogie złoża rudy ołowiu[2].

Wszystkie te turnie zbudowane są z wapieni i dolomitów i znajdują się w nich liczne jaskinie. Jeszcze w XIX wieku ze żlebu Żeleźniak, wpadającego do tej polany, oraz z pobliskich Stołów, wydobywano wysokogatunkowe rudy żelaza[2].

Kiedyś polana była użytkowana pastersko, wchodziła w skład dawnej Hali Pisanej[1]. Obecnie stopniowo zarasta lasem. Wyżnia Polana Pisana miała w 1955 r. powierzchnię ok. 6 ha, Niżnia ok. 7 ha, ale do 2004 r. w wyniku zarośnięcia ich powierzchnie zmniejszyły się: Wyżniej o ok. 42%, Niżniej o ok. 65%[4]. Według danych z dzieła „Pasterstwo Tatr Polskich i Podhala” (t. VI - mapa) w 1956 r. na polanie znajdowało się 7 drewnianych zabudowań pasterskich. W 1975 r. stały tu już tylko dwie szopy inwentarskie[5].

Krótko przed II wojną światową w dolnej części Wyżniej Pisanej Polany zbudowano niewielki prywatny budynek z bufetem turystycznym, zwany schroniskiem na Polanie Pisanej. W czasie wojny z obiektu często korzystali tatrzańscy kurierzy i partyzanci. W grudniu 1945 r. Niemcy spalili go podczas bitwy z radzieckimi partyzantami kpt. Potiomkina. Po wojnie w tym miejscu został wybudowany nowy drewniany schron z bufetem, który przez jakiś czas służył turystom i GOPR-owi. Z czasem budynek przeszedł na własność TPN, a w 1987 r. za zgodą Dyrekcji Parku (lecz niezgodnie z obowiązującymi przepisami) został wysadzony w powietrze przez filmowców kręcących tu film pt. Trójkąt bermudzki[1].

Powyżej polany znajduje się przewężenie, zwane Wyżnią Kościeliską Bramą (Bramą Raptawicką). Po przejściu dwóch mostków, 150 m w górę ponad polaną odchodzi na lewo jednokierunkowy szlak turystyczny do Wąwozu Kraków[3]. 700 m wyżej znajduje się Skała Pisana – wapienna ściana z tysiącami wyrytych autografów dawnych turystów (m.in. można odczytać autograf malarza Henryka Siemiradzkiego). Pod skałą znajduje się duży otwór i wywierzysko, które jest połączone z podziemną odnogą Kościeliskiego Potoku i odwadnia Wąwóz Kraków. Otwór prowadzi do Jaskini Wodnej pod Pisaną. Naprzeciwko skały znajdują się udostępnione dla turystów jaskinie: Raptawicka, Obłazkowa i Mylna, prowadzą tam znakowane szlaki turystyczne[2].

Do Polany Pisanej dostać się można z Kir leżących u wylotu tej doliny, przy szosie z Zakopanego (pieszo 1 h, z powrotem 50 min), albo dojechać dorożką góralską lub saniami. Trasa prowadzi cały czas dnem Doliny Kościeliskiej. Na polanie znajduje się postój dorożek, bufet, ławki i stoły dla turystów, WC i pomnik upamiętniający żołnierzy brygady partyzanckiej im. Szczorsa i ich walkę z hitlerowcami w latach 1944–1945. Polana jest najczęściej miejscem odpoczynku turystów podążających dalej[2].

Nazwa polany (hali?) występuje już w bardzo starych dokumentach i pochodzi prawdopodobnie od tego, że była ona opisywana przez kartografów lub też stąd, że została „zapisana” w jakichś aktach[1].

W rejonie polany znajdują się stanowiska bardzo rzadkiego w Polsce gatunku rośliny – zarzyczki górskiej[6].

Szlaki turystyczne

szlak turystyczny zielony zielony szlak z Kir dnem Doliny Kościeliskiej do schroniska na Hali Ornak.
  • Czas przejścia z Kir na polanę: 1:10 h, ↓ 1:10 h
  • Czas przejścia z polany do schroniska: 30 min, ↓ 25 min
szlak turystyczny żółty – jednokierunkowy szlak przez Smoczą Jamę w Wąwozie Kraków. Szlak rozpoczyna się nieco za południowym krańcem polany i biegnie przez wąwóz i jaskinie do zejścia na Polanę Pisaną. Czas przejścia: 50 min[7].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 1995, s. 918, ISBN 83-7104-009-1.
  2. 1 2 3 4 5 Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
  3. 1 2 Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
  4. ↑ Marcin Bukowski, Dynamika zarastania polan tatrzańskich, M. Guzik (red.), Zakopane: Wydawnictwa Tatrzańskiego Parku Narodowego, 2009, ISBN 978-83-61788-08-9.
  5. ↑ Romuald Zaręba, Ile szałasów pasterskich zachowało się jeszcze na obszarze Tatr Polskich?, „Wierchy. Rocznik poświęcony górom”, 1976, R. 45, Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej i Narciarskiej PTTK w Krakowie, 1977, s. 249–254 (pol.).
  6. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
  7. ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.