Pischinger
.jpg)
.JPG)
Pischinger[1][2][3][4], także spolszczony jako piszinger[5][6], piszyngier[7] lub piszynger[7][4] – torcik z wafli przekładanych masą czekoladowo-orzechową, oblany polewą czekoladową[4]. Termin ten znany jest prawie wyłącznie na terenach dawnej Galicji i może odnosić się też do andrutów przełożonych masą kajmakową[7].
Pomysłodawcą tortu był wiedeński cukiernik Oskar Pischinger, tworzący swoje cukiernicze dzieła w drugiej połowie XIX wieku[4]. W 1923 roku założył on w Krakowie fabrykę tortów i cukierków (pomadek deserowych)[7]. W byłej Galicji deser ten przygotowywany jest przez gospodynie dla niespodziewanych gości[4].
Składniki:
- wafle: (okrągłe) andruty[3][2][1];
- na masę: (twarda) gorzka czekolada lub kakao, cukier, masło/margaryna/śmietanka, mielone lub posiekane orzechy włoskie lub laskowe, czasem też żółtka[3][2][4];
- na lukier: (twarda) gorzka czekolada lub kakao, śmietanka, opcjonalnie masło z cukrem[3][2].
Przykładowo, przepis według Marii Ochorowicz-Monatowej (1866–1925):
Na 10 małych lub 5 dużych andrutów okrągłych wziąć ćwierć ft. czekolady w kawałkach, ćwierć ft. cukru i rozgotować w pół kwaterce słodkiej śmietanki z dodaniem łyżeczki deserowego masła. Połowę pozostawić na lukier, a do drugiej dodać ćwierć ft. zmielonych i przesianych przez sito orzechów tureckich[a] i zagotować do gęstości. Tą masą przesmarować andruty, składając pięć jeden na drugi, a po wierzchu i po bokach oblać wysmażoną do gęstości drugą połową czekolady.[8]
Zobacz też
Uwagi
- ↑ orzechami tureckimi nazywano dawniej orzechy laskowe
Przypisy
- 1 2 „Andrut, wafel”. W: Maciej E. Halbański: Leksykon sztuki kulinarnej. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1987, s. 12. ISBN 83-225-0106-4.
- 1 2 3 4 przepis pt. „Tort Pischinger”. W: Hanna Szymanderska: Na polskim stole. Przepisy i tradycje szlacheckie. Świat Książki, 2005, s. 255.
- 1 2 3 4 Anna Szczepańska: „Desery”, podrozdział „Desery inne”, przepis „Tort pischinger”. W: praca zbiorowa (koordynator: Maria Szczygłowa): Dobra kuchnia: żywienie w rodzinie. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo „Watra”, 1976, s. 442.
- 1 2 3 4 5 6 „Desery: Pischinger – pochwała prostoty”. W: Robert Makłowicz: C.k. kuchnia. Wysoki Zamek, 2019. ISBN 978-83-953999-4-7.
- ↑ Elżbieta Szczepańska, [Kronika] Profesor Teresa Zofia Orłoś jako dydaktyk, „Bohemistyka”, XII (4), 2012, s. 319–322, ISSN 1642-9893 [dostęp 2025-04-19] (pol.).
- ↑ Kazimierz Feleszko, Bukowina moja miłość: język Polski na Bukowinie karpackiej do 1945 roku, Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk, 2002, s. 166, ISBN 978-83-89191-10-6 [dostęp 2025-04-19].
- 1 2 3 4 „Piszyngier, piszynger”. W: Andrzej Kozioł: Polski słownik kuchenny i biesiadny. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Text”, 2003?, s. 199–200. ISBN 83-88934-14-7.
- ↑ „Rozdział XXV. Torty, ciasta i pieczywo. 1) Torty i mazurki”, przepis „43. Tort Pischinger”. W: Marya Ochorowicz-Monatowa: Uniwersalna książka kucharska. Wyd. trzecie znacznie powiększone. Warszawa – Lwów: Księgarnia E. Wende i S-ka, 1913, s. 660.