Plac Wolności w Zabrzu

plac Wolności
Śródmieście
Ilustracja
Plac Wolności w Zabrzu
Państwo

 Polska

Miejscowość

Zabrze

Poprzednie nazwy

Plac 24 Stycznia[1], Peter-Paul-Platz[2]

Położenie na mapie Zabrza
Mapa konturowa Zabrza, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Wolności”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Plac Wolności”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Plac Wolności”
Ziemia50°18′24,9″N 18°47′07,6″E/50,306922 18,785436

Plac Wolności w Zabrzu – plac w śródmieściu Zabrza. Wyłączony z ruchu kołowego, połączony z ulicą Wolności, stanowiącej reprezentacyjny deptak miejski. Zabudowa zwarta z kamienicami z przełomu XIX i XX w.

Historia

Plany trójmiejskiego śródmieścia

Pierwsze plany stworzenia reprezentacyjnego placu w śródmieściu Zabrza sięgają lat 20. XX w. i związane są z koncepcją budowy centrum dla Trójmiasta Gliwice-Zabrze-Bytom. W 1927 r. rozpisano pierwszy konkurs na projekt trójmiejskiego „city”[3]. Konkurs rozstrzygnięto 31 stycznia 1928 roku. Nadesłanych zostało 49 prac[4], przede wszystkim śląskich architektów[3]. Zdaniem komisji konkursowej żaden z nich nie spełniał pokładanych oczekiwań, dlatego zamiast nagrody głównej przyznano jedynie trzy równorzędne wyróżnienia[4].

W 1928 r. ogłoszono kolejny konkurs, do którego zostały zgłoszone prace znanych niemieckich architektów, m.in. Paula Bonatza, Hansa Poelziga, Maksa Berga czy Dominikusa Böhma[5][6]. Ze względów finansowych nie doszło jednak do realizacji żadnego z konkursowych projektów[5].

Jeden z niezrealizowanych planów przebudowy placu Wolności, autorstwa Moritza Wolfa i Alberta Krawietza, stał się inspiracją dla projektu zabudowy mieszkaniowej Placu Słowiańskiego w Zabrzu w zachodniej części miasta[7].

Przebudowa

Przebudowa placu miała miejsce w latach 1933–1936. Zrealizowano projekt Karla Breuera, który był odchudzoną wersją projektu Hansa Poelziga z 1928 r.[3] Prace rozpoczęły się 7 lipca 1933 r. od rozbiórki budynków gospodarczych. Za stalowy szkielet parteru budynku przy pl. Wolności 2 była odpowiedzialna Huta Donnersmarcka. Wiechowe na budowie tego budynku świętowano 19 października 1933 r. Tego samego dnia rozpoczęto prace ziemne przy budowie obiektu przy pl. Wolności 4, gdzie wiechę powieszono 8 czerwca 1934 r. Kilka dni wcześniej, 4 czerwca 1934 r., rozpoczęto rozbiórkę domów przy ul. Dworcowej[8].

W 1935 roku rozstrzygnięto konkurs dla górnośląskich architektów na projekt pierzei wschodniej placu. Nagrodzono pracę inżyniera Karla Mayera z Gliwic. Koszt budowy szacowano na ćwierć miliona marek[9].

Po II wojnie światowej

W 1997 roku na placu stanęła rzeźba Spotkanie z własnym ja autorstwa urodzonego w Zabrzu Heinza Tobolli. Pomysł stworzenia rzeźby zrodził się z chęci wyrażenia przez artystę więzi z miastem pochodzenia[10].

Podczas remontu placu w sierpniu 2003 odkryto zabytkową studnię, z lustrem wody na głębokości 18 m[11]. Była najprawdopodobniej ujęciem wody dla hotelu istniejącego przed przebudową placu z lat 30. XX wieku. W 2005 roku zakończono remont studni, w ramach którego została ona oczyszczona i ocembrowana, a także uzyskała podświetlenie i szklane przykrycie[12].

11 marca 2024 roku, w 93. rocznicę urodzin Janoscha, dokonano uroczystego odsłonięcia ustawionej na placu figury postaci z jego bajek, Tygryska (wraz z Tigerente). Niedługo później rzeźbę uzupełniła figura towarzyszącej postaci Misia.[13]

Galeria

Przypisy

  1. ↑ Pierwsza pocztówka z kinem „Marzenie” po wojnie i pl. 24 Stycznia, Historia Zabrza.
  2. ↑ Zabrzańskie Place – Plac Wolności, Zabrze moje miasto, s. 1.
  3. 1 2 3 Zabrzańskie Place – Plac Wolności, Zabrze moje miasto, s. 2.
  4. 1 2 Die werdende Großstadt Hindenburg. „Oberschlesien im Bild”. nr 8, s. 4, 1928-02-17. Gleiwitz: Neumanns Stadtbuchdruckerei. (niem.).
  5. 1 2 Zabrzańskie Place – Plac Wolności, Zabrze moje miasto, s. 3.
  6. ↑ Zabrzańskie „city”, czyli serce przedwojennego Tripolis, Dziennik Zachodni.
  7. ↑ Tomasz Wagner, Tomasz Ryłek, Architektura modernistyczna w Zabrzu – Modernist architecture in Zabrze, Zabrze: Urząd Miejski, 2013, s. 56, ISBN 978-83-63849-80-1 [dostęp 2023-08-18] (pol. • ang.).
  8. ↑ die Hindenburger Stadtmitte unter Dach und Fach. „Der Oberschlesische Wanderer”. nr 227, 1934-09-29. Gleiwitz: Neumanns Stadtbuchdruckerei. (niem.).
  9. ↑ Hindenburg wird schöner!. „Oberschlesien im Bild”. nr 12, 1935-03-21. Gleiwitz: Neumanns Stadtbuchdruckerei. (niem.).
  10. ↑ Zmarł Heinz Tobolla, znakomity zabrzański artysta. gloszabrza24.pl, 2013-03-29. [dostęp 2024-11-10]. (pol.).
  11. ↑ Bartosz T. Wieliński: W centrum Zabrza odkryto tajemniczą studnię. katowice.wyborcza.pl, 2003-09-17. [dostęp 2024-11-10]. (pol.).
  12. ↑ Podświetlone źródło. zabrze.naszemiasto.pl, 2005-12-15. [dostęp 2024-11-10]. (pol.).
  13. ↑ Tygrysek z bajek Janoscha stanął na placu Wolności. miastozabrze.pl, 2024-03-11. [dostęp 2024-11-10]. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.