Aju
| Plecoglossus altivelis[1] | |||
| (Temminck & Schlegel, 1846) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
aju | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 brak danych | |||
Aju (Plecoglossus altivelis) – gatunek stynkokształtnej ryby amfidromicznej, cenionej w Japonii ryby konsumpcyjnej znanej głównie ze sposobu jej poławiania przez japońskich rybaków – przy użyciu tresowanych kormoranów. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Plecoglossus.
Zasięg i środowisko występowania
Plecoglossus altivelis występują w północno-zachodnim Pacyfiku wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji – od Hokkaido po Tajwan. Od późnej jesieni do wiosny przebywają w przybrzeżnych wodach morskich, w marcu – przy temperaturze około 10 °C – wstępują do rzek i jezior, zwłaszcza w Japonii. Wędrówki aju nie są związane z tarłem. Poza formą amfidromiczną aju wytwarza też formy wyłącznie rzeczne lub wyłącznie jeziorowe.
Biologia i ekologia
Z wyglądu aju jest podobna do stynki, w podobny sposób składa też ikrę. Drobne różnice anatomiczne, w tym różnice w uzębieniu skłoniły ichtiologów, by zaliczyli aju do odrębnego rodzaju – jest jedynym przedstawicielem rodzaju Plecoglossus, wyodrębnianym do niedawna w monotypową rodzinę Plecoglossidae, w 2006 włączoną w randze podrodziny Plecoglossinae do stynkowatych[3]. Aju osiąga zwykle 30, maksymalnie 70 cm długości. Jest rybą żyjącą krótko, formy rzeczne rzadko dłużej niż rok, formy jeziorowe dwa lub trzy lata. Tarło odbywa w rzekach wczesną jesienią. Po tarle część dorosłych osobników ginie, pozostałe przy życiu oraz larwy spływają do morza i tam zimują. Larwy żywią się planktonem. Po osiągnięciu 5–7 cm długości młode ryby wędrują do rzek, gdzie żywią się glonami i owadami. Dojrzałość płciową uzyskują przy długości około 20 cm.
Znaczenie gospodarcze
W Japonii ryby te mają duże znaczenie gospodarcze. Ich mięso ma słodkawy posmak, stąd angielska nazwa sweetfish – słodka ryba. Są poławiane z łowisk naturalnych oraz hodowane w akwakulturze. Japońscy rybacy wykorzystują do ich połowu oswojone i tresowane kormorany japońskie (Phalacrocorax capillatus) trzymane na uwięzi. Ptakom nakładana jest obroża uniemożliwiająca połknięcie ryby. Kormorany nurkują w poszukiwaniu zdobyczy, a pochwycone ryby aportują rybakowi lub są przez niego ściągane przy pomocy linki[4].
Podgatunki
Wyróżniono trzy podgatunki aju[1][5]:
- Plecoglossus altivelis altivelis (Temminck and Schlegel, 1846) – podgatunek nominatywny,
- Plecoglossus altivelis ryukyuensis Nishida, 1988, występujący na ograniczonym obszarze wysp Nansei w południowej Japonii,
- Plecoglossus altivelis chinensis Wu & Shan, 2005, występujący w Chinach i na Tajwanie.
Przypisy
- 1 2 Plecoglossus altivelis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Plecoglossus altivelis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Joseph S. Nelson: Fishes of the World. John Wiley & Sons, 2006. ISBN 0-471-25031-7.
- ↑ Załachowski, 1997
- ↑ FishBase.org, 2009
Bibliografia
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
- Plecoglossus altivelis altivelis (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 1 października 2009]