Pochwodzioby (podrodzina)

Pochwodzioby
	Chioninae
	Bonaparte, 1832
	; Pochwodziób żółtodzioby (Chionis albus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	siewkowe
Podrząd	siewkowce
Parvordo	Chionida
Nadrodzina	Chionoidea
Rodzina	pochwodzioby
Podrodzina	pochwodzioby
	Typ nomenklatoryczny
	Vaginalis alba J.F. Gmelin, 1789
Synonimy
	Rodzaju: Vaginalis J.F. Gmelin, 1789; Coleoramphus Dumont, 1818; Necrophagus Eydoux & Souleyet, 1841; Chionarchus Kidder & Coues, 1876;
	Rodzaju: Vaginalis J.F. Gmelin, 1789; Coleoramphus Dumont, 1818; Necrophagus Eydoux & Souleyet, 1841; Chionarchus Kidder & Coues, 1876;
Rodzaje
	Chionis J.R. Forster, 1788;
	Chionis J.R. Forster, 1788;

Pochwodzioby (Chioninae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny pochwodziobów (Chionidae).

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki występujące na Półwyspie Antarktycznym, wyspach Oceanu Południowego, południowego Oceanu Atlantyckiego i południowego Oceanu Indyjskiego, poza sezonem lęgowym także w południowej części Ameryki Południowej^[8].

Morfologia

Długość ciała 34–41 cm, rozpiętość skrzydeł 74–80 cm; masa ciała 450–810 g; samce są średnio o około 15% większe i cięższe od samic^[8].

Systematyka

Etymologia

Chionis: gr. χιων khiōn, χιονος khionos „śnieg”^[9].
Vaginalis: nowołac. vaginalis „jak pochwa, pochwowy”, od łac. vagina „pochwa, osłona”^[10]. Gatunek typowy: Vaginalis alba J.F. Gmelin, 1789.
Coleoramphus: gr. κολεον koleon „osłona”; ῥαμφος rhamphos „dziób”^[11]. Gatunek typowy: Coleoramphus nivalis Dumont, 1818 (= Vaginalis alba J.F. Gmelin, 1789).
Necrophagus: gr. νεκροφαγος nekrophagos „pożerający trupy”, od νεκρος nekros „trup, zezwłok”; -φαγος -phagos „jedzący”, od φαγειν phagein „jeść”^[12]. Gatunek typowy: Vaginalis alba J.F. Gmelin, 1789; młodszy homonim Necrophagus Leach, 1815 (Coleoptera).
Chionarchus: gr. χιων khiōn, χιονος khionos „śnieg”; αρχος arkhos „lider, szef”, od αρχω arkhō „rządzić”^[13]. Gatunek typowy: Chionis minor Hartlaub, 1841.

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[1]:

Chionis albus (J.F. Gmelin, 1789) – pochwodziób żółtodzioby
Chionis minor Hartlaub, 1841 – pochwodziób czarnodzioby

Przypisy

1 2 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Chioninae Bonaparte, 1832 - pochwodzioby (wersja: 2024-06-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-24].
↑ J.F. Gmelin: Caroli a Linné. Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 13. T. 1. Cz. 2. Lipsiae: impensis Georg. Emanuel. Beer, 1789, s. 705. (łac.).
↑ Ch. Dumont: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. Ouvrage destiné aux médecins, aux agriculteurs, aux coramercans, aux artistes, aux manufacturiers, et à tous ceux qui ont intérêt à connoître les productions de la nature, leurs caractères génériques et spécifiques, leur lieu natal, leurs propriétés et leurs usages. T. 10. Strasbourg & Paris: F. G. Levrault & Le Normant, 1818, s. 36. (fr.).
↑ J.F.T. Eydoux & L.F.A. Souleyet: Voyage autour du monde exécuté pendant les années 1836 et 1837 sur la corvette la Bonite Commandée par M. Vaillant Capitaine de Vaisseau. Publié par ordre du Roi. Sous les auspices du departement de la marine. Cz. 1: Zoologie. Paris: Arthus Bertrand, 1841, s. 108. (fr.).
↑ J.H. Kidder & E. Coues. A study of Chionis minor with reference to its structure and systematic position. „Bulletin of the United States National Museum”. 1 (3), s. 116, 1876. (ang.).
↑ Chionis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-25] (ang.).
↑ J.R. Forster: Enchiridion historiae naturali inserviens, quo termini et delineationes ad avium, piscium, insectorum et plantarum adumbrationes intelligendas et concinnandas, secundum methodum systematis Linnaeani continentur. Halae: Prostat apud Hemmerde et Schwetschke, 1788, s. 37. (łac.).
1 2 A.E. Burger: Family Chionidae (Sheathbills). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 554–555. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chionis [dostęp 2025-01-24] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Vaginalis [dostęp 2025-01-24] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Coleoramphus [dostęp 2025-01-24] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Necrophagus [dostęp 2025-01-24] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Chionarchus [dostęp 2025-01-24] .

Bibliografia

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-1] 1 2 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Chioninae Bonaparte, 1832 - pochwodzioby (wersja: 2024-06-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-01-24].

[Gmelin-2] J.F. Gmelin: Caroli a Linné. Systema naturae per regna tria naturae: secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 13. T. 1. Cz. 2. Lipsiae: impensis Georg. Emanuel. Beer, 1789, s. 705. (łac.).

[Dumont-3] Ch. Dumont: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. Ouvrage destiné aux médecins, aux agriculteurs, aux coramercans, aux artistes, aux manufacturiers, et à tous ceux qui ont intérêt à connoître les productions de la nature, leurs caractères génériques et spécifiques, leur lieu natal, leurs propriétés et leurs usages. T. 10. Strasbourg & Paris: F. G. Levrault & Le Normant, 1818, s. 36. (fr.).

[Eydoux&Souleyet-4] J.F.T. Eydoux & L.F.A. Souleyet: Voyage autour du monde exécuté pendant les années 1836 et 1837 sur la corvette la Bonite Commandée par M. Vaillant Capitaine de Vaisseau. Publié par ordre du Roi. Sous les auspices du departement de la marine. Cz. 1: Zoologie. Paris: Arthus Bertrand, 1841, s. 108. (fr.).

[Kidder&Coues-5] J.H. Kidder & E. Coues. A study of Chionis minor with reference to its structure and systematic position. „Bulletin of the United States National Museum”. 1 (3), s. 116, 1876. (ang.).

[itis2-6] Chionis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-25] (ang.).

[Forster-7] J.R. Forster: Enchiridion historiae naturali inserviens, quo termini et delineationes ad avium, piscium, insectorum et plantarum adumbrationes intelligendas et concinnandas, secundum methodum systematis Linnaeani continentur. Halae: Prostat apud Hemmerde et Schwetschke, 1788, s. 37. (łac.).

[Burger-8] 1 2 A.E. Burger: Family Chionidae (Sheathbills). W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 554–555. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).

[9] The Key to Scientific Names ↓, Chionis [dostęp 2025-01-24] .

[10] The Key to Scientific Names ↓, Vaginalis [dostęp 2025-01-24] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Coleoramphus [dostęp 2025-01-24] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Necrophagus [dostęp 2025-01-24] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Chionarchus [dostęp 2025-01-24] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]