Pogača

Pogača
Poğaça
pieczywo
Ilustracja
Pogača z serem lor
Rodzaj

chleb

Kuchnia

bałkańska, turecka

Obróbka żywności

pieczenie

Składniki

Mąka biała lub pełnoziarnista, drożdże, jajka, masło

Wartość odżywcza
(65)
Wartość energetyczna 942 kJ (225 kcal)
Białka 4,55 (12%) g
Węglowodany 20,74 (53%) g
Tłuszcze 13,69 (35%) g
Dane liczbowe na podstawie:
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[1]

Pogača – rodzaj pieczywa rozpowszechnionego w kuchni krajów bałkańskich oraz w kuchni tureckiej i węgierskiej. Może być zakwaszony lub przaśny, chociaż ten ostatni jest uważany za trudniejszy do zrobienia[2]. Zwykle wytwarzany z mąki pszennej, ale może również być wytwarzany z dodatkiem jęczmienia i czasami żyta[3]. Pogača może być nadziewana ziemniakami, mieloną wołowiną lub serem i zawierać ziarna i zioła, takie jak sezam, nasiona czarnuszki lub suszony koperek (w cieście lub posypany na wierzchu).

Etymologia nazwy

Słowo to wywodzi się od łacińskiego panis focacius, oznaczającego chleb (panis) pieczony na palenisku lub kominku (focus)[4], poprzez bizantyjską grekę πογάτσα (pogátsa) trafiła do języków południowosłowiańskich jako pogača (погача). W Turcji (gdzie nazywa się poğaça) wytwarzana jest odmiana karaköy, zwykle z nadzieniem serowym[5]. W innych językach znany pod podobnymi nazwami: węg. pogácsa, rum. pogace, gr. μπουγάτσα 'bughátsa', bułg. погача, alb. pogaçe, w Austrii niem. pogatschen i na Słowacji słow. pagáče[6].

Tradycyjna, świąteczna bułgarska pogača z ikoną Matki Boskiej z Dzieciątkiem, wykonaną z chleba

Słoweńska pogača to regionalny chleb z Belej krajiny i Prlekiji, znany lokalnie pod różnymi nazwami, takimi jak belokranjska pogača, ocvirkovca, gerpa, oprešak i postržjača[7][8]. Zamiast nadziewanego pikantnego ciasta, jest to rodzaj tradycyjnego płaskiego chleba, zazwyczaj posypanego skwarkami (ocvirki)[9].

Słoweńska belokranjska pogača

Odmiany i tradycje lokalne

W różnych miejscach produkowane są nieco inne odmiany pogača, stąd istnieje wiele różnych form i smaków. Jedne odmiany mają wewnątrz kruchą konsystencję, podczas gdy inne są bardziej delikatne przypominające świeżą bułkę lub rogalik. W kuchni węgierskiej uważana za kulturową specjalność i znana już od czasów średniowiecznych[10]. Wiele odmian zostało opisanych w książce kucharskiej węgierskiego mnicha Kristófa Simai powstałej w latach 1795-1799[11].

Węgierska Pogácsa

W kuchni tureckiej i syryjskiej poğaça może być wypełniona białym serem (beyaz peynir) lub innym nadzieniem, przykładowo czarnymi oliwkami, ziemniakami, cebulą lub mieloną wołowiną[12].

Peynirli poğaça podana z herbatą po turecku

W kuchni serbskiej wyróżnia się pogačę chudą i tłustą[13]. Rekordową pogačę ważącą 600 kg o średnicy 5 m i 96 cm upieczono w 2011 w Azanji w gminie Smederevska Palanka[14]

W tradycji bułgarskiej matka i nowo narodzone dziecko nie opuszczają domu przez pierwsze 40 dni po porodzie, co ma na celu ich ochronę i wzmocnienie. Czterdziestego dnia po modlitwie oczyszczającej matka organizuje przyjęcie, podczas którego centralnym elementem jest specjalnie upieczony chleb pogacza, symbolizujący zdrowie, pomyślność i nowe życie[15].

Przypisy

  1. ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
  2. ↑ Barbara Rolek: Pogacha Bread. The Spruce Eats, 2022-02-25. [dostęp 2025-03-21]. (ang.).
  3. ↑ T.P. Vukanović. The manufacture of pots and pans among the gypsies in the region of Kosovo and Metohija. „Journal of the Gypsy Lore Society”. 40, s. 41, 1961. (ang.).
  4. ↑ Poğaça - Nişanyan Sözlük. Nişanyan Sözlük, 2025-01-06. [dostęp 2025-03-23]. (tur.).
  5. ↑ Karaköy Style Poğaça Recipe. Turkish Style Cooking. [dostęp 2025-04-26]. (ang.).
  6. ↑ Etymologia słowa pogatsche. educalingo.com. [dostęp 2025-03-25]. (niem.).
  7. ↑ Idrijska ocvirkovca. Zgodovinska mesta. [dostęp 2025-03-25]. (słoweń.).
  8. ↑ Postržjača. okusno.je. [dostęp 2025-03-25]. (słoweń.).
  9. ↑ Postržjača. Visit Veržej. [dostęp 2025-03-25]. (słoweń.).
  10. ↑ Pogácsa - hungarikumok. [dostęp 2025-03-23]. (węg.).
  11. ↑ Simai, Kristóf (Márton); früher Sima (1742-1833), Schriftsteller und Lehrer. „Österreichisches Biographisches Lexikon”. s. 273. DOI: 10.1553/0x00284a65. (niem.).
  12. ↑ Maura Kilpatrick: Flower Poğaça Rolls. [dostęp 2025-03-23]. (ang.).
  13. ↑ Pogača: Tradicionalni Balkanski Hljeb. Balkan Lunch Box. [dostęp 2025-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-30)]. (bośn.).
  14. ↑ Srpska pogača od 600 kilograma. Radio Televiziјa Republike Srpske, 2011-08-10. [dostęp 2025-03-23]. (serb.).
  15. ↑ Какво се случва с бебето на 40-ия ден от раждането му - всичко за погачата [online], ohnamama.bg, 14 kwietnia 2024 [dostęp 2025-03-24] (bułg.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.