Polniczka (ptak)
| Volatinia jacarina[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
.jpg) samiec | |||
_(17771633974).jpg) samica | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Volatinia | ||
| Gatunek |
polniczka | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
Polniczka[3] (Volatinia jacarina) – gatunek małego ptaka z podrodziny żałobników (Tachyphoninae) w rodzinie tanagrowatych (Thraupidae), zamieszkujący Amerykę Południową i Środkową oraz Meksyk. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia
Gatunek zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1766 roku Karol Linneusz, nadając mu nazwę Tanagra jacarina[4]. Holotyp pochodził z północno-wschodniej Brazylii[5]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Volatinia, którego jest jedynym przedstawicielem[3][6]. Wyróżnia się 3 podgatunki: V. j. splendens, V. j. jacarina i V. j. peruviensis[6].
Występowanie
Ptak ten występuje na terenach od zachodniego i wschodniego Meksyku przez Amerykę Środkową i większość terenów Ameryki Południowej po północne Chile i północną Argentynę. Jest ptakiem osiadłym[2]. Poszczególne gatunki zamieszkują[6]:
- V. j. splendens (Vieillot, 1817) – Meksyk do Kolumbii i dalej na wschód przez Wenezuelę, region Gujana po Amazonię, także Trynidad, Tobago i Grenada,
- V. j. jacarina (Linnaeus, 1766) – południowo-wschodnie Peru do wschodniej Brazylii oraz na południe do północnej Argentyny,
- V. j. peruviensis (Peale, 1849) – zachodni Ekwador, zachodnie Peru oraz północno-zachodnie Chile.
Morfologia
Jest to ptak małej wielkości, osiąga maksymalnie 10 cm[7][8]. Ma stożkowaty i smukły dziób[8]. Samiec ma granatowo-czarne upierzenie, które pod kątem światła mocno opalizuje[7]. Podczas pierzenia spód ciała jest żółtobrązowy z plamkowaniem i łuskowaniem[7]. Samice brązowe z białym spodem ciała, na którym występują brązowe prążki i smugi[7][8]. Młode ptaki podobne do samic, mają płowe paski na skrzydłach[7]. Młode samce uzyskują upierzenie ostateczne w wieku 2 lat[7].
Ekologia i zachowanie
Zamieszkuje tereny trawiaste, takie jak sawanny, łąki, pola uprawne, ogrody, a także miasta, gdzie przywiązała się do człowieka[2][7][8]. Poza okresem lęgowym prowadzi stadny tryb życia, łącząc się w liczące nawet kilkaset osobników stada, często wśród innych tanagrowatych[7].
Jest gatunkiem wszystkożernym, odżywia się głównie nasionami i bezkręgowcami[7]. Podczas orki często zjadają pozostawione nasiona[7].
W okresie godowym samiec zajmuje stanowisko na drzewie lub na łodydze i zaczyna wydawać brzęczące odgłosy, skacząc[7][8]. Po godach para buduje gniazdo w gąszczu traw w kształcie czarki z materiału roślinnego[7]. Samica składa od 2 do 3 jasnoniebieskich jaj z rdzawym plamkowaniem[7].
Status
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje polniczkę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji przekracza 50 milionów dorosłych osobników, zaś jej trend oceniła jako wzrostowy[2][9].
Przypisy
- ↑ Volatinia jacarina, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- 1 2 3 4 Volatinia jacarina, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- 1 2 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Tachyphoninae Bonaparte, 1853 - żałobniki - Ornamented tanagers (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-05].
- ↑ K. Linneusz: Systema naturae : per regna tria natura, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. 1766, s. 314. (łac.).
- ↑ Raymond A. Paynter, Jr & Robert W. Storer: Check-list of the birds of the world. T. 13. 1970, s. 132. (ang.).
- 1 2 3 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-05]. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Wireonki i inni bywalcy ogrodów, [w:] David Alderton, Encyklopedia ptaków świata, Peter Barrett, Wydawnictwo Dragon, 2020, s. 203, ISBN 978-83-8172-650-4.
- 1 2 3 4 5 Polniczka (Volatinia jacarina). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-09-05]. (ang.).
- ↑ Species factsheet: Blue-black Grassquit Volatinia jacarina [online], BirdLife International, 2021 [dostęp 2025-04-14] (ang.).
Linki zewnętrzne
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).