Pomnik Vincenza Priessnitza w Jesioniku
 nr rej. 1000151361 | |
 Widok od frontu (2013) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Miejsce |
park Smetanovy sady |
| Styl architektoniczny | |
| Projektant |
Josef Obeth |
| Fundator |
Kunigunde Pollo i darczyńcy |
| Materiał | |
| Całkowita wysokość |
5 m |
| Data budowy |
1902–1909 |
| Data odsłonięcia |
25 lipca 1909 |
Położenie na mapie Czech  | |
 50°13′45,4″N 17°12′46,9″E/50,229278 17,213028 | |
Pomnik Vincenza Priessnitza w Jesioniku (cz. Pomník Vincence Priessnitze) – pomnik w stylu secesyjnym ku czci Vincenza Priessnitza, odsłonięty w 1909 roku w parku Smetanovy sady w Jesioniku w Czechach, zabytek kultury Republiki Czeskiej.
Historia
Kunigunde Pollo z domu Borsig z Frývaldova (Jesionik) zapisała w 1889 roku w testamencie 1000 koron austriackich na poczet budowy pomnika Vincenza Priessnitza w jej rodzinnym mieście[1]. Rada miejska w maju 1889 roku zaaprobowała pomysł budowy pomnika i organizowała zbiórkę na ten cel[1]. Komitet budowy pomnika zawiązano w 1897 roku[1]. 20 czerwca 1902 Josef Obeth z Terezina wygrał konkurs na projekt pomnika pracą pt. Jung Brunnen[1] i został jego finalnym autorem[2]. Dzieło powstawało w latach 1902–1909[2]. Sam pomnik kosztował około 42 tysiące koron austriackich[1]. Pomnik odsłonięto i poświęcono 25 lipca 1909 roku[1]. Pomnik został wpisany do rejestru zabytków 3 maja 1958 roku (nr 1000151361)[2]. Poza funkcją estetyczną pomnik pełnił również funkcję praktyczną – był obudową źródła wody[3], woda wypływała z czterech rur[1]. W latach 80. XX wieku, w 2004 roku (po akcie wandalizmu) i w 2016 roku[1] pomnik był poddawany restauracji[3]. Przywrócono wypływ wody w sezonie[1].
Architektura
Monumentalne dzieło rzeźbiarskie wysokie na 5 m[4] w stylu secesyjnym znajduje się w parku miejskim[1], zostało wykonane z marmuru z Laasu[4] (bądź z Salzburga[1] – rzeźby[1]) oraz marmuru śląskiego[4] z Velkich Kunětic[1] (cokół[1]); jest posadowione na półokrągłym cokole o wymiarach 10 x 6 m[4], otoczonym stopniami[2]. W centralnej części znajdują się rzeźbione sceny symboliczne przedstawiające ludzi i zwierzęta[1] (z lewej: alegoria choroby, z prawej: wyleczenia[4]) oraz statua przedstawiająca Vincenza Priessnitza[3] o wysokości 2,85 m[4] (posąg spogląda w kierunku uzdrowiska Gräfenberk[1]). Cenne artystycznie poza figurami są także rzeźbiarskie detale roślinne[2]. Poniżej rzeźb umieszczono inskrypcje:[2] z lewej – DER MENSCHEIT, na środku – VINCENZ PRIESSNITZ, z prawej – JUNG – BRUNNEN[4]. Dzieło jest sygnowane z lewej: fec. J. Obeth/Gr. Krosse / Schl. 1907.[4]
Galeria
Alegoria choroby
Alegoria choroby – głowa.jpg)
Alegoria choroby przy statui
Statua V. Priessnitza
Centralna część pomnika
Alegoria uzdrowienia
Ornament roślinny – róża
Pomnik od tyłu
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Priessnitzovo sousoší. Jesenické prameny [online], jesenickeprameny.cz [dostęp 2023-03-22] (cz.).
- 1 2 3 4 5 6 pomník Vincence Priessnitze - Památkový Katalog [online], pamatkovykatalog.cz [dostęp 2023-03-22].
- 1 2 3 Danuše Krčová, Pod Priessnitzovou sochou bude opět tryskat voda, „Olomoucký deník”, 25 października 2008 [dostęp 2023-03-22] (cz.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Evidenční list nemovité kulturní památky [online], iispp.npu.cz [dostęp 2023-03-22].