Progne

	Progne
	Boie, 1826
	; Jaskółczak modry (P. subis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	jaskółkowate
Podrodzina	jaskółki
Rodzaj	Progne
	Typ nomenklatoryczny
	Hirundo purpurea „Gm. Wils. pl. 39, fig. 2” = Hirundo subis Linnaeus
Gatunki
	9 gatunków – zobacz opis w tekście
	9 gatunków – zobacz opis w tekście

Progne – rodzaj ptaków z rodziny jaskółkowatych (Hirundinidae).

Występowanie

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce^[3].

Morfologia

Długość ciała 15–19 cm, masa ciała 30–50 g^[4].

Systematyka

Etymologia

Łacińskie progne lub procne – jaskółka (Progne, Prokne lub Procne, w mitologii greckiej córka króla Aten, Pandiona oraz żona króla Tracji, Tereusa. Tereus zgwałcił siostrę Prokne, Filomelę, a następnie obciął jej język i uwięził ją. Filomela utkała peplos, w którego deseniu umieściła słowa – klucz, dzięki którym Prokne dowiedziała się o losie siostry. Prokne uratowała siostrę, a następnie obie w akcie zemsty zabiły syna Prokne, Itysa i podały jego ciało w potrawie Tereusowi. Dzięki wysłuchaniu ich błagań bogowie dopomogli uniknąć im gniewu Tereusa, zamieniając je w ptaki: Prokne zamieniona została w jaskółkę, a Filomela w słowika. Tereus został zmieniony w dudka)^[5].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[6]:

Progne tapera (Linnaeus, 1766) – jaskółczak brunatny
Progne murphyi Chapman, 1925 – jaskółczak klifowy
Progne modesta Gould, 1838 – jaskółczak widłosterny
Progne subis (Linnaeus, 1758) – jaskółczak modry
Progne dominicensis (J.F. Gmelin, 1789) – jaskółczak antylski
Progne cryptoleuca S.F. Baird, 1865 – jaskółczak kubański
Progne sinaloae Nelson, 1898 – jaskółczak białobrzuchy
Progne chalybea (J.F. Gmelin, 1789) – jaskółczak szarogardły
Progne elegans S.F. Baird, 1865 – jaskółczak południowy

Przypisy

↑ Progne, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. kol. 971, 1826. (niem.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-01]. (ang.).
↑ A. Turner: Family Hirundinidae (Swallows and Martins). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 655–657. ISBN 84-87334-69-5. (ang.).
↑ Progne, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2024-10-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-03-25].

[itis-1] Progne, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Boie-2] F. Boie. Generalübersicht der ornithologischen Ordnungen, Familien und Gattungen. „Isis von Oken”. 19, s. kol. 971, 1826. (niem.).

[ioc-3] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Swallows. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2021-01-01]. (ang.).

[hbw9-4] A. Turner: Family Hirundinidae (Swallows and Martins). W: J. del Hoyo, A. Elliott, D.A. Christie: Handbook of the Birds of the World. Cz. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails. Barcelona: Lynx Edicions, 2004, s. 655–657. ISBN 84-87334-69-5. (ang.).

[hbwalive-5] Progne, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-02-17] (ang.), [archiwum].

[Mielczarek&Kuziemko-6] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Hirundininae Rafinesque, 1815 - jaskółki (wersja: 2024-10-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-03-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]