Przepiór zmienny

Przepiór zmienny
	Colinus cristatus
	(Linnaeus, 1766)
	; Przepiór zmienny na wyspie Curaçao
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	przepiórowate
Podrodzina	przepióry
Rodzaj	Colinus
Gatunek	przepiór zmienny
Synonimy
	Tetrao cristatus Linnaeus, 1766;
	Tetrao cristatus Linnaeus, 1766;
Podgatunki
	13 podgatunków – zobacz opis w tekście
	13 podgatunków – zobacz opis w tekście
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	; Zasięg występowania w szerszym ujęciu systematycznym (wraz z przepiórem plamistym)

Przepiór zmienny^[4] (Colinus cristatus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny przepiórowatych (Odontophoridae). Występuje w Ameryce Centralnej, w północnej części Ameryki Południowej oraz na niektórych wyspach Małych Antyli. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Obecnie wyróżnia się 13 podgatunków C. cristatus^[5]:

C. c. mariae Wetmore, 1962 – południowo-zachodnia Kostaryka, Chiriquí (zachodnia Panama).
C. c. panamensis Dickey & van Rossem, 1930 – południowo-zachodnia Panama.
C. c. decoratus (Todd, 1917) – północna Kolumbia.
C. c. littoralis (Todd, 1917) – pogórza Santa Marty.
C. c. cristatus (Linnaeus, 1766) – północno-wschodnia Kolumbia, północno-zachodnia Wenezuela; także wyspy Aruba i Curaçao, gdzie prawdopodobnie został introdukowany^[6]^[7].
C. c. horvathi (Madarász, 1904) – góry Mérida (północno-zachodnia Wenezuela).
C. c. barnesi Gilliard, 1940 – zachodnio-środkowa Wenezuela.
C. c. sonnini (Temminck, 1815) – północno-środkowa Wenezuela, Gujana Francuska, Gujana, Surinam, północna Brazylia.
C. c. mocquerysi (Hartert, 1894) – północno-wschodnia Wenezuela.
C. c. leucotis (Gould, 1844) – dolina rzeki Magdalena (północno-środkowa Kolumbia).
C. c. badius Conover, 1938 – zachodnio-środkowa Kolumbia.
C. c. bogotensis Dugand, 1943 – północno-środkowa Kolumbia.
C. c. parvicristatus (Gould, 1843) – wschodnio-środkowa Kolumbia, południowo-środkowa Wenezuela.

W starszych ujęciach systematycznych do C. cristatus często zaliczano też kilka podgatunków z Ameryki Centralnej wydzielanych obecnie do osobnego gatunku o nazwie Colinus leucopogon (przepiór plamisty)^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]^[10]. Decyzja o rozdzieleniu tych gatunków została w 2024 roku zaakceptowana przez North American Classification Committee (NACC)^[4]^[8].

Przepióry zmienne na XIX-wiecznej rycinie

Morfologia i ekologia

Długość ciała 20–23 cm. U samca czub jasnopłowy, ciemię i brew ciemniejsze. Wierzch ciała ciemnobrązowo i czarno delikatnie prążkowany. Spód gęsto biało plamkowany. Samica bardziej matowa. Zwykle spotykany w parach lub stadkach. Zaalarmowany ucieka pieszo lub odlatuje na niewielką odległość i kryje się w gąszczu. Nierzadko spotykany na poboczach dróg.

Zasięg, środowisko

Ameryka Środkowa i Południowa do północnej Brazylii. Dość pospolity na nizinnych suchych terenach.

Status

IUCN uznaje przepióra zmiennego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji prawdopodobnie przekracza 5 milionów dorosłych osobników. Trend liczebności populacji oceniany był w 2019 roku jako stabilny^[3].

Przypisy

↑ Colinus cristatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ D.D. Lepage D.D., Crested Bobwhite Colinus cristatus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2024-12-04] (ang.).
1 2 BirdLife International, Colinus cristatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2024-2 [dostęp 2024-12-04] (ang.).
1 2 3 Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Odontophorinae Gould, 1844 - przepióry (wersja: 2024-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-04].
1 2 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Megapodes, guans, guineafowl, New World quail. IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-12-04]. (ang.).
1 2 Crested Bobwhite (Colinus cristatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-18)]. (ang.).
1 2 Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2024 [online], 2024 [dostęp 2024-12-04] .
1 2 Treat Colinus leucopogon as a separate species from Crested Bobwhite C. cristatus, [w:] AOS Classification Committee – North and Middle America Proposal Set 2024-C 20 March 2024, revised 28 April 2024, 2024, s. 137–142 (ang.).
↑ BirdLife International, Colinus leucopogon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-19] (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2024-11-12] .

Bibliografia

Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Colinus cristatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[avibase-2] D.D. Lepage D.D., Crested Bobwhite Colinus cristatus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2024-12-04] (ang.).

[iucn-3] 1 2 BirdLife International, Colinus cristatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2021, wersja 2024-2 [dostęp 2024-12-04] (ang.).

[mk-4] 1 2 3 Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Odontophorinae Gould, 1844 - przepióry (wersja: 2024-09-18). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-12-04].

[ioc-5] 1 2 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Megapodes, guans, guineafowl, New World quail. IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2024-12-04]. (ang.).

[ibc-6] 1 2 Crested Bobwhite (Colinus cristatus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-18)]. (ang.).

[clements-7] 1 2 Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2024 [online], 2024 [dostęp 2024-12-04] .

[nacc-8] 1 2 Treat Colinus leucopogon as a separate species from Crested Bobwhite C. cristatus, [w:] AOS Classification Committee – North and Middle America Proposal Set 2024-C 20 March 2024, revised 28 April 2024, 2024, s. 137–142 (ang.).

[iucn1-9] BirdLife International, Colinus leucopogon, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-2 [dostęp 2020-08-19] (ang.).

[hbwcheck-10] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2024-11-12] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]