Przypór (899 m)
 Widok z Rysianki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Pasmo | |
| Wysokość |
899 m n.p.m. |
Położenie na mapie gminy Radziechowy-Wieprz _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°36′28,4″N 19°13′17,7″E/49,607889 19,221583 | |
Przypór (899 m)[1]lub Przybór (898 m)[2] – szczyt w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki w Beskid Żywiecko-Orawskim. Znajduje się w północnym grzbiecie Skały, który poprzez Lachowe Młaki, Juszczynkę i Przypór ciągnie się po dolinę potoku Juszczynka w Juszczynie[2][3]. Południowo-zachodnie stoki Przybora opadają do potoku Bystrzanka, północne i północno-wschodnie do Juszczynki. Obecnie wierzchołek i stoki Przypora są porośnięte lasem, ale na północno-zachodnim grzbiecie znajduje się zarastająca polana Palenica. Dawniej Przypór był znacznie bardziej bezleśny; na topograficznej (niezaktualizowanej) mapie Geoportalu zaznaczona jest duża polana na jego grzbiecie. Jeszcze obecnie na zdjęciach lotniczych tej mapy widoczne są zarastające pozostałości dawnych polan na jego stokach[1][3]. Od drugiej połowy XIX wieku po II wojnę światową Żywiecczyzna była przeludniona i na potrzeby rolnictwa wyrąbano większość lasów w górach, zamieniając je na pola uprawne i hale pasterskie. Po II wojnie światowej stopniowo zaprzestawano uprawy tych mających niewielką wartość rolniczą kamienistych pól położonych na stromych nieraz stokach, w latach 80. załamało się także pasterstwo. Nieużytkowane pola i hale zalesiono lub samorzutnie zarastają lasem[4].
Przypór znajduje się w granicach wsi Juszczyna w województwie śląskim, w powiecie żywieckim, w gminie Radziechowy-Wieprz[1]. Na jego szczycie jest punkt triangulacyjny[3]. Grzbietem Przypora prowadzi znakowany szlak turystyki pieszej[2].
Nazwa
Przypór to nazwa używana przez miejscową ludność i zatwierdzona przez Komisję Turystyki Górskiej Oddziału PTTK „Ziemia Wadowicka” w 1981 r. Jest to nazwa pochodzenia wołoskiego i oznacza górę o stromym zboczu. W 1855 r. na mapie Kummersberga pojawiła się błędna nazwa Przybór, potem powielana przez polskie mapy. Na Słowacji jej odpowiednikiem jest nazwa Připor lub Priepor[5]. Państwowy rejestr nazw geograficznych i bazująca na nim lotnicza mapa Geoportalu podają prawidłową nazwę Przypór[1].
Szlaki turystyczne
Juszczyna – Przypór – Juszczynka – Lachowe Młaki. Czas przejścia: 1:20 h, ↓ 0:45 h
Przypisy
- 1 2 3 4 Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-02-11].
- 1 2 3 Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.
- 1 2 3 Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2025-02-11].
- ↑ Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 90–97, 178, ISBN 978-83-62460-30-4.
- ↑ Aleksy Siemionow, Ziemia Wadowicka. Monografia turystyczno-krajoznawcza, Wadowice: Komisja Turystyki Górskiej Oddziału PTTK „Ziemia Wadowicka” w Wadowicach, 1984, s. 376, 422.