Qa

Qa – miara objętości, stosowana w starożytnym Babilonie^[1] , także najmniejsza znana jednostka objętości w Sumerze^[2]. W piśmiennictwie polskim spotykane są następujące zapisy tej miary objętości:

• qa^[3] (ka^[2][4]), qu^[5] – w transkrypcji z języka akadyjskiego
• siła^[3], sila^[2][4], silla^[5] – w transkrypcji z języka sumeryjskiego

W translacji na polski nazwa miary oznacza „dzban”^[5].

Qa odpowiada objętości sześcianu o krawędziach wynoszących szerokość jednej dłoni (9,9–10,2 cm), co odpowiada wartościom 970–1061 cm³^[6] . Masa wody zamkniętej w takim sześcianie miała wynosić jedną minę^[2] – od ok. 0,842 kg (mina ciężka)^[3], niemniej nie jest to precyzyjna waga, bowiem mina (lekka) innych zachowanych form ważyła od ok. 0,4 kg (tj. qa zawierała 0,4 l)^[2][4], poprzez 0,5 kg^[5] do 0,64 kg^[7] .

• 60 qa (lub 36 qa w okresie nowobabilońskim) = 1 massiktu (lub 1 pi) ≈ 50,50 l
• 100 qa = 1 imeru (tj. ładunek osła) ≈ 84,2 l
• 180 qa (w Babilonie) = 1 aurru (lub gur) ≈ 74 l^[3]
• 300 qa (w Sumerze) = 60 gin = 1 gur^[2] ≈ 121 l^[4]

• Bielicki M.: Zapomniany świat Sumerów. Warszawa: 1966.
• Contenau G.: Życie codzienne w Babilonie i Asyrii. Warszawa: 1963.
• Chisholm J.C., Zupko R.: Measurement system. Encyclopædia Britannica. [dostęp 2024-12-21].
• The Editors of Encyclopædia Britannica: Mina. Encyclopædia Britannica. [dostęp 2024-12-24].
• Pędracki M. Przepisy prawne najstarszych „kodeksów” mezopotamskich ustanawiające kary dla ludzi wolnych. „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki”. 12 (6/2), s. 7–41, 1997. ISSN 1509-0957. 
• The Editors of Encyclopædia Britannica: Qa. Encyclopædia Britannica. [dostęp 2024-12-24].
• Wollek A. Gdy bogiem było Słońce – starożytne jednostki miar cz. II. „Pomiary Automatyka Kontrola”. 55 (8), s. 1037–1040, 2009. ISSN 0032-4140.