Rada Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy

Polityka sankcyjna Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony Ukrainy (RBNiO) spotyka się z szeroką krytyką za stosowanie indywidualnych środków ograniczających wobec obywateli Ukrainy bez orzeczenia sądowego, co narusza Konstytucję Ukrainy oraz podstawowe zasady państwa prawa.^[5][6][7]

Sankcje są nakładane uchwałą RBNiO na podstawie ustawy „O sankcjach” z dnia 14 sierpnia 2014 roku,^[9] jednak mechanizm ten nie przewiduje udziału sądów,^[10] co pozostaje w sprzeczności ze standardami prawnymi Unii Europejskiej oraz innych państw demokratycznych.^[11]

Organizacje praw człowieka, w tym Centrum Wolności Obywatelskich^[8], Ukraińska Helsińska Unia Praw Człowieka oraz Charkowska Grupa Obrony Praw Człowieka, wskazują na niekonstytucyjny charakter tej praktyki, podkreślając, że RBNiO jest organem politycznym, który nie ma uprawnień do wykonywania funkcji quasi-sądowych.^[6][7]

W lutym 2025 roku kilka ukraińskich organizacji praw człowieka opublikowało wspólne oświadczenie, potępiające wykorzystywanie sankcji jako narzędzia nacisku politycznego wobec opozycji.^[6]

Zdaniem krytyków, mechanizm sankcyjny jest coraz częściej wykorzystywany przez urzędującego prezydenta Wołodymyra Zełenskiego do eliminowania rywali politycznych oraz wzmacniania kontroli nad mediami i sektorem biznesowym.^[7][8][6]

Sankcje objęły polityków opozycyjnych, dziennikarzy i przedsiębiorców, w tym byłego prezydenta Petra Poroszenkę,^[12] przedsiębiorców Ihora Kołomojskiego i Hennadija Boholiubowa,^[13][14] dziennikarkę Switłanę Kriukową,^[15] byłego doradcę prezydenta Ołeksija Arestowycza^[16] oraz biznesmena Kostiantyna Żewaho.^[17]

Międzynarodowe organizacje praw człowieka, w tym Amnesty International, również wyraziły krytykę, wskazując, że sankcje są „systematycznie wykorzystywane jako narzędzie prześladowań politycznych”.^[18]