Rafał Ryżewski
| Data i miejsce urodzenia |
2 listopada 1899 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 września 1963 |
| Zawód, zajęcie |
nauczyciel |
| Odznaczenia | |
  | |
Rafał Ryżewski, ps. Nałęczowski[1] (ur. 2 listopada 1899 w Płowem, zm. 13 września 1963 w Tavistock) – polski działacz niepodległościowy, nauczyciel i oficer rezerwy Wojska Polskiego.
Życiorys
Urodził się 2 listopada 1899 we wsi Płowe, w ówczesnym powiecie kamioneckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie nauczycieli: Józefa (ur. 1875) i Stefanii z Gołębiowskich (zm. 1960)[1][2][3][4][a]. Był starszym bratem Stefana, ps. Lubomir (1901–1979), nauczyciela, odznaczonego Medalem Niepodległości, porucznika piechoty rezerwy Wojska Polskiego i kapitana administracji Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii[7][8][9][10][11].
16 września 1914 został wcielony do 3 kompanii I batalionu 3 pułku piechoty Legionów Polskich[12]. Walczył w kampanii karpackiej, między innymi pod Zieloną, Mołotkowem, a poczynając od końca 1915 na Wołyniu[12]. Przez pewien czas pełnił służbę garnizonową w Sandomierzu, po czym został odkomenderowany do parku amunicyjnego[12]. 7 kwietnia 1917 został odnotowany w Dywizyjnym Parku Amunicyjnym LP, Kolumna Amunicyjna PA/1 i przedstawiony do odznaczenia austriackim Krzyżem Wojskowym Karola[12].
Od 15 lutego do 1 lipca 1920 był uczniem 25. klasy Szkoły Podchorążych w Warszawie[13]. Po jej ukończeniu został przydzielony do Centralnej Szkoły Podoficerskiej w Biedrusku. 9 listopada 1920 został mianowany podporucznikiem w piechocie z dniem 1 listopada 1920[14]. Na początku 1922 został zdemobilizowany i przydzielony w rezerwie do 12 pułku piechoty w Wadowicach[15][16][17][18]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 386. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[19][20]. 29 stycznia 1932 prezydent RP nadał mu stopień porucznika z dniem z 2 stycznia 1932 i 4. lokatą w korpusie oficerów rezerwowych piechoty[21][22]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 78 pułku piechoty w Baranowiczach[21]. W 1934, jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Postawy i posiadał wówczas przydział do 86 pułku piechoty w Mołodecznie[23].
Po zwolnieniu z wojska pracował jako nauczyciel. Mieszkał w Swatkach na Wileńszczyźnie, a później we Lwowie przy ul. Zielonej 10[1].
W kampanii wrześniowej był dowódcą 3 kompanii ciężkich karabinów maszynowych, która została zorganizowana z nadwyżek 86 pp i weszła w skład pułku piechoty improwizowanego w Ośrodku Zapasowym 19 Dywizji Piechoty w Lidzie[24]. 21 września 1939 walczył w obronie Grodna, a dwa dni później przeszedł na Litwę, gdzie został internowany[25].
W latach 1944–1945 wziął udział w kampanii włoskiej jako komendant Składnicy Ewakuowanego Sprzętu nr 371[26]. Walczył między innymi w bitwie o Monte Cassino[26].
Zmarł 13 września 1963 w Tavistock[27].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Niepodległości – 9 października 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[28][1][29]
- Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 48047
Uwagi
- ↑ W latach 1909–1914 Józef Ryżewski był kierownikiem szkoły pospolitej mieszanej w Potoku Złotym, w ówczesnym powiecie buczackim[5][6].
Przypisy
- 1 2 3 4 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Szematyzm 1899 ↓, s. 528.
- ↑ Józef Ryżewski. Cmentarz Parafii Katedralnej św. Mikołaja w Bielsku-Białej ul. Grunwaldzka 28. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Szematyzm 1909 ↓, s. 616.
- ↑ Szematyzm 1914 ↓, s. 726.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 49, 578.
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 587.
- ↑ Ryżewski Stefan. Fundacja Historyczna Lotnictwa Polskiego. [dostęp 2025-03-06].
- 1 2 3 4 Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Ryżewski Rafał. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Lenkiewicz, Sujkowski i Zieliński 1930 ↓, s. 450.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 45 z 24 listopada 1920, s. 1230.
- ↑ Druga lista 1922 ↓, s. 19, piechota.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 250.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 159.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 151.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 552.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 490.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 1 lutego 1932, s. 104.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 29.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 570.
- ↑ Markert 2004 ↓, s. 36.
- ↑ Markert 2004 ↓, s. 35.
- 1 2 371 Składnica Ewakuowanego Sprzętu. krzyz.montecassino.eu. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ Rafal Ryzewski. Ancestry. [dostęp 2025-03-06].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 235, poz. 255.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-06].
Bibliografia
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: Nakładem Prezydyum c. k. Namiestnictwa, 1899.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: Nakładem c. k. Namiestnictwa, 1909.
- Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: Nakładem Prezydyum c. k. Namiestnictwa, 1914.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Druga lista oficerów rezerwowych WP. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-01-26.
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Wacław Lenkiewicz, Andrzej Sujkowski, Hugo Zieliński: Księga Pamiątkowa 1830 – 29 XI 1930. Szkice z dziejów piechoty polskiej. Ostrów-Komorowo: Szkoła Podchorążych Piechoty, 1930.
- Wojciech Markert: 86 pułk piechoty. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2004, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich w kampanii wrześniowej. ISBN 83-88773-77-1.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon, 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.