Jaskier kosmaty

Jaskier kosmaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	jaskrowate
Rodzaj	jaskier
Gatunek	jaskier kosmaty
	Nazwa systematyczna
	Ranunculus lanuginosus L.; Sp. Pl.: 554 (1753)
Synonimy
	Ranunculastrum lanuginosum (L.) Fourr.; Ranunculus umbrosus Ten. & Guss.; Ranunculus velutinus Schur;
	Ranunculastrum lanuginosum (L.) Fourr.; Ranunculus umbrosus Ten. & Guss.; Ranunculus velutinus Schur;

Jaskier kosmaty (Ranunculus lanuginosus L.) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych. Występuje w środkowej Europie na obszarze od Francji po Ukrainę oraz od Danii i krajów bałtyckich po Włochy i Grecję^[3]. We Francji jest rzadko spotykany w południowo-wschodniej części kraju – występuje w Jurze, Alpach oraz na Korsyce^[4]. W Polsce spotykany jest w całym kraju; pospolity jest na obszarach górskich, podgórskich i wyżynnych, wzdłuż dolin Odry i Wisły i na północnym zachodzie, lokalnie rzadziej spotykany jest w środkowej i północno-wschodniej części kraju, brak go także w rozległych kompleksach borów sosnowych^[5].

Morfologia

Pokrój: Bylina dorastająca zwykle do 30–70 cm^[6], rzadko do 120 cm wysokości^[4]. Łodyga jest wzniesiona, rozgałęziona i obła^[6]. Łodyga i liście są pokryte gęstymi, odstającymi^[6], długimi i żółtawymi włoskami^[4].
Liście: Odziomkowe są długoogonkowe, z 5 dłoniasto ułożonymi, jajowatymi klapami. Ich brzegi są ostro ząbkowane. Liście łodygowe są mniejsze – trójdzielne, krótkoogonkowe do siedzących^[6].
Kwiaty: Liczne, zebrane w luźne kwiatostany. Okwiat jest jaskrawożółty, o średnicy od 2,5 do 4 cm^[6]. Dno kwiatowe nagie^[7].
Owoce: Niełupki z długim, silnie sierpowato zakrzywionym dzióbkiem^[6]^[7].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od maja do lipca^[4]^[8]. Kwiaty zapylane są przez owady lub w wyniku samopylności. Nasiona rozprzestrzeniane są przez wiatr^[6].

Rośnie na glebach wilgotnych, żyznych, gliniastych, zasobnych w węglan wapnia. Spotykany jest nad śródleśnymi strumieniami, w lasach liściastych i mieszanych^[6], na terenach wyżynnych lub górskich^[4]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Fagetalia^[9].

Roślina trująca^[8].

Zmienność

Tworzy mieszańce z jaskrem ostrym^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).
1 2 3 Ranunculus lanuginosus L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-04-20] .
1 2 3 4 5 W. Stichmann, U. Stichmann-Marny: Guide Vigot de la flore d'Europe. Paris: Vigot, 2006, s. 28-426. ISBN 978-2-7114-1837-4. (fr.).
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 445, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
1 2 3 4 5 6 7 8 JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 101, ISBN 83-02-00322-0 .
1 2 Ranunculus lanuginosus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-23]. (fr.).
1 2 3 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 168. ISBN 83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 150. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-07] (ang.).

[powo-3] 1 2 3 Ranunculus lanuginosus L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-04-20] .

[vigot-4] 1 2 3 4 5 W. Stichmann, U. Stichmann-Marny: Guide Vigot de la flore d'Europe. Paris: Vigot, 2006, s. 28-426. ISBN 978-2-7114-1837-4. (fr.).

[atlas-5] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 445, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[wiosna-6] 1 2 3 4 5 6 7 8 JakubJ. Mowszowicz JakubJ., Flora wiosenna, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 101, ISBN 83-02-00322-0 .

[peb-7] 1 2 Ranunculus lanuginosus. Plantes & botanique. [dostęp 2015-05-23]. (fr.).

[rutkowski-8] 1 2 3 Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 168. ISBN 83-01-14342-8.

[9] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 150. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]