Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie

Reaktywne zaburzenia przywiązania w dzieciństwie^[1], reaktywne utrudnienie nawiązywania relacji społecznych w dzieciństwie^[2] – zaburzenie z grupy zaburzeń przywiązania w dzieciństwie, obok zaburzenia selektywności przywiązania^[1].

Zaburzenia przywiązania biorą się z zaburzeń rozwoju emocjonalnego, które z kolei powoduje niewłaściwe kształtowanie się więzi pomiędzy dzieckiem a opiekunem we wczesnym dzieciństwie. Wszystko zaczyna się więc od niewłaściwej opieki sprawowanej przez tego opiekuna, na przykład zaniedbywania psychicznych bądź fizycznych potrzeb dziecka, a nawet jego maltretowania, ale może też chodzić o nieumiejętne wychowywanie, gdy rodzic pozostaje dla dziecka niedostępny czy też stosuje zbyt surowe kary^[1].

Zaburzenie to objawia się nieprawidłowymi interakcjami społecznymi^[1].

Widać to zwłaszcza podczas rozstań lub powitań dziecka z opiekunem. Dziecko prezentuje wówczas zachowania ambiwalentne, sprzeczne. Zbliżając się do swego opiekuna, nie patrzy na niego, lecz odwraca swój wzrok; pocieszane zbliża się, ale też unika spotkania, prezentuje upór. Ma również poczucie nieszczęścia, jest wycofane, na przykład zwija się w kłębek na podłożu, jest lękliwe, nadmiernie czujne, nie stroni od agresji, zarówno autoagresji, jak i agresji skierowanej przeciwko innym osobom. Pocieszanie dziecka nie zmienia tych stanów^[1].

Od zaburzeń całościowych zaburzenie reaktywne odróżnia się prawidłowymi reakcjami na bodźce ze środowiska. Również zainteresowanie innymi dziećmi wydaje się prawidłowe. Jednak pojawiające się podczas zabawy negatywne emocje ją uniemożliwiają^[1]. W związku z tym relacje z rówieśnikami pozostają ubogie^[2].

Oprócz objawów psychicznych występują: zahamowanie wzrostu i zaburzenia rozwoju fizycznego^[1].

Problem rozpoczyna się w pierwszych pięciu latach życia dziecka^[2].

Zaburzenia przywiązania nie kończą się z przeminięciem dzieciństwa, ale trwają także po wkroczeniu pacjenta w wiek dorosły. W dalszym ciągu wpływają na zawiązywanie relacji, niekiedy je uniemożliwiając. Mogą też zepsuć relacje pacjenta z własnymi dziećmi^[1].