Robert Nestler

Karol Robert Nestler
Data i miejsce urodzenia

27 października 1817
Rachenau, ob. Sławnikowice

Data i miejsce śmierci

15 stycznia 1905
Łódź

Miejsce spoczynku

Stary Cmentarz (ewangelicko-augsburski) w Łodzi

Zawód, zajęcie

architekt, specjalista ds. budownictwa

Karol Robert[1] Nestler (ur. 27 października 1817 w Rachenau, ob. Sławnikowice[2], zm. 15 stycznia 1905 w Łodzi) – polski budowniczy, architekt i społecznik pochodzenia śląsko-niemieckiego, nestor znanej łódzkiej rzemieślniczej rodziny Nestlerów, współzałożyciel przedsiębiorstwa Nestler & Ferrenbach, będącego jedną z najważniejszych firm budowlanych Łodzi przełomu XIX i XX wieku.

Życiorys

Pochodzenie i młodość

Potomkowie Karola Roberta, również budowniczowie, pomimo fachu legitymizowali się szlacheckim pochodzeniem. Prawdopodobnie Karol Robert uczył się fachu od swojego ojca, w międzyczasie emigrował do Stanów Zjednoczonych, jednakże powrócił, by od 1841 roku podjąć pracę jako majster budowlany w pobliskim Görlitz[2].

Praca w Łodzi

W 1859 przybył do Łodzi i tu otrzymał pod budowę domu plac nr 1337 oraz sąsiedni nr 1336 na skład drewna. W 1859 rozpoczął prace jako rzemieślnik budowlany. W latach 1860–1861 budował pierwszy murowany kościół katolicki pw. św. Jakuba, później Podwyższenia Świętego Krzyża, przy ul. Dzikiej (Mikołajewskiej, obecnie ul. H. Sienkiewicza) według projektu Franciszka Tournelle'a, a jego brat cioteczny Wilhelm, określany jako technik nadzorował budowę.

W 1864 został zapisany w Księgach Ludności Stałej miasta Łodzi jako jedyny architekt mieszkający w Łodzi we własnym domu przy Przejazd 15 (obecnie Juliana Tuwima, na posesji, którą później kupił budowniczy Otto Gehlig).

W latach 1864–1868 był starszym cechu murarzy (z tej rodziny kolejnym starszym cechu w latach 1873–1878 był brat cioteczny Wilhelm).

Wybudował jeszcze inne obiekty sakralne różnych wyznań:

W 1897 lub 1899 roku został współwłaścicielem firmy – wraz z synem,Robertem Karolem. Syn Robert Karol naukę rzemiosła rozpoczął w 1888 roku u swojego mistrza Henryka Ferrenbacha, egzamin czeladniczy zdał 7 marca 1891, a mistrzowski 24 kwietnia 1896. Był współwłaścicielem firmy Ferrenbacha istniejącej od 1889 we własnym domu przy Podleśnej (obecnie ul. M. Curie-Skłodowskiej) 17.

Firma budowlana Nestler & Ferrenbach prezentowała swoje prace na Wystawie Artystów Łódzkich w 1903. W XIX w. i na początku XX w. wybudowała wiele ważnych gmachów w mieście, była aktywna również w latach międzywojennych, gdy mieściła się przy ul. Karolewskiej 41. Do ważniejszych obiektów wybudowanych przez firmę w latach 1902–1910 zalicza się m.in.:

Śmierć

Karol Robert Nestler zmarł 15 stycznia 1905 roku w wieku 88 lat. Pochowany został na Starym Cmentarzu w Łodzi przy ul. Ogrodowej w części ewangelicko-augsburskiej.

Spuścizna i upadek przedsiębiorstwa

Notatka prasowa o śmierci Karola Roberta Nestlera

Przedsiębiorstwo budowlane w spadku po nestorze otrzymali jego synowie, Karol Gustaw i Robert Karol. W latach 1923–1937 przy ul. Karolewskiej 41 nadal działało „Przedsiębiorstwo budowlane Nestler & Ferrenbach – właściciel Robert Nestler i S-ka”, a od 1938 kierowali nim wnukowie: Karol Heinz Nestler i Hans Robert Nestler, a Karol Gustaw Nestler był prokurentem. Wykonywali różne prace budowlane i ciesielskie, zatrudniali 150 robotników i 5 techników. Zakład rozpościerał się na terenie 1,38 ha[2].

Historia rodziny i przedsiębiorstwa zakończyła się wraz z II wojną światową, podczas której zginął wnuk nestora, Hans Robert Nestler. Pozostała rodzina, w przeciwieństwie do innych łodzian pochodzenia niemieckiego, z racji przywiązania do miasta i lokalnej społeczności, pozostała w Łodzi, co stało się początkiem tragicznych wydarzeń.

Tuż po wkroczeniu Armii Czerwonej do Łodzi, bracia Karol Gustaw i Robert Karol zostali w nieustalonych okolicznościach zamordowani przez radzieckich żołnierzy, a pozostała rodzina dokonała emigracji m.in. do Wrocławia. Tamże wnuk nestora, Karol Heinz Nestler, zmarł w 1986 roku[2].

Przypisy

  1. ↑ Karol Robert było jego pełnym imieniem i nazwiskiem, lecz na co dzień mistrz nie używał swojego pierwszego imienia. Ze względu na częstotliwość pojawiania się imion Karol oraz Robert wśród członków rodziny Nestlerów, w artykule Karol Robert (1817-1905) będzie przedstawiany pełnym imieniem i nazwiskiem.
  2. 1 2 3 4 Urząd Miasta Łodzi, Nestlerowie – dzieje łódzkiej rodziny, [w:] Gustaw Romanowski (red.), Kronika Miasta Łodzi, wyd. 79, Urząd Miasta Łodzi, 2017, s. 18-33, ISSN 1231-5354 [dostęp 2025-04-24] (pol.).

Bibliografia

  • Strzałkowski Jacek: Architekci i budowniczowie w Łodzi do 1944 roku. Łódź: Jacek Strzałkowski, 1997. ISBN 83-906647-4-7.
  • Stefański Krzysztof: Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta (do 1939 roku). Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy Michał Koliński, 2009. ISBN 978-83-61253-44-0
  • Stefański Krzysztof: Stary Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Łodzi. Łódź: Ewangelickie Wydawnictwo św. Mateusza, 1992.
  • Urząd Miasta Łodzi: Kronika Miasta Łodzi: Nestlerowie – dzieje łódzkiej rodziny, Wydanie 79, Łódź, Urząd Miasta Łodzi, 2017, ISSN 1231-5354
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.