Rozrzutka

Rozrzutka
Ilustracja
Rozrzutka krucha
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

telomowe

Gromada

naczyniowe

Klasa

paprocie

Podklasa

paprotkowe

Rząd

paprotkowce

Rodzina

rozrzutkowate

Rodzaj

rozrzutka

Nazwa systematyczna
Woodsia R. Br.
Prodr. Fl. Nov. Holl. ed. 1 158 (1810)[3]
Typ nomenklatoryczny

Woodsia ilvensis (L.) R. Br.[3]

Synonimy
  • Cheilanthopsis Hieron.
  • Eriosoriopsis (Kitag.) Ching & S.H.Wu
  • Hymenocystis C.A.Mey.
  • Physematium Kaulf.
  • Preslia Opiz
  • Protowoodsia Ching
  • Trichocyclus Dulac
  • Woodsiopsis Shmakov[4]
Liść rozrzutki brunatnej

Rozrzutka (Woodsia R.Br.) – rodzaj roślin z rodziny rozrzutkowatych (Woodsiaceae). Obejmuje ok. 30 gatunków (w przypadku wyodrębnienia rodzaju Physematium Kaulf.)[5] lub 54 gatunki w przypadku szerokiego ujęcia[4]. Występują głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej oraz na obszarach górskich w strefie międzyzwrotnikowej. Są to w większości paprocie niewielkie, rosnące na skałach[6][7]. W Polsce rosną trzy gatunki: rozrzutka alpejska W. alpina, brunatna W. ilvensis[8] i nadobna W. pulchella[9][8].

Naukowa nazwa rodzajowa upamiętnia angielskiego botanika Josepha Woodsa[7].

Systematyka

Pozycja systematyczna

W systemie PPG I z 2016 rodzaj klasyfikowany jest do monotypowej w tym ujęciu rodziny rozrzutkowatych Woodsiaceae[2]. Rodzaj bywa zaliczany także do szeroko ujmowanych zanokcicowatych Aspleniaceae[4].

Samo ujęcie rodzaju bywa różne – w szerokim obejmuje ponad 50 gatunków (tak jest klasyfikowany m.in. w systemie PPGI[2] i w bazie Plants of the World Online[4]), albo grupa ok. 20 gatunków wyodrębniana bywa w osobny rodzaj Physematium Kaulf.[5]

Wykaz gatunków (szerokie ujęcie)[4]
  • Woodsia × abbeae Butters
  • Woodsia alpina (Bolton) Gray – rozrzutka alpejska
  • Woodsia andersonii (Bedd.) Christ
  • Woodsia angolensis Schelpe
  • Woodsia appalachiana T.M.C.Taylor
  • Woodsia asiatica Kiselev & Shmakov
  • Woodsia burgessiana Gerrard ex Hook. & Baker
  • Woodsia calcarea (Fomin) Shmakov
  • Woodsia canescens (Kunze) Mett.
  • Woodsia cinnamomea Christ
  • Woodsia cochisensis Windham
  • Woodsia cycloloba Hand.-Mazz.
  • Woodsia cystopteroides Windham & Mickel
  • Woodsia elongata Hook.
  • Woodsia fragilis (Trevis.) T.Moore – rozrzutka krucha
  • Woodsia glabella R.Br.
  • Woodsia gorovoii Krestsch. & Shmakov
  • Woodsia × gracilis (G.Lawson) Butters
  • Woodsia guizhouensis P.S.Wang, Q.Luo & Li Bing Zhang
  • Woodsia hancockii Baker
  • Woodsia heterophylla (Turcz. ex Fomin) Shmakov
  • Woodsia ilvensis (L.) R.Br. – rozrzutka brunatna
  • Woodsia indusiosa Christ
  • Woodsia kangdingensis H.S.Kung, Li Bing Zhang & X.S.Guo
  • Woodsia × kansana R.E.Brooks
  • Woodsia kungiana Li Bing Zhang, N.T.Lu & X.F.Gao
  • Woodsia lanosa Hook.
  • Woodsia macrochlaena Mett. ex Kuhn
  • Woodsia macrospora C.Chr. & Maxon
  • Woodsia manchuriensis Hook.
  • Woodsia × maxonii R.M.Tryon
  • Woodsia mexicana Fée
  • Woodsia microsora Kodama
  • Woodsia mollis (Kaulf.) J.Sm.
  • Woodsia montevidensis Hieron.
  • Woodsia neomexicana Windham
  • Woodsia nikkoensis H.Ogura & Nakaike
  • Woodsia oblonga Ching & S.H.Wu
  • Woodsia obtusa (Spreng.) Torr.
  • Woodsia okamotoi Tagawa
  • Woodsia oregana D.C.Eaton
  • Woodsia phillipsii Windham
  • Woodsia pilosa Ching
  • Woodsia pinnatifida (Fomin) Shmakov
  • Woodsia plummerae Lemmon
  • Woodsia polystichoides D.C.Eaton
  • Woodsia pseudoilvensis Tagawa
  • Woodsia pseudopolystichoid es (Fomin) Kiselev & Shmakov
  • Woodsia pubescens Spreng.
  • Woodsia pulchella Bertol. – rozrzutka nadobna
  • Woodsia rosthorniana Diels
  • Woodsia saitoana Tagawa
  • Woodsia scopulina D.C.Eaton
  • Woodsia shensiensis Ching
  • Woodsia sinica Ching
  • Woodsia subcordata Turcz.
  • Woodsia subintermedia Tzvelev
  • Woodsia taigischensis (Stepanov) Kuznetsov
  • Woodsia × tryonis B.Boivin

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  2. 1 2 3 The Pteridophyte Phylogeny Group, A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229.
  3. 1 2 Woodsia. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2020-12-29].
  4. 1 2 3 4 5 Woodsia R.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2020-12-29].
  5. 1 2 Michael Hassler: Genus Woodsia R.Br.. [w:] World Plants. Synonymic Checklist and Distribution of the World Flora. Version 11.1 [on-line]. [dostęp 2020-12-29].
  6. ↑ Woodsia R. Brown. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2020-12-29].
  7. 1 2 Woodsia R. Brown. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2020-12-29].
  8. 1 2 Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 204, ISBN 978-83-62975-45-7.
  9. ↑ Kruk J., Sliwinska E., Grabowska-Joachimiak A., Kromer K., Szymańska R. 2015. Woodsia pulchella in the Western Carpathians: A Relict Species at the Northern Limit of Its Distribution. - Ann. Bot. Fenn. 52(3-4): 193-201.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.