Rudolf Brachaczek

Rudolf Brachaczek

kapitan rezerwy piechoty
Data i miejsce urodzenia	1 kwietnia 1895 Stare Miasto k. Cieszyna
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Przebieg służby
Lata służby	1914–1940
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie
Jednostki	100 pułk piechoty, 56 pułk piechoty, 10 pułk piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-czechosłowacka wojna polsko-ukraińska wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa: kampania wrześniowa
Odznaczenia

Rudolf Brachaczek (ur. 1 kwietnia 1895 w Starym Mieście k. Cieszyna, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Urodził się w rodzinie Józefa i Joanny z d. Szpandel^[1]. Powołany do armii austriackiej, ukończył szkołę oficerską, przydzielony do 100 pułku piechoty jako dowódca plutonu. 1 czerwca 1916 awansował do stopnia chorążego i został przeniesiony do 56 pułku piechoty. Ranny w nogę. Po wyleczeniu ran został dowódcą oddziału szturmowego. Ponownie ranny w 1918 do końca wojny przebywał w szpitalu. Po ukończeniu kursu dowódców kompanii awansował (marzec 1917) do stopnia porucznika^[2].

Od grudnia 1918 w Wojsku Polskim, przydzielony do 10 pułku piechoty. Walczył w konflikcie polsko-czeskim i polsko-ukraińskim. Uczestnik wojny 1918–1921^[3] jako dowódca 4 kompanii w I batalionie 10 pułku piechoty. W listopadzie 1919 był w składzie polskiej komisji plebiscytowej na Górnym Śląsku^[4]. Członek POW na Śląsku Cieszyńskim. W 1920 mianowany kapitanem ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919, w 1921 przeniesiony do rezerwy i przydzielony do 73 pułku piechoty^[5]. W 1934 pozostawał w rezerwie w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 627 lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty^[6]. Podlegał Powiatowej Komendzie Uzupełnień w Katowicach, pozostawał w kadrze oficerów rezerwy 73 pp^[7].

W okresie międzywojennym ukończył Akademię Handlową w Krakowie (1922)^[3]. W latach 1923–1927 kierował oddziałem Banku Małopolskiego w Bielsku-Białej, następnie wydziałem Banku Gospodarstwa Krajowego w Katowicach^[8]. Działacz niepodległościowy. Członek I. kategorii Związku Powstańców Śląskich^[9]. W 1938 sekretarzem Komitetu Walki o Śląsk za Olzą^[10].

W kampanii wrześniowej 17 września 1939 w okolicy Darachowa wzięty do niewoli radzieckiej. 19 września był w punkcie przejściowym dla jeńców wojennych w Kamieńcu Podolskim, skąd został wysłany 20 września do putywulskiego obozu jenieckiego (przybył 24 września). 1 listopada wysłany do obozu w Kozielsku^[3], dokąd dotarł po dwóch dniach podróży. Z obozu wysłał 10 października 1939 list do rodziny. Między 15 a 17 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD^[11] – lista wywózkowa 029/1 z 13 kwietnia 1940^[3][11] poz. 20. Został zamordowany między 16 a 19 kwietnia 1940^[11] w lesie katyńskim przez funkcjonariuszy Obwodowego Zarządu NKWD w Smoleńsku oraz pracowników NKWD przybyłych z Moskwy na mocy decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940. Ofiary tej zbrodni grzebano w bezimiennych mogiłach zbiorowych, gdzie od 28 lipca 2000 mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[12][13]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[14][15]. W 1943 jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 108^[16][3][17], a przy zwłokach znaleziono: świadectwo^[18] szczepienia z Kozielska, kopertę listową wysłaną w lipcu 1939 z Warszawy na adres do Karwiny-Sowińca, zaświadczenie służby w POW na Śląsku Cieszyńskim, kartę pocztową od Marii Brachaczek, 5 fotografii, 10 znaczków pocztowych, medalik aluminiowy z wizerunkiem Matki Boskiej Niepokalanej i literą „M” na rewersie. W Archiwum Robla, w pakiecie 03758-01, znajduje się karta pocztowa znaleziona przy szczątkach Zygmunta Stanisława Fabrowskiego, na której jest wspomniany Brachaczek^[4][11]. Krewni do 1957 poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie^[11]. Figuruje na liście Komisji Technicznej PCK pod numerem 108^[19].

• Złoty Krzyż Zasługi^[3]
• Medal Niepodległości (16 marca 1937)^[20]
• Srebrny Krzyż Zasługi (9 września 1924)^[21]
• Brązowy Medal Waleczności (Austro-Węgry)^[22]
• Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)^[22]

5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora^[23][24][25]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[26][27][28].

Na pomniku w Czeskim Cieszynie, Nábřeží Svobody, u Ohře^[29].

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

• Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
• Materiały do epitafiów katyńskich. Pro Memoria, „Wojskowy Przegląd Historyczny”, Tom 4, Rok XXXIX, 1994.
• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.