Rzęsistek jelitowy
 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo |
Eozoa |
| Infrakrólestwo | |
| Typ | |
| Podtyp |
Trichozoa |
| Nadgromada | |
| Gromada |
Trichomonadea |
| Rząd | |
| Rodzina |
Trichomonadidae |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
rzęsistek jelitowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Trichomonas hominis (Davaine 1860)[1], Leuckart 1879[1] | |
Rzęsistek jelitowy (Trichomonas hominis) – gatunek wiciowca z rodzaju rzęsistków, pasożyt przewodu pokarmowego niektórych zwierząt (w tym człowieka)[1][2][3][4], wywołuje w nim rzęsistkowicę[1]. Jest gatunkiem kosmopolitycznym, występuje we wszystkich krajach świata[1][2][4], choć najliczniej w cieplejszych regionach[2][4].
Morfologia
Trofozoit o długości (według różnych źródeł) 5–20 µm i szerokości 4–18 µm, zwykle o kształcie gruszkowatym[1][2][3][4], rzadziej owalnym lub okrągłym[1].
Jądro komórkowe jest owalne lub jajowate. Kinetosomy są skupione przed jądrem, wychodzi z nich 5 wici, z czego jedna (wić wolna) wychodzi na tylnym biegunie i tworzy błonę falującą, a pozostałe cztery to wici przednie. Cytostom zlokalizowany jest na boku, bliżej przedniego bieguna. Aksostyl zazwyczaj jest ukryty w cytoplazmie, czasami jednak może nieznacznie wystawać poza pelikulę. Jego główka (capitulum) jest częściowo otoczona peltą (podobnie jak u rzęsistka pochwowego)[1].
Biologia
Jego hydrogenosomy pełnią funkcję nieobecnego mitochondrium. Odżywia się na drodze pinocytozy (chociaż wytwarza pseudopodia rzadziej niż rzęsistek jelitowy i rzęsistek policzkowy). Jego wodniczki pokarmowe są przystosowane do trawienia m.in. erytrocytów. Spośród wszystkich rzęsistków występujących u człowieka ten gatunek jest najbardziej odporny na różne czynniki abiotyczne[1].
Chorobotwórczość
Chorobowość (prewalencja) jest najwyższa w klimacie tropikalnym[1][2][4] (20–32%), nieco niższa w klimacie śródziemnomorskim (5–26%). W Polsce wynosi około 1,5%. Rzęsistkowica przewodu pokarmowego występuje najczęściej u osób cierpiących na przewlekły nieżyt jelita grubego. Często towarzyszy jej zapalenie wyrostka robaczkowego oraz biegunka[1], choć zdarzają się także zakażenia bezobjawowe[1][2][4].
Gatunek ten nie tworzy cyst[1]. Jego postacią inwazyjną jest trofozoit. Pasożyt rozprzestrzenia się drogą pokarmową[1][2][4], w związku z czym wrota zakażenia stanowi jama ustna[1]. Niektóre źródła wskazują, że u pacjentów cierpiących na achlorhydrię mleko wykazuje działanie ochronne na trofozoity[2][4].
W leczeniu rzęsistkowicy wykorzystuje się nitroimidazole (metronidazol, tinidazol, ornidazol)[1].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Antoni Deryło (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 93–94, ISBN 978-83-01-13804-2.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Lynne S. Garcia: Diagnostic Medical Parasitology. Wyd. 5. American Sociedad for Microbiology Press, 2006. ISBN 978-1555813802. (ang.).
- 1 2 John W. Ridley: Parasitology for Medical and Clinical Laboratory Professionals. Wyd. I. Delmar Cengage Learning, 2011. ISBN 978-1435448162. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 Elizabeth Zeibig: Clinical Parasitology: A Practical Approach. Wyd. II. Saunders Elsevier, 2012, s. 91–92. ISBN 978-1416060444. (ang.).