Słomian

Słomian
Ilustracja
Carpesium triste
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

słomian

Nazwa systematyczna
Carpesium L.
Sp. Pl.: 859 (1753)[3]
Typ nomenklatoryczny

C. cernuum Linnaeus[4]

Synonimy
  • Ponaea Bubani[3]
Carpesium macrocephalum

Słomian (Carpesium L.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Obejmuje 21 gatunków[3]. Występują one na Starym Świecie – w południowej Europie[3], gdzie rosną dwa gatunki[5] oraz w Azji w pasie od Azji Mniejszej i Kaukazu poprzez Azję południową i środkową po Filipiny i Japonię[3]. Bywa wskazywany z Polski[3], ze względu na ujęcie słomianu zwisłego C. cernuum we Florze Polski, gdzie wymieniony jest jako gatunek występujący na „ziemi ościennej” – Podolu[6]. We współczesnej florze Polski brak przedstawicieli tego rodzaju[7]. Centrum zróżnicowania rodzaju stanowią Chiny, gdzie rośnie 16 gatunków, w tym 6 endemitów[8].

Morfologia

Pokrój
W większości byliny, rzadko rośliny jednoroczne. Łodygi nie są oskrzydlone i nie zawierają przewodów żywicznych[8].
Liście
Skrętoległe, siedzące i ogonkowe, przy czym ogonki zwykle oskrzydlone, blaszki całobrzegie lub ząbkowane[8].
Kwiaty
Zebrane w krótkoszypułkowe lub siedzące koszyczki, często zwisające, pojedyncze, zebrane po kilka lub w większej liczbie tworzące złożone, kłosokształtne kwiatostany groniaste. Okrywy są półkuliste, z listkami w kilku szeregach, z których zewnętrzne są liściopodobne i zaostrzone, a wewnętrzne są suche, szerokie i tępe. Dno koszyczka jest płaskie i nagie. Kwiaty brzeżne rurkowate, żeńskie, wyrastają w dwóch lub kilku szeregach. Kwiaty wewnątrz koszyczka obupłciowe, lekko dwuwargowe, żółtawe[8].
Owoce
Niełupki elipsoidalne, nagie i żebrowane, z krótkim dzióbkiem i pierścieniem na szczycie, ale bez puchu kielichowego[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Inuleae, podrodziny Asteroideae i rodziny astrowatych (Asteraceae)[9].
Wykaz gatunków[3]
  • Carpesium abrotanoides L.
  • Carpesium cernuum L. – słomian zwisły[6]
  • Carpesium cordatum F.H.Chen & C.M.Hu
  • Carpesium divaricatum Siebold & Zucc.
  • Carpesium faberi C.Winkl.
  • Carpesium glossophyllum Maxim.
  • Carpesium humile C.Winkl.
  • Carpesium linearibracteatum (F.H.Chen & C.M.Hu) Y.B.Li, T.Deng & H.Sun
  • Carpesium lipskyi C.Winkl.
  • Carpesium longifolium F.H.Chen & C.M.Hu
  • Carpesium macrocephalum Franch. & Sav.
  • Carpesium minus Hemsl.
  • Carpesium nepalense Less.
  • Carpesium parvicapitulum S.S.Ying
  • Carpesium rivulare Aver.
  • Carpesium rosulatum Miq.
  • Carpesium szechuanense F.H.Chen & C.M.Hu
  • Carpesium taiwanense S.S.Ying
  • Carpesium trachelifolium Less.
  • Carpesium triste Maxim.
  • Carpesium velutinum C.Winkl.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2025-01-08] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2025-01-08] (ang.).
  3. 1 2 3 4 5 6 7 Carpesium L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2025-01-08].
  4. Carpesium L.. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2025-01-08].
  5. David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 166, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. 1 2 Kazimierz Zarzycki, Carpesium L. Słomian, [w:] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 190.
  7. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. 1 2 3 4 5 Carpesium Linnaeus, [w:] Flora of China [online], eFloras.org [dostęp 2025-01-08].
  9. Genus Carpesium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2025-01-08].