Słoneczniczek szorstki

Słoneczniczek szorstki
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	słoneczniczek
Gatunek	słoneczniczek szorstki
	Nazwa systematyczna
	Heliopsis helianthoides (L.) Sweet; Hort. Brit.: 487 (1826)
Synonimy
	Buphthalmum helianthoides L.; Heliopsis scabra Dunal;
	Buphthalmum helianthoides L.; Heliopsis scabra Dunal;

Słoneczniczek szorstki (Heliopsis helianthoides) – gatunek byliny z rodziny astrowatych. Jego zasięg pierwotny obejmuje środkową i wschodnią część Stanów Zjednoczonych oraz Kanady^[3]. Rozprzestrzeniony został jako roślina ozdobna, dziczejąca z upraw^[5]. Jako introdukowany rośnie w wielu krajach Europy, środkowej i wschodniej Azji oraz w Kolumbii^[3]. W Polsce jest gatunkiem przejściowo dziczejącym^[6]^[5].

Morfologia

Pokrój: Roślina zielna o łodydze prosto wzniesionej, osiągającej do 150 cm wysokości. Łodyga jest gładka lub nieco bruzdowana, czasem w górnej części rozgałęziona^[5].
Liście: Naprzeciwległe i ogonkowe. Blaszka jajowata, zaostrzona, u nasady zaokrąglona lub płytko sercowata, na brzegu grubo i ostro piłkowana; szorstko owłosiona po obu stronach^[5].
Kwiaty: Zebrane w koszyczki powstające pojedynczo na szczytach pędów. Okrywy z zewnętrznymi listkami lekko odgiętymi, wewnętrzne są zaokrąglone na wierzchołkach. Kwiaty języczkowe są żółte, płodne, z koroną nie odpadającą po przekwitnieniu. Dno kwiatostanowe z równowąskimi plewinkami^[5].
Owoce: Gładkie niełupki, tylko za młodu owłosione na kantach^[5].

Biologia

Bylina. Kwitnie od czerwca do września^[5].

Zastosowanie

Jest uprawiany jako roślina ozdobna na rabatach. Nadaje się także na kwiat cięty. Wymaga stanowiska słonecznego i żyznej gleby, ale udaje się też na gorszych glebach. Jest łatwy w uprawie i w Polsce całkowicie mrozoodporny (strefy mrozoodporności 4-10)^[7]. Aby przedłużyć kwitnienie należy ścinać kwiatostany przekwitłe. Po przekwitnięciu całą roślinę ścina się tuż przy ziemi. Rozmnaża się przez nasiona, sadzonkowanie wiosną lub przez podział jesienią.

Odmiany

Oprócz typowej formy o kwiatach pojedynczych występuje odmiana Heliopsis helianthoides var. scabra^[3] o kwiatach podwójnych i niższa od formy typowej.

Niektóre odmiany ozdobne^[7]:

‘Patula’ o kwiatach pomarańczowych z większą liczbą kwiatów języczkowych w koszyczku
‘Light of London’ o kwiatach pełnych, jasnożółtych.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
1 2 3 4 5 Heliopsis helianthoides (L.) Sweet, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens Kew [dostęp 2025-05-12] .
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].
1 2 3 4 5 6 7 TadeuszT. Tacik TadeuszT., Heliopsis Pers., Heliopsis, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 197 .
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 475. ISBN 83-01-14342-8.
1 2 GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[powo-3] 1 2 3 4 5 Heliopsis helianthoides (L.) Sweet, [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens Kew [dostęp 2025-05-12] .

[grin-4] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-06-29].

[tacik-5] 1 2 3 4 5 6 7 TadeuszT. Tacik TadeuszT., Heliopsis Pers., Heliopsis, [w:] BogumiłB. Pawłowski, AdamA. Jasiewicz (red.), Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych, t. XII, Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971, s. 197 .

[klucz-6] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 475. ISBN 83-01-14342-8.

[E-7] 1 2 GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]