Słoniak

Słoniak
	; Słoniak wielkoowocowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	arekowce
Rodzina	arekowate
Rodzaj	słoniak
	Nazwa systematyczna
	Phytelephas Ruiz & Pav.; Syst. Veg. 299. Dec (sero) 1798
	Typ nomenklatoryczny
	P. macrocarpa Ruiz & Pav.
Synonimy
	Elephantusia Willd.;
	Elephantusia Willd.;

Słoniak, słoniorośl, słonirośla^[4], słoniówka^[4]^[5] (Phytelephas Ruiz & Pav.) – rodzaj roślin z rodziny arekowatych (Arecaceae). Obejmuje 4 gatunki^[6]. Rośliny te występują naturalnie w klimacie tropikalnym Ameryki^[7], od Panamy po Amazonię i Boliwię^[6].

Morfologia

Pokrój: Drzewa o pojedynczej kłodzinie^[8].
Liście: Parzystopierzaste, włókniste u nasady^[8].
Kwiaty: Promieniste, rozdzielnopłciowe, zebrane w wiechy, rozwijają się w kątach pędów. Kwiaty męskie mają 3 wolne płatki oraz 3 inne, nieco zrośnięte, z licznymi wolnymi pręcikami. Kwiaty żeńskie mają 3 małe działki kielicha i 4–10 wolnych płatków, zalążnia jest górna, jednokomorowa, zawierająca 4–10 zrośniętych owocolistków^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016): Należy do rodziny arekowatych (Arecaceae), rzędu arekowce (Arecales), kladu jednoliścienne (monocots) w obrębie kladu okrytonasiennych^[2].

Wykaz gatunków^[6]

Phytelephas aequatorialis Spruce
Phytelephas macrocarpa Ruiz & Pav. – słoniak wielkoowocowy
Phytelephas tenuicaulis (Barfod) A.J.Hend.
Phytelephas tumacana O.F.Cook

Zastosowanie

Nasiona gatunku P. macrocarpa są dość duże (4 cm długości^[9]), twarde, zbudowane z prawie czystej celulozy o barwie i strukturze zbliżonej do kości słoniowej dzięki czemu wykorzystywane są jako surowiec imitujący kość słoniową^[10].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-05-06] (ang.).
1 2 3 Phytelephas. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-05-06]. (ang.).
1 2 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989, s. 331. ISBN 83-09-00256-4.
↑ Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Ludmiła Karpowiczowa (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 112.
1 2 3 Phytelephas Ruiz & Pav., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-27] .
↑ D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 554. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
1 2 3 Phytelephas. Plantes & botanique. [dostęp 2017-05-06]. (fr.).
↑ ZbigniewZ. Podbielkowski ZbigniewZ., Słownik roślin użytkowych, Warszawa: PWRiL, 1989, ISBN 83-09-00256-4, OCLC 69595653 .
↑ Sobczak N., Sobczak T., 1998: Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa (strony: 218-219).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] 1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-05-06] (ang.).

[ing-3] 1 2 3 Phytelephas. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2017-05-06]. (ang.).

[podbiel-4] 1 2 Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989, s. 331. ISBN 83-09-00256-4.

[karpowicz-5] Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Ludmiła Karpowiczowa (red.). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 112.

[powo-6] 1 2 3 Phytelephas Ruiz & Pav., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-27] .

[mabberley-7] D. J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 554. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).

[peb-8] 1 2 3 Phytelephas. Plantes & botanique. [dostęp 2017-05-06]. (fr.).

[9] ZbigniewZ. Podbielkowski ZbigniewZ., Słownik roślin użytkowych, Warszawa: PWRiL, 1989, ISBN 83-09-00256-4, OCLC 69595653 .

[10] Sobczak N., Sobczak T., 1998: Wielka encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa (strony: 218-219).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]