Said Halim Pasza
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| wielki wezyr | |
| Okres |
od 12 czerwca 1913 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| minister spraw zagranicznych | |
| Okres |
od 28 stycznia 1913 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik |
Gabriel Noratunkian |
| Następca |
Halil Menteşe |
| Odznaczenia | |
  | |
Said Halim Pasza (osm. سعيد حليم پاشا, tur. Said Halim Paşa; ur. 1863[1] lub 19 lutego 1864[2] w Kairze, zm. 6 grudnia 1921 w Rzymie) – osmański polityk i pisarz pochodzenia egipsko–albańskiego[3], wielki wezyr (1913–1917), minister spraw zagranicznych (1913–1915).
Podczas pełnienia przez niego funkcji wielkiego wezyra miało miejsce przystąpienie Imperium Osmańskiego do I wojny światowej oraz podpisanie sojuszu z Cesarstwem Niemieckim[2][1].
Życiorys
W 1870 roku wraz z rodziną zamieszkał w Konstantynopolu, gdzie był nauczany przez prywatnych nauczycieli, następnie ukończył studia politologiczne w Szwajcarii[2][1].
Podczas panowania sułtana Abdülhamida II otrzymał tytuł paszy, a 21 maja 1888 roku został członkiem Rady Państwa[2]. 22 września 1900 roku został mianowany bejlerbejem Rumelii, jednak w 1903 roku został wydalony z kraju z powodu kontaktów z młodoturkami[2]. Na emigracji udzielał wsparcia młodoturkom, a także został członkiem Komitetu Jedności i Postępu; po udanej rewolucji z 1908 roku wrócił do Konstantynopola, ponownie zasiadł w Radzie Stanu, z której już 3 września tegoż roku został odwołany[2]. Objął funkcję przewodniczącego rady Yeniköy, a w wyniku wyborów parlamentarnych z 1908 roku zasiadł w Senacie, zrezygnował jednak z mandatu parlamentarnego na rzecz wyjazdu do Paryża w celu podjęcia studiów z zakresu islamizmu[2].
Po rozwiązaniu parlamentu w 1912 roku wrócił do Rady Państwa, a w lipcu tegoż roku został wysłany do Lozanny w celu negocjowania warunków pokojowych z włoskimi władzami (wówczas miała miejsce wojna trypolitańska)[2]. Został następnie sekretarzem generalnym Komitetu Jedności i Postępu, 25 stycznia 1913 roku został wybrany na przewodniczącego Rady Państwa, a trzy dni później objął kierownictwo nad Ministerstwem Spraw Zagranicznych[2].
11 czerwca 1913 roku zmarł wielki wezyr Mahmud Şevket Pasza, dzień później Said Halim Pasza został jego następcą[2][4]. 15 października 1915 roku zrezygnował z funkcji ministra spraw zagranicznych, jego następcą został Halil Menteşe[2]. W wyniku konfliktu z wiceprezesem Komitetu Jedności i Postępu oraz ministrem spraw wewnętrznych Talaatem Paszą 3 lutego 1917 roku zrzekł się stanowiska wielkiego wezyra[2][4].
10 marca 1919 roku został aresztowany pod zarzutem udziału w ludobójstwie Ormian, a 28 maja uwięziony w jednym z więzień na Malcie[2][1]. 29 kwietnia 1921 roku wypuszczono go na wolność z powodu braku dowodów; osiadł w Rzymie, gdzie 5 grudnia tegoż roku został zabity przez Ormianina Arszawira Szirakiana[2][1]. Jego ciało przetransportowano do Konstantynopola, gdzie 29 stycznia 1922 roku zostało pochowane[2].
Książki[2]
- Taassub (1910)
- Mukallitliklerimiz (1911, 1914)
- Meşrutiyet (1911)
- Buhrân-ı İçtimâîmiz (1916; dwukrotnie wydana)
- Buhrân-ı Fikrîmiz (1917, 1919)
- İnhitât-ı İslâm Hakkında Bir Tecrübe-i Kalemiyye (1918)
- İslâmlaşmak (1918)
- İslâm’da Teşkîlât-ı Siyâsiyye (1921)
Odznaczenia[5]
- Komandor I Klasy Orderu Medżydów (1888)
- Komandor I Klasy Orderu Osmana (1889)
- Wielka Wstęga Orderu Osmana (1892)
Życie prywatne
Był wnukiem Muhammada Alego oraz synem Mehmeda Abdülhalima Paszy[2].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Said Halim Paşa. britannica.com. [dostęp 2018-11-23]. (ang.).
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 SAİD HALİM PAŞA. islamansiklopedisi.org.tr. (tur.).
- ↑ Hovannisian 1986 ↓, s. 93.
- 1 2 Ettore Rossi: ḤALĪM Pascià. treccani.it. (wł.).
- ↑ Said Halim Paşa. ilem.org.tr. s. 3. [dostęp 2016-09-12]. (tur.).
Bibliografia
- Richard Gable Hovannisian, The Armenian Genocide in Perspective, Transaction Publishers, 1986, ISBN 978-0-88738-636-7.