Schronisko przy wsi Przegini

Schronisko przy wsi Przegini
Plan jaskini
Plan jaskini
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Przeginia, Dupnik

Długość

29 m

Deniwelacja

7,5

Wysokość otworów

ok. 430 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku północnemu zachodowi (główny)

Kod

J.Olk.II-02.09

Położenie na mapie gminy Jerzmanowice-Przeginia
Mapa konturowa gminy Jerzmanowice-Przeginia, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Schronisko przy wsi Przegini”
Ziemia50°13′59″N 19°40′33″E/50,233194 19,675806
Strona internetowa

Schronisko przy wsi Przegini, Schronisko w Dupniku[1], także Jaskinia na Dupce[2] – schronisko w skale Dupnik w miejscowości Przeginia, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Jerzmanowice-Przeginia[1]. Znajduje się na wierzchowinie Wyżynie Olkuskiej w zlewni Białej Przemszy[3].

Opis schroniska

Skała Dupnik znajduje się na wzniesieniu w odległości około 800 m na południe od kościoła w Przeginii[3]. Zbudowana jest z wapieni. W jej północno-zachodniej, pionowej ścianie znajduje się duża grota. To określenie najlepiej oddaje charakter obiektu, jednak według klasyfikacji speleologicznej jest to schronisko. Ma postać wielkiej nyży o wysokości 4 m i rozmiarach 7 × 8 m. Jest w niej 6 otworów. Ogromny główny otwór ma ekspozycję północno-zachodnią, pozostałe to rury, szczeliny lub kominy o ekspozycji północno-zachodniej (2) lub południowo-zachodniej (3)[1].

Schronisko wytworzone jest w wapieniach z jury późnej. Skała Dupnik jest silnie zerodowana, zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz schroniska. Oprócz kilku możliwych do przejścia dla człowieka rur i kominów jest też wiele ciasnych, niemożliwych do przejścia szczelin. Schronisko jest w całości oświetlone rozproszonym światłem słonecznym. Jego ściany i strop są całe sczerniałe, prawdopodobnie od palonych w nim ognisk. Brak nacieków jaskiniowych. Namulisko jest obfite, składające się z wapiennego gruzu i próchnicy. Prawdopodobnie jest nienaruszone. W schronisku brak roślin, nie obserwowano też zwierząt[1].

Historia badań i dokumentacji

Schronisko znane jest od dawna. Jego wielkość i budowa pozwala przypuszczać, że przed tysiącami lat mogło stanowić czasowe schronienie dla wędrownych plemion łowiecko-zbierackich. Nie prowadzono jednak w nim badań archeologicznych. Po raz pierwszy opisał je Kazimierz Kowalski w 1951 roku[4]. Potem wymieniali je jeszcze A. Górny i M. Szelerewicz oraz W.W. Wiśniewski[1]. W 2003 r. nazwę Schronisko w Dupniku nadał mu M. Pawełczyk, sądząc, że jest pierwszym, który je opisał[5]. Schronisko zmierzył A. Polonius w 2015 r., on też opracował jego plan[1].

Współcześnie jest często odwiedzane, o czym świadczą ślady ognisk i śmieci[1].

Wspinaczka

W jaskini i na ścianach skały Dupnik uprawiany jest bouldering i wspinaczka skalna[2].

Baldery
  1. Little Big Planet; 6B+ (SD)
  2. Mafia; 6B+ (SD)
  3. Highway Duel; 6A+ (SD)
  4. Boulder Dash; 6A (SD)
  5. River Raid 5C; (SD)
  6. Gears of War; 6B+ (SD)
  7. Tomb Raider; 6C (SD)
  8. Medal of Honor; 6C (SD)
  9. Airborne; 6C (SD start jak Medal of Honor koniec w lewo)
  10. Mini Ninja; 7A+ (start w głębi jaskini, potem środkiem dachu i lekko w lewo do połączenia z Medal of Honor, bez korzystania z lewej ściany)
  11. Mortal Kombat; 7A+ (start jak Mini Ninja i wyjście wprost przez dach)
  12. Tekken; 6C+ (SD, na lewo od komina)
  13. Call of Duty; 6C (kominem w dachu jaskini, SD nie dokłada trudności)
  14. Grand Theft; Auto 6C (SD kantem)
  15. Trawers Dark Omen; 6B (SD start 7, trawers w lewo i koniec na topowych klamach z 3)[2].
Wspinaczka
  1. Bez nazwy; VI.2
  2. Dziewczynki bez napinki; VI.3+
  3. Mężczyzny bez tężyzny; VI.3[6]

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Adam Polonius, Schronisko przy wsi Przegini [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-05-22].
  2. 1 2 3 Maciek Szopa, Jaskinia na Dupce [online] [dostęp 2025-02-04].
  3. 1 2 Mapa lotnicza Geoportalu [online] [dostęp 2025-02-04].
  4. ↑ K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom I, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951, s. 1–466.
  5. ↑ M. Pawełczyk, Odkrycia w Dolinie Racławki, „Jaskinie”, 33 (4), Kraków 2003, s. 26–27.
  6. ↑ Wspinanie w Jaskini na Dupce [online] [dostęp 2025-02-04].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.