Shaikhzada Babich
 Szaichzada Babicz | |
| Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1895[1] |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
28 marca 1919[1] (w wieku 24 lat) |
| Przyczyna śmierci |
zabójstwo[2] |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
Shaikhzada Babich (baszk. Şäyxzada Möxämmätzäkir ulı Babiç; ros. Шайхзада Мухаметзакирович Бабич) (ur. 2 stycznia 1895 we wsi Asianowo, zm. 28 marca 1919 we wsi Ziłair) – baszkirski poeta, uznawany za klasyka baszkirskiej poezji narodowej, a także działacz baszkirskiego ruchu narodowo-wyzwoleńczego na początku XX wieku[1].
Życiorys
Wczesne życie i edukacja
Urodził się 2 stycznia 1895 roku we wsi Asianowo w ujeździe birskim guberni ufijskiej (obecnie rejon diurtiuliński Baszkortostanu) w rodzinie mułły. Podstawowe wykształcenie zdobył w madrasie. W 1910 roku pracował jako nauczyciel w Kazachstanie. W latach 1911–1916 był uczniem (szakirdem) madrasy „Galija” w Ufie. W 1917 roku pracował jako nauczyciel w Troicku, a następnie był współpracownikiem satyrycznego czasopisma „Karmak” („Wędka”) w Orenburgu. W latach 1918–1919 służył jako korespondent wojenny w wojskach baszkirskich. 25 lutego 1919 roku został przydzielony do pracy w oddziale prasowym Baszrewkomu (Baszkirskiego Komitetu Rewolucyjnego)[1].
Śmierć
28 marca 1919 roku we wsi Ziłair (obecnie centrum rejonu ziłairskiego Baszkortostanu) został pojmany i następnie brutalnie zamordowany razem z setkami innych Baszkirów przez żołnierzy Armii Czerwonej[2].
Twórczość
Babicz rozpoczął twórczość poetycką w młodości, pierwsze utwory opublikował w 1913 r. Zainspirowany ideami Oświecenia, jego pisarstwo odzwierciedlało wzrost baszkirskiej świadomości narodowej (np. programowy wiersz „Dla narodu”, 1914; „Czekam”, 1916). Był cenionym improwizatorem, satyrykiem i humorystą (ballada „Pluskwa”, poemat „Gazazil”, epigramaty „Kitabennas”). Jego jedyny zbiór wydany za życia, „Błękitne pieśni. Młody Baszkortostan” (1918), opisywał wydarzenia rewolucyjne. Słynne „Posłanie do naodu baszkirskiego” (1919), wydane w formie ulotki, odegrało istotną rolę w ruchu narodowym[1].
Znaczenie
Oryginalna twórczość Szaichzady Babicza wywarła duży wpływ na dalszy rozwój literatury baszkirskiej. Jest uznawany za jednego z klasyków poezji narodowej Baszkirów[1].
Wybrane dzieła
- Ej, kitap! (O, książko!, 1912)
- Bechetchezmen / Böchethiem (Nieszczęsny ja, 1912)
- Chalqym ösön / Chałkym esen (Dla narodu, 1914)
- Kötäm (Czekam, 1916)
- Qandala (Pluskwa, ballada)
- Ğazazil (Gazazil, poemat)
- Kitabennas (cykl epigramatów)
- Źäñgär jyrðar. Jäš Başqortostan (Błękitne pieśni. Młody Baszkortostan, 1918)
- Başqort chałkyna kile chitap (Posłanie do narodu baszkirskiego, 1919)
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Р.Т.Бикбаев (R.T. Bikbaev): БАБИЧ Шайхзада Мухаметзакирович. Энциклопедия Башкортостана (encycl.bash-portal.ru). [dostęp 2025-04-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-16)]. (ros.).
- 1 2 КРЫЛАТЫЙ БАБИЧ. Hrono. [dostęp 2025-04-30]. (ros.).