Siwianka (ptak)

Siwianka
	Ceuthmochares aereus
	(Vieillot, 1817)
	; Przedstawiciel podgatunku flavirostris
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kukułkowe
Rodzina	kukułkowate
Podrodzina	kukułki
Plemię	Phaenicophaeini
Rodzaj	Ceuthmochares; Cabanis & Heine, 1863
Gatunek	siwianka
Synonimy
	Cuculus aereus Vieillot, 1817; Ceuthmochares australis Sharpe, 1873;
	Cuculus aereus Vieillot, 1817; Ceuthmochares australis Sharpe, 1873;
Podgatunki
	C. a. flavirostris (Swainson, 1837); C. a. aereus (Vieillot, 1817); C. a. australis Sharpe, 1873;
	C. a. flavirostris (Swainson, 1837); C. a. aereus (Vieillot, 1817); C. a. australis Sharpe, 1873;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Siwianka^[4] (Ceuthmochares aereus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny kukułkowatych (Cuculidae). Zamieszkuje Afrykę Subsaharyjską. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka

Takson ten został po raz pierwszy opisany przez Vieillota w 1817 roku pod nazwą Cuculus aereus na podstawie okazu znalezionego w Malembo w Angoli^[5]. Wyróżniono trzy podgatunki^[6]^[4], ale pozycja taksonomiczna podgatunku australis jest kontrowersyjna i niepewna. Część systematyków, w tym Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC), wyodrębnia ten takson do rangi gatunku^[7]^[8]^[9]^[10].

Podgatunki

C. aereus flavirostris (Swainson, 1837)
C. aereus aereus (Vieillot, 1817) – siwianka terkotliwa^[4]
C. aereus australis Sharpe, 1873 – siwianka gwiżdżąca^[4]

Występowanie

Ptak ten występuje na terenie Afryki Subsaharyjskiej w zależności od podgatunku^[6]:

flavirostris występuje od Gambii do Nigerii, na zachód od rzeki Niger.
aereus występuje w Nigerii i Bioko do Sudanu Południowego oraz zachodniej Kenii, na południe przez Demokratyczną Republikę Konga do Angoli i północnej Zambii.
australis występuje na nizinach Etiopii i Kenii do Tanzanii (włącznie z przybrzeżnymi wyspami), w Malawi, Mozambiku i na wschodnich wybrzeżach RPA.

Morfologia

Ma ciemnoniebiesko-szare upierzenie i jasnożółty dziób^[11].

Długość ciała 33 cm^[6].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje siwiankę za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern)^[3]. Siwiankę gwiżdżącą uznaje za osobny gatunek i również zalicza go do kategorii najmniejszej troski^[12].

Przypisy

↑ Ceuthmochares aereus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Ceuthmochares, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-14] (ang.).
1 2 Ceuthmochares aereus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 3 4 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phaenicophaeini Gray,GR, 1840 (wersja: 2024-09-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-03-01].
↑ Louis Jean Pierre Vieillot: Nouveau dictionnaire d'histoire naturelle, appliquée aux arts, à l'agriculture, à l'économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Par une société de naturalistes et d'agriculteurs.. T. VIII. Paryż: Chez Deterville, 1817, s. 229. (fr.).
1 2 3 Payne 1997 ↓, s. 573.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-03-01]. (ang.).
↑ Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa South of the Sahara: A Comprehensive Illustrated Field Guide. Cape Town: Random House Struik, 2003. ISBN 1-86872-857-9. (ang.).
↑ Robert P. Payne: The Cuckoos. Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 285-286. ISBN 0-19-850213-3. (ang.).
↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-03-01] .
↑ Blue Malkoha, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2025-03-01] (ang.).
↑ BirdLife International, Ceuthmochares australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-31] (ang.).

Bibliografia

Robert Payne: Family Cuculidae (Cuckoos). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 4: Sandgrouse to Cuckoos. Barcelona: Lynx Edicions, 1997. ISBN 84-87334-22-9. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – podgatunki aereus i flavirostris. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy – podgatunek australis. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Ceuthmochares aereus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[itis2-2] Ceuthmochares, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-02-14] (ang.).

[iucn-3] 1 2 Ceuthmochares aereus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] 1 2 3 4 Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Phaenicophaeini Gray,GR, 1840 (wersja: 2024-09-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-03-01].

[vieillot-5] Louis Jean Pierre Vieillot: Nouveau dictionnaire d'histoire naturelle, appliquée aux arts, à l'agriculture, à l'économie rurale et domestique, à la médecine, etc. Par une société de naturalistes et d'agriculteurs.. T. VIII. Paryż: Chez Deterville, 1817, s. 229. (fr.).

[CITEREFPayne1997573-6] 1 2 3 Payne 1997 ↓, s. 573.

[ioc-7] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v14.2). [dostęp 2025-03-01]. (ang.).

[sin&rya-8] Ian Sinclair, Peter Ryan: Birds of Africa South of the Sahara: A Comprehensive Illustrated Field Guide. Cape Town: Random House Struik, 2003. ISBN 1-86872-857-9. (ang.).

[payne-9] Robert P. Payne: The Cuckoos. Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 285-286. ISBN 0-19-850213-3. (ang.).

[hbwcheck-10] HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-03-01] .

[ebird-11] Blue Malkoha, [w:] eBird [online], Cornell Lab of Ornithology [dostęp 2025-03-01] (ang.).

[iucn1-12] BirdLife International, Ceuthmochares australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-07-31] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]