Skansen taboru kolejowego w Chabówce

Sekcja Utrzymania i Napraw Taboru Zabytkowego „Skansen” Chabówka, potocznie „Skansen taboru kolejowego w Chabówce” istnieje w Chabówce koło Rabki-Zdroju od 1993 roku. Obecnie Skansen znajduje się w strukturach PKP Cargo SA.

Stacja kolejowa w Chabówce została otwarta w dniu 16 grudnia 1884 roku^[1]. Wówczas w miejscowości została wybudowana parowozownia. W 1899 wraz z oddaniem do użytku linii kolejowej Chabówka – Zakopane stacja stała się stacją węzłową. W 1944 roku w Chabówce została wybudowana nowa parowozownia. W styczniu 1945 roku dworzec kolejowy oraz parowozownia zostały zniszczone przez wojska niemieckie. Parowozownia została odbudowana w 1947 roku. Parowozy z Chabówki prowadziły pociągi towarowe na liniach lokalnych^[2]. W 1976 roku linia kolejowa do Zakopanego została zelektryfikowana. W połowie lat 80. XX wieku rozpoczęto gromadzenie eksponatów kolejowych. W 1990 roku linia z Suchej Beskidzkiej do Żywca została zelektryfikowana. W związku z tym zakończono kursowanie parowozów z pociągami rozkładowymi^[3] Z inicjatywy Naczelnika Lokomotywowni Pozaklasowej z Suchej Beskidzkiej Pawła Zaleskiego^[4][5] w 1991 roku podjęto decyzję o utworzeniu placówki muzealnej^[6]. Skansen został otwarty w dniu 11 czerwca 1993 roku^[7].

Ekspozycja składa się z wycofanych z ruchu parowozów, wagonów osobowych, towarowych, lokomotyw elektrycznych i spalinowych oraz pługów i żurawi. Niektóre z nich zostały przywrócone do ruchu. Skansen dysponuje najliczniejszą kolekcją zabytkowego taboru kolejowego. Poza pojazdami kolejowymi w placówce zlokalizowano urządzenia przeznaczone do konserwowania lokomotyw parowych. Infrastruktura techniczna jest przystosowana na wykonywania napraw zabytkowych lokomotyw oraz wagonów^[6]. W izbie pamiątek jest wiele eksponatów i materiałów piśmiennych, związanych z historią kolejnictwa^[8]. Jednym z eksponatów placówki jest lokomotywa parowa TKb-1479. Została wyprodukowana w 1877 roku w Berlinie^[9][10] i jest najstarszym zachowanym parowozem w Polsce^[7]. Niektóre eksponaty zachowane są w stanie pełnej sprawności. Używane są one do obsługi pociągów turystycznych. Skansen rocznie odwiedzany jest przez kilkadziesiąt tysięcy osób z kraju i za granicy^[6]. Niektóre eksponaty stanowią depozyt Stacji Muzeum w Warszawie^[11].

W 2020 roku w okresie wakacji kursują pociągi z parowozem w relacji Chabówka-Mszana Dolna^[12]. Pociągi turystyczne z parowozem regularnie kursują w okresie wakacyjnym począwszy od 2004 roku (z przerwą w latach 2009-2011^[13]). W okresie tym kursowały m.in. w relacjach Chabówka – Mszana Dolna – Chabówka, Chabówka – Dobra k. Limanowej – Chabówka, Chabówka – Zakopane – Chabówka, Kraków Główny – Kraków Nowa Huta – Kraków Główny, Kraków Główny – Wieliczka Rynek – Kraków Główny.

Oprócz pociągów rozkładowych, tabor z Chabówki obsługuje pociągi okolicznościowe: z okazji Mikołajek, Nowego Roku i różnych kolejowych rocznic. Zabytkowe pociągi kursują również na specjalne zamówienie. Tabor z Chabówki był wykorzystywany przy wielu produkcjach filmowych, m.in. przy produkcji filmów Lista Schindlera, Katyń^[14].

Od 2005 r. organizowana jest Parowozjada odbywająca się w Chabówce (lub Suchej Beskidzkiej lub Rabce Zarytem)^[15]. Parowozy z Chabówki corocznie biorą udział w paradzie Parowozów w Wolsztynie.

Lista parowozów normalnotorowych w skansenie

Lista parowozów wąskotorowych w skansenie

Lista lokomotyw elektrycznych w skansenie

Lista lokomotyw spalinowych w skansenie

Lista wagonów spalinowych w skansenie

• JudytaJ. Kurowska-Ciechańska JudytaJ., ArielA. Ciechański ArielA., Koleje, Warszawa: Wyd. Carta Blanca, 2007, s. 238, ISBN 978-83-60887-80-6, OCLC 500427346 .

• strona o Skansenie w Chabówce
• serwis poświęcony działalności i ofercie Skansenu