Skarbiec Sykiończyków

Skarbiec Sykiończyków

Państwo	Grecja
Miejscowość	Delfy
Ukończenie budowy	VI w. p.n.e.
Położenie na mapie Grecji Skarbiec Sykiończyków
38°28′53,98″N 22°30′06,06″E/38,481661 22,501683

Skarbiec Sykiończyków (gr. Θησαυρός των Σικυωνίων) – ruiny skarbca na terenie sanktuarium Apollina w Delfach, w którym przechowywano wota składane przez Sykiończyków.

Muzeum Archeologiczne w Delfach podaje, że skarbiec wznoszono w trzech etapach^[1] :

• pierwszy budynek – tolos – powstał najprawdopodobniej ok. 580 r. p.n.e. z inicjatywy tyrana Sykionu Klejstenesa po I wojnie świętej^[1] . Tolos miał 6,32 m średnicy^[2]; był to naos otoczony kolumnadą z 13 kolumn doryckich i doryckim architrawem^[1] .
• drugi budynek – monopteros – był zdobiony fryzem datowanym na ok. 560 r. p.n.e.^[1]  Dach podtrzymywało 14 kolumn o wysokości 2,78 m^[1] , a sam budynek liczył 4,20 × 5,50 m^[2]. Według jednego z przekazów, w monopterosie wystawiony miał być rydwan tyrana Klejstenesa, który zwyciężył w igrzyskach pytyjskich w 582 roku p.n.e.^[2]
• trzeci budynek – skarbiec właściwy – powstał najprawdopodobniej ok. 525 r. p.n.e.^[1]  przy wykorzystaniu wszystkich bloków kamiennych pochodzących z dwóch wcześniejszych budynków, które zostały rozebrane^[3]. Został wzniesiony przez oligarchów po tym jak odsunęli oni od władzy tyranów z rodu Orthagorydów^[2][3].

Wójcikowska (2009) podaje, że skarbiec datowany jest na koniec VI w. p.n.e.^[4]; inne źródła mówią o drugiej połowie VI w.^[1]  lub o roku 500 p.n.e.^[5] [2]

Budynek skarbca właściwego stał jako pierwszy skarbiec od wejścia do Sanktuarium Apollina, po południowej stronie Świętej Drogi^[5] . W czasach antycznych ze Świętej Drogi widoczna była jego wschodnia część^[6].

Była to niewielka budowla przypominająca świątynię (6,73 × 11,85 m^[7][a]), wzniesiona w porządku doryckim^[5] . Obejmowała naos otwarty na wschód, prowadzący do pronaosu, zakończonego antami^[5] . Miała taką samą orientację jak pobliski Skarbiec Syfnijczyków^[1] .

Współcześnie z budowli zachowały się pozostałości fundamentów^[8], które zostały wzniesione przy wykorzystaniu wszystkich bloków kamiennych pochodzących z dwóch wcześniejszych budynków (tolosu i monopterosu), które rozebrano na potrzeby rozbudowy tarasu świątynnego^[3].

Podłoga nowego skarbca została wyłożona metopami z monopterosu, które ułożono dekoracjami rzeźbiarskimi do dołu^[3].

Metopy

Z nowego skarbca zachowały się niektóre z metop i tryglifów zdobiących jego ściany i fasadę^[7].

Pięć dobrze zachowanych metop odkryto w skarbcu i jego najbliższym sąsiedztwie w 1894 roku^[9]  Ich powstanie datowane jest na lata ok. 570–550 p.n.e.^[9]  Ich dekoracje rzeźbiarskie przedstawiają m.in. statek Argonautów, Kastora i Polluksa, Europę na byku czy dzika kalidońskiego^[9] .

• Muzeum Archeologiczne w Delfach: The Sicyonian Treasury. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Perseus Digital Library Project: Delphi, Sikyonian Treasury (Monopteros) Metopes (Sculpture). [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Perseus Digital Library Project: Delphi, Treasury of the Sikyonians (III) (Building). [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Photios M. Petsas: Delphi: Monuments and Museum. Athens: Krene Editions, 2019. (ang.).
• Michael Scott: Delphi: A History of the Center of the Ancient World. Princeton University Press, 2014. ISBN 978-1-4008-5132-4. [dostęp 2022-06-25]. (ang.).
• Wójcikowska, Katarzyna. Skarbce greckie w okresie archaicznym i klasycznym. Analiza i porównanie architektoniczne na przykładzie sanktuariów w Delfach i Olimpii. „Studia i Materiały Archeologiczne”. 14, s. 285–303, 2009. Uniwersytet Warszawski. ISSN 0867-6542. [dostęp 2022-06-25]. (pol.).