Stanisław Łepkowski
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
15 października 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
prawnik, dyplomata |
| Narodowość |
polska |
| Odznaczenia | |
   _GCross_BAR.svg.png){kind=small}   | |
Stanisław Kostka Łepkowski (ur. 15 października 1892 w Krakowie, zm. 15 sierpnia 1961 w Pretorii) – polski prawnik (doktor praw), dyplomata, szef Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP (1936–1940).
Życiorys
Urodził się w rodzinie Karola i Wandy z Oświecimskich[1]. Uzyskał stopień naukowy doktora na Uniwersytecie Jagiellońskim, ukończył następnie Akademię Eksportową w Wiedniu. W kwietniu 1919 wstąpił do służby dyplomatycznej II Rzeczypospolitej, został drugim sekretarzem w Konsulacie Generalnym RP w Nowym Jorku, od kwietnia do sierpnia 1920 pełnił tę funkcję w konsulacie RP w Chicago.
2 sierpnia 1920 skierowany do Kancelarii Cywilnej Naczelnika Państwa, w której pracował do 1 lipca 1923, do 6 maja 1921 był adiutantem Józefa Piłsudskiego. 1 lipca 1923 przydzielony do Komisariatu Generalnego RP w Wolnym Mieście Gdańsku jako sekretarz legacyjny, następnie na tej samej funkcji w Poselstwie RP w Moskwie. W latach 1926–1927 zastępca naczelnika wydziału w Departamencie Polityczno-Ekonomicznym Ministerstwa Spraw Zagranicznych. 1 listopada 1927 przydzielony do Poselstwa RP w Waszyngtonie, awansowany na radcę poselstwa I klasy, a następnie 19 lutego 1930 na radcę ambasady.
W 1931 poślubił w Warszawie Zofię Szmidecką[1].
22 maja 1931 mianowany posłem RP w Budapeszcie, funkcję pełnił do 15 maja 1936. Od połowy 1936[2] do 1939 był szefem Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Podczas II wojny światowej szef Kancelarii Cywilnej Prezydenta RP Władysława Raczkiewicza w Angers i Londynie do października 1940. Na przełomie kwietnia i maja 1940 doprowadził do złagodzenia projektu rządowej komisji ds. zbadania odpowiedzialności za klęskę wrześniową 1939 (tzw. komisji Winiarskiego), usuwając m.in. zapis o karalności odmowy składania zeznań, co spotkało się z krytyką ministrów Jana Stańczyka, Stanisława Kota i Karola Popiela oraz z poparciem gen. Kazimierza Sosnkowskiego[3]. Po klęsce Francji i przybyciu do Londynu zorganizował w porozumieniu z prezydentem nieudane przesilenie rządowe przeciwko premierowi gen. Władysławowi Sikorskiemu, w rezultacie czego złożył 19 lipca 1940 dymisję, sprawując obowiązki do czasu objęcia urzędu przez następcę, Stefana Lalickiego[4]. Następnie konsul generalny RP w Pretorii.
Po wojnie pozostał w Związku Południowej Afryki, gdzie zmarł.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1928)[5]
- Złoty Krzyż Zasługi
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Węgry)[6]
- Krzyż Komandorski Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)
- Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja)
Przypisy
- 1 2 Maria Minakowska, Stanisław Kostka Łepkowski [online], sejm-wielki.pl [dostęp 2025-05-30].
- ↑ Nowy szef kancelarii cywilnej Pana Prezydenta R. P.. „Wschód”, s. 2, Nr 15 z 20 czerwca 1936.
- ↑ Marcin Kwiecień, Powstanie Komisji powołanej w związku z wynikiem kampanii wojennej 1939 roku (Komisji Winiarskiego), [w:] Stanisław Grodziski (red.), Vetera novis augere. Studia i prace dedykowane profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. 1, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010, s. 572–573.
- ↑ Jacek Piotrowski, Dzieje Kancelarii Cywilnej Prezydenta Rzeczypospolitej na uchodźstwie w latach 1939–1945 (zarys problematyki), „Res Historica”, 35, 2013, s. 158–161.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 631 „za zasługi na polu dyplomatycznem”.
- ↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 2, s. 45, 1935.
Bibliografia
- Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1936. Warszawa: Koło Rodziny Urzędniczej przy Min. Spr. Zagr., 1936, s. 177. [dostęp 2022-06-22].
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 441.
- Łepkowski Stanisław [w:] Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 103.