Stanisław Bąk-Dzierżyński
| Data urodzenia |
1918 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 września 1967 |
| Zawód, zajęcie |
działacz partyjny i państwowy, prawnik |
| Stanowisko |
przewodniczący Prezydium WRN w Kielcach (1956–1958) |
| Partia | |
| Odznaczenia | |
  | |
Stanisław Bąk-Dzierżyński, ps. „Dzierżyński” (ur. 1918[1], zm. 23 września 1967 w Warszawie[2][3]) – polski działacz partyjny i państwowy, prawnik, żołnierz Batalionów Chłopskich podczas II wojny światowej, starosta trzebnicki, przewodniczący Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach (1956–1958).
Życiorys
Urodził się w rodzinie chłopskiej z okolic Buska-Zdroju. W 1936 ukończył gimnazjum, kształcił się także w uniwersytecie ludowym[4]. Należał w tym okresie do Związku Młodzieży Wiejskiej RP „Wici”. W okresie II wojny światowej zaangażowany w działalność partyzancką[1], uzyskał rangę kapitana. Walczył w szeregach Batalionów Chłopskich w Oddziale Mścisława Górki (pod dowództwem Józefa Maślanki), który podporządkował się Armii Ludowej[2]. Od 1944 organizował druk prasy podziemnej, w tym „Myśli Ludowej” i „Jutrzenki” (pisma SL „Wola Ludu”)[5]. W trakcie wojny pozostawał zatrudniony w jajczarni Powiatowej Spółdzielni Rolniczo-Handlowej w Busku-Zdroju[6].
W okresie wojennym przystąpił do Polskiej Partii Robotniczej[6][7], przekształconej w 1948 w Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą. Krótko po wyzwoleniu był zastępcą pełnomocnika rządu ds. reformy rolnej w województwie kieleckim[7]. W 1945 został pierwszym po wojnie pełnomocnikiem Rządu RP na XVII Obwód Administracyjny – Trzebnica[8]. W maju 1946 stanowisko to zostało przekształcone w fotel starosty trzebnickiego[9]. Później kierował Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ząbkowicach Śląskich[2], w międzyczasie ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wrocławskim.
W 1952 powrócił na Kielecczyznę, został wicedyrektorem ds. administracyjno-finansowych w Zakładach Metalowych im. gen. Waltera w Radomiu i wykładowcą Wieczorowej Szkoły Inżynierskiej w Radomiu. W 1956 kierował również Wojewódzką Komisją Planowania Gospodarczego[1][2]. Od 27 października 1956 do 12 lutego 1958 kierował Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Kielcach[10]. Następnie od lutego 1958 do śmierci pełnił funkcję wiceprzewodniczącego jej Prezydium[11][12]. Był ponadto przewodniczącym Związku Bojowników o Wolność i Demokrację i Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w województwie kieleckim[2].
26 września 1967 został pochowany na Cmentarzu Partyzanckim w Kielcach. Jego pogrzeb upamiętniono m.in. oficjalnym konduktem i wyłożeniem księgi pamiątkowej na kieleckim zamku[13][3].
Odznaczenia
W 1946 odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za zasługi położone w walce z okupantem i udział w pracach konspiracyjnych w okresie okupacji[14]. Otrzymał także Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[1].
Przypisy
- 1 2 3 4 Nasi kandydaci do WRN. „Słowo Ludu”. 20 (2660), s. 3, 24 stycznia 1958. ISSN 0137-9275.
- 1 2 3 4 5 Komunikat komitetu organizacyjnego uroczystości pogrzebowych mgr. Stanisława Bąka-Dzierżyńskiego. „Słowo Ludu”. 267 (6142), s. 1, 25 września 1967. ISSN 0137-9275.
- 1 2 Zmarł tow. Stanisław Bąk-Dzierżyński. „Słowo Ludu”. 268 (6143), s. 1, 25 września 1967. ISSN 0137-9275.
- ↑ Waldemar Babinicz. Mobilizująca twórcza dyskusja pomogła UL. „Słowo Ludu”. 15 (2655) (18–19 stycznia 1958). s. 4. ISSN 0137-9275.
- ↑ Mieczysław Adamczyk. Konspiracyjna prasa ludowa na Kielecczyźnie (1939–1945). „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej”. 17 (3)/1979. s. 57, 62. ISSN 2084-8552.
- 1 2 Spółdzielczość w okresie okupacji niemieckiej w latach 1939–1945. powiatbuski1939-1945.pl. [dostęp 2024-11-26].
- 1 2 Stefan Iwaniak. Osadnictwo rolne na terenie województwa kieleckiego 1945–1947. „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach”. 13/1984. s. 67. ISSN 0137-2866.
- ↑ Magdalena Szymańska: Historia Trzebnicy i powiatu ręcznie pisana. nowagazeta.pl, 15 kwietnia 2021. [dostęp 2024-11-26].
- ↑ Ciekawostka z Wieści w Brzasku. nowagazeta.pl, 22 maja 2018. [dostęp 2024-11-26].
- ↑ Aleksander Kochański: Polska 1944–1991. Informator historyczny. Struktury i ludzie. T. 1. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2022, s. 325. ISBN 978-83-8229-465-1. [dostęp 2024-11-26].
- ↑ Po XI Plenum KC PZPR. „Słowo Ludu”. 60 (2700) (12 marca 1958). s. 1. ISSN 0137-9275.
- ↑ Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego. wbursie.wordpress.com, 24 lutego 2021. [dostęp 2024-11-26].
- ↑ Tomasz Trepka: Wyjątkowa historia cmentarzy w Kielcach. Najstarsza z naszych nekropolii ma ponad 220 lat. echodnia.eu, 1 listopada 2023. [dostęp 2024-11-26].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 120