Stanisław Bogusz (1898–1919)
 | |
 podporucznik piechoty | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 grudnia 1898 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 marca 1919 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916–1919 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca plutonu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 | |
.png){kind=small}
.jpg)
Stanisław Bogusz (ur. 21 grudnia 1898 w Bielczy[1], zm. 26 marca 1919 w Magierowie) – podporucznik piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Jego rodzice, Stanisław i Maria z Wojdaków, prowadzili gospodarstwo rolne. W 1904 r. rozpoczął naukę w szkole ludowej, w 1909 r. kontynuował naukę w Gimnazjum w Bochni, gdzie zaangażował się w działalność harcerską. Nie ukończył jednak szkoły z powodu wybuchu I wojny światowej, dlatego w 1915 r. przeniósł się do II Gimnazjum w Tarnowie, gdzie ukończył kolejne klasy: VI i VII. Maturę zdał dopiero w trakcie służby wojskowej.
15 maja 1916 r. został powołany do cesarsko-królewskiej Obrony Krajowej jako jednoroczny ochotnik[2]. Służył w 32 pułku piechoty Obrony Krajowej[3]. Początkowo stacjonował w miejscowości Polgar, skąd został skierowany do szkoły podchorążych w Morawskiej Ostrawie, a po jej ukończeniu wrócił na front włoski, walcząc od czerwca 1917 r. do kwietnia 1918 r. na froncie włoskim nad Piawą, później w Tyrolu. W trakcie działań wojennych, podczas miesięcznego urlopu zdał w gimnazjum egzamin dojrzałości a później od sierpnia do października 1918 r. służył na froncie francuskim m.in. pod Verdun. Tam zaangażował się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej z zamiarem przejścia do armii Generała Hallera. Plany te jednak nie doszły do skutku, ponieważ wojna dobiegła końca.
W grudniu 1918 r. wrócił do kraju i wstąpił w szeregi Wojska Polskiego. Uzyskał przydział do 19 pułku piechoty, późniejszego 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu. 1 marca 1919 jako chorąży został formalnie przyjęty do Wojska Polskiego, mianowany podporucznikiem, zaliczony do 1 Rezerwy armii, powołany do służby czynnej na czas wojny i przydzielony do 19 pułku piechoty[4][5]. Walczył przeciwko wojskom czeskim na Spiszu w okolicach Kieżmarku i Lubowli. Po krótkim urlopie w rodzinnym domu, został wysłany na front ukraiński. Od 19 stycznia 1919 r. walczył jako dowódca III plutonu w I batalionie (w ramach Grupy Operacyjnej „Bug” generała J. Romera) na froncie ukraińskim w okolicach Rawy Ruskiej. Walczył m.in. pod Uhnowem, Wólką Mazowiecką, Karowem, Bełzem, Sokalem, Szczercem oraz Niemirowem[2][3].
Poległ 26 marca 1919 r. w walkach pod Magierowem[6][7]; pochowany został na tamtejszym cmentarzu wojskowym[3].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5782 – pośmiertnie 4 października 1922[8][2]
Przypisy
- ↑ Archiwum Parafialne w Bielczy, Liber Baptisatorum, tom VII (1886-1907), rok 1898, poz. 75, s. 147.
- 1 2 3 Stanisław Bogusz. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.24-1781 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-01-01].
- 1 2 3 Jerzy Giza, Sądeccy Kawalerowie Virtuti Militari 1918-1920, Kraków 1999, s. 45.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 27 z 11 marca 1919, poz. 867.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 29 z 15 marca 1919, poz. 929.
- ↑ Bober 1929 ↓, s. 13–14, 30.
- ↑ Lista strat 1934 ↓, s. 62, tu podano, że poległ między 21 a 31 marca 1919.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922, s. 802.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Lista strat Wojska Polskiego. Polegli i zmarli w wojnach 1918-1920. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1934.
- Roman Bober: Zarys historji wojennej 1-go pułku Strzelców Podhalańskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.