Stenzel Bornbach
| Data i miejsce urodzenia |
14 stycznia 1530 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 marca 1597 |
| Zawód, zajęcie |
prawnik, historyk, urzędnik, kronikarz |
Stenzel Bornbach także Stanisław Bornbach i Stanislaus Bornbach (Burbach[1]; ur. 14 stycznia 1530 r. w Warszawie; zm. 27 marca 1597 r. w Gdańsku[2]) – prawnik, historyk, kronikarz[3]
Życiorys
Jego rodzicami byli Jerzy Bornbach (18.10.1494 - 02.06.1544)[2], burmistrz Warszawy[3] i Jadwiga z d. Krossin. W 1541 roku rozpoczął naukę w gimnazjum we Wrocławiu[1]. Od roku 1545 studiował w Wittenberdze[3] na uniwersytecie[1]. Po ukończeniu studiów odbywał podróże po Niemczech, Francji, Holandii[4], Brabancji. W 1555 roku zamieszkał w Gdańsku[3], mieście rodzinnym matki. 3 maja 1556 roku poślubił tam córkę rajcy Elisabeth Beyer[1]. Małżeństwo doczekało się siedmiorga dzieci. Rok później Stenzel otrzymał obywatelstwo miejskie. Od 1561 r. pełnił funkcję zwierzchnika Szpitala św. Gertrudy. W 1570 r. został członkiem Trzeciego Ordynku[3] - reprezentacji pospólstwa we władzach miejskich Gdańska[5]. W 1571 r. objął stanowisko pisarza w Wielkim Młynie[3], na którym gromadził dokumenty dotyczące historii Gdańska.
S. Bornbach podjął się badań nad historią Gdańska. Gromadząc dokumenty i kroniki, opracował historię buntu gdańskiego w latach 1522–1526[3] ("Historia vom Auffruhr zu Dantzig welcher sich angefangen hatt Anno 1522 und ist durch Königl[iche] Maj[estät] von Pohlen Anno 1526 gestillet mit allem Fleiss beschrieben durch Stenzel Bornbach [...]")[6]. Był autorem Kroniki Weinreicha[1], kroniki Prus w wersjach krótszej i obszernej (Cronica des Landes zu Preussen), dzienników wojennych w 1577 (Kriegs-Journal de Anno 1577, wyd. 1904). Jego dorobek naukowy obejmował także siedmiotomowy zbiór recesów zjazdów krajowych i hanzeatyckich w latach 1374–1524 (Sammlung von Preußischen Landtags- und Hansa-Recessen). W swoich badaniach skupił się również na genealogii gdańskich rodzin patrycjuszowskich (Collectanea Genealogica Prussica)[3]. Opisał wojnę Rzeczypospolitej z Gdańskiem 1576-1577 w dziele „Geschichte des Krieges zwischen dem Königs Stephano und der Stadt Dantzig Ao 1577” wznowionym przez wydawnictwo W. Behringa w Elblągu (1904-1905).
Większość rękopisów gdańskiego historyka (w oryginale lub odpisach) znajduje się w zbiorach Biblioteki Gdańskiej PAN i w Archiwum Państwowym w Gdańsku[3].
Zgromadzony przez niego zbiór dokumentów obejmował 40 tomów i stanowił źródło wiedzy dla późniejszych historyków Gdańska.
Publikacje zdigitalizowane
- Materiały historyczne do sprawy burmistrza Gdańska Eberharta Ferbera i rozruchów gdańskich (rękopis);[7]
- Historia vom Auffruhr zu Dantzig welcher sich angefangen hatt Anno 1522 und ist durch Königl[iche] Maj[estät] von Pohlen Anno 1526 gestillet mit allem Fleiss beschrieben durch Stenzel Bornbach [...];
- Stenzel Bornbachs Kriegstagebuch von 1577, T. 1;[8]
- Kroniki i materiały historyczne do dziejów Gdańska w XVI-XVII w[9].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Bornbach, Stanislaus (Stenzel) – Kulturstiftung [online] [dostęp 2022-04-04] (niem.).
- 1 2 GEDBAS: Vorfahren von Stenzel BORNBACH [online], gedbas-genealogy-net.translate.goog [dostęp 2022-04-04].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 BORNBACH STENTZEL – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Deutsche Biographie, Bornbach, Stanislaus - Deutsche Biographie [online], www.deutsche-biographie.de [dostęp 2022-04-04] (niem.).
- ↑ TRZECI ORDYNEK – Encyklopedia Gdańska [online], gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2022-02-07].
- ↑ Bornbach Stanisław (1530–1597), "Historia vom Auffruhr zu Dantzig welcher sich angefangen hatt Anno 1522 und ist durch Königl[iche] Maj[estät] von Pohlen Anno 1526 gestillet mit allem Fleiss beschrieben durch Stenzel Bornbach [...]" [online] [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Polona [online], polona.pl [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Behring Wilhelm, Stenzel Bornbachs Kriegstagebuch von 1577, T. 1, Reinhold Kühn, 1904 [dostęp 2022-04-04].
- ↑ Adrian (1605-1661) Engelke, Stanisław (1530-1597) Bornbach, Kroniki i materiały historyczne do dziejów Gdańska w XVI-XVII w. [online] [dostęp 2022-04-04].