Stanisław Brejdygant
Stanisław Brejdygant (2014) | |
| Data i miejsce urodzenia |
2 października 1936 |
|---|---|
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
Stanisław Ignacy Brejdygant (ur. 2 października 1936 w Warszawie) – polski aktor, reżyser, scenarzysta, pisarz i dramaturg.
Życiorys
Rodzina i edukacja
Jest synem Ignacego Brejdyganta[1] i jego żony Janiny z domu Paprockiej[2]. Matka pracowała w Towarzystwie Opieki nad Niemowlętami w Wołominie oraz Towarzystwie Przyjaciół Dzieci w Warszawie, ojciec był lekarzem i służył jako oficer podczas wojny[3]. Miał starszą o osiem lat siostrę Barbarę[4], która była strzelcem w Szarych Szeregach[2].
Służył jako ministrant w kościele Matki Boskiej Loretańskiej w Warszawie, był także prezesem koła ministrantów[5]. Należał także do 67. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej[6]. Od czasów szkolnych interesuje się literaturą, należał do Koła Młodych przy Związku Literatów Polskich[7]. W okresie szkolnym dorabiał jako przewodnik turystyczny po Warszawie i recenzent filmów w redakcji „Sztandaru Młodych”[8].
Absolwent VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Władysława IV w Warszawie, polonistyki na Uniwersytecie Warszawskim (praca dyplomowa: „Rozprawa Wyspiańskiego o Hamlecie w kontekście Wielkiej Reformy”), Wydziału Aktorskiego Warszawskiej Szkoły Teatralnej i reżyserii w łódzkiej filmówce[9].
Kariera zawodowa
Jako aktor teatralny zadebiutował w 1954[10]. Przez kilka miesięcy występował w Studenckim Teatrze Satyryków[11]. Występował także na scenach teatrów warszawskich: Narodowego, Powszechnego, Nowego i Dramatycznego a także Teatru Bałtyckiego w Koszalinie, Teatru Polskiego w Poznaniu i Teatru Nowego w Łodzi. Jako reżyser pracował w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu i Teatrze Nowym w Warszawie. Ma w dorobku m.in. role szekspirowskie i w adaptacjach Dostojewskiego. Jako reżyser wystawił m.in. Wiecznego małżonka i Idiotę Dostojewskiego oraz pięć oper (m.in. Damę Pikową Piotra Czajkowskiego)[12].
Wystąpił w kilku filmach, słuchowiskach radiowych i widowiskach plenerowych. Dużą popularność zdobył jako dubbingujący tytułową postać w brytyjskim serialu Ja, Klaudiusz.
Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, był członkiem Zarządu Głównego ZASP-u[13], ZAiKS-u, PEN Clubu, ITI oraz Rady Pisarzy Trzech Mórz.
Życie prywatne
Czterokrotnie żonaty. Pierwszą żoną aktora była malarka i scenografka Zofia Wierchowicz. Z małżeństwa ze śpiewaczką Nelą Obarską ma syna Igora (ur. 1971). Ma także syna Krzysztofa (ur. 1984) z pozamałżeńskiej relacji[14]. Następnie ożenił się z historyczką sztuki Barbarą Janicką. W 2015 poślubił Ritę Kożewnikową[15].
Role teatralne
- Hamlet, W. Szekspira – Hamlet
- Ryszard III, W. Szekspira – Ryszard III
- Zbrodnia i kara, F. Dostojewskiego – Raskolnikow
- Idiota, F. Dostojewskiego – Książę Myszkin
- Medea, Eurypidesa – Jazon
- Hitler-Stalin, (na motywach powieści W. Niekrasowa – Saperlipopette) – Stalin
Filmografia
| Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
|---|---|---|---|
| 1969 | Księżyc | Lejtnant Oleg Antonowicz Kniaźnin | także reżyseria i scenariusz |
| 1972 | Wyspy szczęśliwe | reżyseria | |
| 1974 | Opowieść w czerwieni | scenariusz | |
| 1977 | Zakręt | „cowboy” w filmie oglądanym przez Stefana | także reżyseria i scenariusz |
| 1982 | Wilczyca | Hrabia Ludwik, właściciel Rosłowic | |
| 1992 | Dotknięcie ręki | wydawca Maier | |
| 1993 | Komedia małżeńska | Pierre Duchamp | |
| Lista Schindlera | strażnik w fabryce Schindlera | ||
| 1994 | Legenda Tatr | archanioł | |
| 1995 | Akwarium | dyplomata brytyjski | |
| Spellbinder | Summoner | ||
| 1998 | Biały kruk | Mayor Rotschild | |
| Siedlisko | ksiądz proboszcz | ||
| 2001 | Marszałek Piłsudski | Alfred Wysocki | |
| 2001–2009 | Klan | Janusz Zamojdowski | |
| 2006 | Mrok | proboszcz Kozak | |
| 2008 | Wiosna 1941 | doktor Pankiewicz | |
| 2012 | Prawo Agaty | profesor Bartka | odc. 7 |
| Paradoks | biskup | odc. 4 | |
| 2013 | Drogówka | „papież” | |
| 2015 | Historia Roja | lekarz | |
| 2015–2019 | Dziewczyny ze Lwowa | profesor Witold Rotworoski | |
| 2018 | Kler | ksiądz Teodor | |
| 2021 | Układ | ojciec Wareckiego | |
| 2023 | Sortownia | Marian Markowski, sąsiad Jacka | |
| Kajtek czarodziej | starszy pan | ||
| 2025 | M jak miłość | Kosowski, ojciec Judyty | odc. 1870 |
| Dom dobry | ksiądz emeryt |
.jpg)
Polski dubbing
- 1976: Ja, Klaudiusz jako Klaudiusz
- 1993: Dwaj zgryźliwi tetrycy jako John Gustafson
- 1995: Jeszcze bardziej zgryźliwi tetrycy jako John Gustafson
- 1996: Frankie i Johnny jako spiker
- 1997: Ostatni rozdział jako doktor Boyer
- 2005: Niania jako pan Siup
- 2015: Kopciuszek jako król
Reżyser dubbingu
- 1993–1998: Animaniacy
- 1996: Frankie i Johnny
Dramaty
- Kolonia Wyzwolenia
- Golgota
- Wyzwolony
- Próba
- Endline
- Godzina z Führerem
- Stacja XII
- Mniejszy brat
- Wyspa Wielkanocna
Powieści i opowiadania
- Testament. Wydawnictwo Pax, Warszawa 1967.
- Być Bogiem: opowiadania. Czytelnik, Warszawa 1981.
- Stypa. Wydawnictwo Gamma, Warszawa 1991.
- Powiedz im. Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1993.
- Maligna. Dom Wydawniczy Szczepan Szymański, Warszawa 1995.
- Świt o zmierzchu. Wydawnictwo Nowy Świat, Warszawa 2009.
- Wyzwolony i inne dramaty. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2013.
- Zło: scenariusze: trzy filmy – oto ich zapis. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2019.
- Zwierzenia. Wydawnictwo WAB, Warszawa 2023.
- Pokoje. Od urodzenia do wieku klęski, Świat Książki, Warszawa 2023.
Wybrane scenariusze
- Weekend
- Sumienie
- Oczyszczenie
- Powieźli trumnę
Odznaczenia
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013)[16]
- Odznaka ZAiKS-u (1998)[17]
Przypisy
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 28.
- 1 2 Powstańcze Biogramy - Barbara Brejdygant [online], 1944.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 13, 80–81, 91–92.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 13–14.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 70, 79.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 76.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 90, 111.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 124–125, 172.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 109, 111, 123, 126, 137, 170, 211.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 168–170.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 170.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 191.
- ↑ Brejdygant 2023 ↓, s. 131, 190.
- ↑ styl-gwiazd-populada.pl [online], styl-gwiazd-populada.pl [dostęp 2020-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2020-01-23] (ang.).
- ↑ Stanisław Brejdygant: Związek z Ritą, to spełnienie marzenia o doskonałym partnerstwie - Świat według Tessy [online], swiat-tessy.com [dostęp 2020-07-09] (pol.).
- ↑ Medal Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-05-27].
- ↑ Laureaci Nagród ZAiKS-u [online], www.zaiks.org.pl [dostęp 2025-03-19].
Bibliografia
- Stanisław Brejdygant: Pokoje. Od urodzenia do wieku klęski. Wydawnictwo „Świat Książki”, 2023. ISBN 978-83-8289-175-1.
Linki zewnętrzne
- Stanisław Brejdygant w bazie IMDb (ang.)
- Stanisław Brejdygant w bazie Filmweb
- Stanisław Brejdygant w bazie filmpolski.pl
- Stanisław Brejdygant, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2021-04-09].
- Stanisław Brejdygant na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Stanisław Brejdygant na zdjęciach w bibliotece Polona