Stanisław Klepacz

Stanisław Klepacz

Jesion

Stanisław Klepacz (przed 1934)
pułkownik kawalerii
Data i miejsce urodzenia	16 września 1888 Kłobuck
Data i miejsce śmierci	24 września 1958 Nowy Jork
Przebieg służby
Lata służby	1914–1948
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie Armia Krajowa Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	7 Pułk Ułanów 11 Pułk Ułanów
Stanowiska	zastępca dowódcy pułku dowódca pułku kawalerii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa
Odznaczenia

Stanisław Klepacz, ps. „Jesion” (ur. 16 września 1888 w Kłobucku, zm. 24 września 1958 w Nowym Jorku) – pułkownik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Urodził się w Kłobucku, w rodzinie Andrzeja i Julii z Ptaszkiewiczów^[1]. Od 1901 roku uczył się w gimnazjum w Częstochowie i gdzie w 1909 roku uzyskał świadectwo dojrzałości. W czasie nauki w szkole wstąpił do Związku Młodzieży Postępowej, a po rozłamie w tej organizacji do Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W 1906 roku wstąpił do PPS-Frakcja Rewolucyjna i po ukończeniu szkoły był tzw. okręgowcem tej organizacji w Warszawie od czerwca 1909 roku.

Aresztowany 30 lipca 1909 roku przebywał w więzieniu do 30 listopada 1909 roku, otrzymał wtedy nakaz pobytu w Ostrowcu a potem nakaz opuszczenia kraju. Wrócił jednak i pod przybranym nazwiskiem kontynuował działalność w PPS w Zagłębiu Dąbrowskim i w Łodzi. W 1912 roku zagrożony aresztowaniem, zbiegł do Krakowa, gdzie prowadził dalej działalność w PPS^[2].

W marcu 1914 roku wyjechał z Polski i rozpoczął studia na Politechnice w Glens (Belgia), gdzie w kwietniu wstąpił do Związku Strzeleckiego. Po wybuchu I wojny światowej wrócił do Krakowa.

W październiku 1914 roku wstąpił do Legionów Polskich, początkowo jako szeregowiec w batalionie uzupełniającym, a od lutego 1915 roku kapral w 1 pułku ułanów. Od 5 lutego do 31 marca 1917 roku był słuchaczem kawaleryjskiego kursu oficerskiego przy 1 pułku ułanów w Ostrołęce. Kurs ukończył z wynikiem dostatecznym^[3]. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku internowany w Szczypiornie a następnie w Łomży, skąd zbiegł w lipcu 1918 roku do Warszawy.

W listopadzie 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego, rozpoczął służbę w 7 pułku ułanów. Był początkowo młodszym oficerem w szwadronie karabinów maszynowych, a od marca 1919 roku w 3 szwadronie liniowym. W grudniu 1919 roku został dowódcą szwadronu karabinów maszynowych, a następnie w kwietniu 1921 roku dowódcą kadry pułku, a w maju 1922 został dowódcą szwadronu liniowego. W składzie tego pułku uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. W październiku 1922 roku został dowódcą odcinka „Brody”.

Od grudnia 1922 do września 1923 roku był uczestnikiem kursu w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu, po ukończeniu którego został dowódcą szwadronu liniowego w 7 pułku ułanów. W październiku 1926 roku został przeniesiony do 23 pułku ułanów, gdzie początkowo był komendantem kursu dla podoficerów zawodowych, następnie od stycznia 1927 roku dowódcą szkoły podoficerskiej, a od lipca 1927 dowódcą dywizjonu szkolnego. W kwietniu 1928 roku został przesunięty na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy dowódcy pułku^[4]. W czerwcu 1930 roku został przeniesiony do 2 pułku szwoleżerów w Starogardzie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[5]. 28 stycznia 1931 roku otrzymał przeniesienie do 7 pułku ułanów w Mińsku Mazowieckim na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[6]. 23 marca 1932 roku został mianowany dowódcą 11 pułku ułanów w Ciechanowie^[7]. Na stopień pułkownika został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów kawalerii^[8]. Pułkiem dowodził do czasu przejścia w stan spoczynku w dniu 31 sierpnia 1938 roku^[9].

Po wybuchu wojny zgłosił się ochotniczo do służby w Departamencie Kawalerii Ministerstwa Spraw Wojskowych. Na po­le­ce­nie gen. Pio­tra Sku­ra­to­wi­cza udał się do Lu­bli­na, a później do Wło­dzi­mie­rza Wo­łyń­skie­go, gdzie od 12 września or­ga­ni­zo­wał od­dział z re­zer­wi­stów, osadników woj­sko­wych oraz ośrod­ka za­pa­so­we­go 7. puł. Z od­dzia­łem tym praw­do­po­dob­nie 18 września do­łą­czył do Gru­py „Dub­no” gen. Ste­fa­na Han­ki­-K­ul­eszy. Po cięż­kich wal­kach pod Ra­wą Ru­ską 24 i 25 września oraz nie­uda­nej pró­bie prze­bi­cia się na po­łu­dnie od­dzia­ły polskie, wo­bec zbli­ża­nia się wojsk so­wiec­kich, ska­pi­tu­lo­wa­ły. Płk Kle­pacz unik­nął jed­nak nie­wo­li, z garst­ką żoł­nie­rzy prze­bił się przez so­wiec­kie okrą­że­nie w re­jo­nie Kra­sno­bro­du i prze­do­stał się do War­sza­wy^[10].

Od początku związany z konspiracją, od 1942 r. należał do Obozu Polski Walczącej, w którym kierował Wydziałem Wojskowym^[11]. Później został komendantem głównym organizacji Kadry Polski Niepodległej. W związku ze scaleniem tej organizacji z AK w dniu 26 lutego 1943 roku został wyznaczony na pełnomocnika komendanta AK ds. scalenia KPN z AK, ale już 21 marca 1943 roku Rada Naczelna KPN usunęła go ze stanowiska komendanta. W dniu 12 maja 1944 roku został aresztowany i osadzony na Pawiaku, skąd został zwolniony 28 lipca 1944 roku.

W czasie powstania warszawskiego od 4 sierpnia był komendantem Kwatery Głównej Dowódcy AK. W dniu 14 sierpnia został kwatermistrzem Grupy „Północ”, a od 26 sierpnia zastępcą dowódcy Grupy „Północ”. Po przejściu kanałami do Śródmieścia od 4 września zastępca komendanta Obwodu Śródmieście. We wrześniu 1944 roku został ranny przy ul. Chmielnej. Jego żona Zofia ps. „Siostra” oraz syn Janusz ps. „Rok”, również walczyli w powstaniu warszawskim^[12].

Po kapitulacji oddziałów powstańczych, przebywał kolejno w Stalagu XI B Fallingbostel i oflagach w Bergen-Belsen, Gross-Born i Lubece. Po uwolnieniu z obozu przez wojska brytyjskie (2 maja 1945 roku) był komendantem Polskiego Obozu Oficerskiego pod Lubeką^[12], zastępcą dowódcy okręgu polskiego w brytyjskiej strefie okupacyjnej Niemiec i przewodniczącym Oficerskiego Sądu Honorowego dla oficerów sztabowych.

Po demobilizacji w 1948 roku przebywał w Wielkiej Brytanii, w 1952 roku wyjechał do Nowego Jorku, gdzie zmarł. Pochowany na cmentarzu polskim w Doylestown, Pennsylvania, USA^[12].

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2723 (1921)^[13]
• Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)^[14]
• Krzyż Walecznych (pięciokrotnie)
• Srebrny Krzyż Zasługi (3 sierpnia 1928)^[15]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[12]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)^[16]

• Marek Gałęzowski, Klepacz Stanisław [w:] idem, Wierni Polsce. Ludzie konspiracji piłsudczykowskiej 1939-1947, LTW: Warszawa 2005, s. 305-316.
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Komenda Legionów (Dowództwo Polskiego Korpusu Posiłkowego). Centralne Archiwum Wojskowe. [dostęp 2017-11-07].
• Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1944. T. 2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 84–85. ISBN 83-211-0758-3.
• Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.