Stanisław Nilski-Łapiński

Stanisław Nilski-Łapiński
Nilski
Ilustracja
podpułkownik Szt. Gen. podpułkownik Szt. Gen.
Data i miejsce urodzenia

24 stycznia 1891
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

16 lutego 1922
Poznań, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1914–1922

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

5 Pułk Piechoty
15 Dywizja Piechoty
70 Pułk Piechoty

Stanowiska

szef sztabu
dowódca pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
obrona Lwowa
powstanie wielkopolskie

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje – trzykrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości z Mieczami Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie)

Stanisław Kazimierz Marcin Łapiński ps. „Nilski” (ur. 24 stycznia 1891 w Warszawie, zm. 16 lutego 1922 w Poznaniu) – polski inżynier, podpułkownik Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Nagrobek S. Nilskiego-Łapińskiego (u góry po lewej)
Pomnik S. Nilskiego-Łapińskiego w Łapach

Życiorys

Syn Tomasza i Teofili z domu Porowskiej. Ukończył studia na Wydziale Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej uzyskując tytuł inżyniera. W 1912 został członkiem Związku Strzeleckiego[1], w którym pod pseudonimem „Nilski”[1] ukończył kurs podoficerski i oficerski[2].

2 sierpnia 1914 rozpoczął służbę w Legionach Polskich[1], w którym był adiutantem w III batalionie w 1 pp. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach 5 pułku piechoty. Podczas bitwy pod Łowczówkiem, dwukrotnie raniony w płuco, dostał się do rosyjskiej niewoli. Pomimo odniesionych ran ratuje się ucieczką i przez sześć tygodni ukrywa się w okolicach Tarnowa, zajętego przez Rosjan. Po przesunięciu frontu powrócił do I Brygady[2].

Od 31 stycznia do 9 marca 1917 roku był słuchaczem Kursu oficerów sztabowych i adiutantów wyższych dowództw w Warszawie. 22 marca 1917 roku został skierowany do macierzystego 5 pułku piechoty. W czasie służby w Legionach awansował na kolejne stopnie: chorążego (29 września 1914 roku), podporucznika (5 marca 1915 roku) i porucznika (2 lipca 1915 roku)[3]. W lipcu 1917 roku, po kryzysie przysięgowym został internowany w Beniaminowie. Zwolniony z internowania wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. Pełnił funkcję instruktora na kursach oficerskich[2].

Podczas obrony Lwowa w listopadzie 1918 w trakcie wojny z Ukraińcami był członkiem Naczelnej Komendy Obrony Lwowa[4], szefem sztabu obrony Lwowa i zastępcą komendanta Czesława Mączyńskiego[5][6][1]. Po wybuchu powstania wielkopolskiego brał udział u organizacji Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim. W kwietniu 1919 roku, wziął udział w wyprawie wileńskiej, jako oficer operacyjny Sztabu Naczelnego Wodza[2].

W czasie wyprawy kijowskiej został szefem sztabu 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty[1]. Na tym stanowisku wyróżnił się zdolnościami i osobistym męstwem. Razem z dywizją wziął udział w wyprawie nad Berezynę, walkach odwrotowych, bitwie warszawskiej, uderzeniu na Mińsk Mazowiecki, ataku na tyły bolszewickiej 15 Armii, w walkach pod Lidą i Mińskiem. Po zakończeniu walk i powrocie do Wielkopolski ukończył kurs informacyjny Sztabu Generalnego, kurs lotnictwa i kurs dowódców pułków saperów[2]. Od 8 lipca 1921 roku dowodził 70 pułkiem piechoty w Jarocinie[7][1]. Był założycielem tamtejszego Koła Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Chcąc dokończyć okres dowodzenia pułkiem wystąpił z wnioskiem o przesunięcie terminu skierowania go na jednoroczny kurs doszkolenia w Wyższej Szkole Wojennej[2]. Zmarł 16 lutego 1922 roku w Poznaniu[8], w następstwie szkarlatyny[2].

8 kwietnia 1934 jego szczątki zostały ekshumowane[1] i przewiezione z Poznania do Lwowa, gdzie po uroczystym pogrzebie 15 kwietnia 1934 zostały pochowane w kwaterze dowódców na Cmentarzu Obrońców Lwowa[9][10][11][12].

Upamiętnienie

Uchwałą Rady Miasta Lwowa z listopada 1938 jednej z ulic we Lwowie nadano imię Stanisława Nilskiego-Łapińskiego[13].

Od 1 czerwca 2009 jest patronem Gimnazjum nr 1 w Łapach[14]. W tym mieście ustanowiono też pomnik podpułkownika[15].

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Krzysztof Filipow, Grzegorz Jasiński (red.), Order Virtuti Militari, wyd. I, rhus-20.man.poznan.pl, Warszawa 2013, s. 166, ISBN 978-83-62345-98-4 [dostęp 2025-04-02] (pol.).
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 Wspomnienie pośmiertne ↓.
  3. ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 7.
  4. ↑ Eugeniusz Romer, Pamiętnik Paryski 1918-1919, t. I, Warszawa 2010, s. 35.
  5. ↑ Obsada personalna obrony Lwowa 1 - 22.11.1918r. stankiewicze.com. [dostęp 2017-03-07].
  6. ↑ Iwona Łaptaszyńska: Obrona Lwowa 1 – 22.11.1918r.. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2017-03-07].
  7. ↑ Nabożeństwo żałobne. „Polska Zbrojna”. 52, s. 3, 1922-02-22. Warszawa.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 maja 1922 roku, s. 348.
  9. ↑ Sprowadzenie zwłok ś. p. pułkownika Milskiego-Łapińskiego z Poznania do Lwowa. „Nowiny”, s. 2, Nr 29 z 11 kwietnia 1934.
  10. ↑ Z kraju. Przewiezienie zwłok obrońcy Lwowa. „Kurier Warszawski”, s. 4, Nr 100 z 13 kwietnia 1934.
  11. ↑ Pogrzeb ś. p. ppułk. Nilskiego-Łapińskiego manifestacją mieszkańców Lwowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 94 z 15 kwietnia 1934 z.
  12. ↑ Pogrzeb ś. p. ppułk. Nilskiego-Łapińskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 95 z 17 kwietnia 1934 z.
  13. ↑ Symboliczne nadanie nazw związanych z Obroną Lwowa szeregowi ulic we Lwowie. „Gazeta Lwowska”. Nr 265, s. 2, 22 listopada 1938.
  14. ↑ Gimnazjum nr 1 im. Ppłk. Stanisława Nilskiego-Łapińskiego w Łapach. podlaskie.gimnazja.edubaza.pl. [dostęp 2024-11-21].
  15. ↑ Marian Olechnowicz: Święto Niepodległości w Łapach. Zapomniany bohater i pomnik. poranny.pl, 2009-11-11. [dostęp 2024-11-21].
  16. ↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2976 z 13 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 825
  17. ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
  18. ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352, jako inż. Łapiński Stanisław Kazimierz.
  19. ↑ Na podstawie https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/21/Stanis%C5%82aw_%C5%81api%C5%84ski.jpg

Bibliografia

Galeria

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.