Stanisław Paderewski
 podporucznik | |
| Data i miejsce urodzenia |
1875 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
 _2r_BAR.svg.png){kind=small} | |
.png){kind=small}
Stanisław Paderewski (ur. 1875 w m. Sudyłków, w pow. zasławskim, zm. 18 listopada 1914 w Załężu) – polski inżynier górniczy, porucznik Legionów Polskich.
Życiorys
Był synem Jana (zm. 1894, administratora majątków ziemskich) i jego drugiej żony Anny z Tańkowskich, przyrodnim bratem Ignacego Jana, pianisty i polityka. Po skończeniu gimnazjum w 1892 wstąpił do szkoły wojskowej w Kijowie. Nie rozwinął kariery w wojsku rosyjskim wobec odmowy przyjęcia do Akademii Sztabu Generalnego w Petersburgu; podjął wówczas studia matematyczne na uniwersytecie kijowskim, działając jednocześnie w polskich organizacjach studenckich. Naukę kontynuował na wydziale górniczym prestiżowej Akademii Górniczej w Leoben w Austrii (1900–1907), gdzie uzyskał dyplom inżyniera górnictwa. Był członkiem socjalistycznego „Promienia”, udzielał się w czytelni zorganizowanej przez polskich studentów w Leoben[1]. Studia przerwał na pewien czas w związku z wojną rosyjsko-japońską.
Po studiach pracował w wyuczonym zawodzie na Morawach, w Bolesławiu (powiat olkuski), wreszcie w kopalni „Mortimer” w Zagórzu (teren dzisiejszego Sosnowca, Zagłębie Dąbrowskie – powiat będziński). Przez cały czas utrzymywał kontakt z polskim ruchem niepodległościowym i jesienią 1914 wstąpił ochotniczo do Legionów. Został dowódcą 3. kompanii (tzw. rzeszowskiej) VI batalionu. Poległ w bitwie pod Krzywopłotami w czasie szturmu na Załęże, do którego poprowadził swoją kompanię. Kapelan legionowy o. Kosma Lenczowski relacjonował: „Podporucznik Paderewski elegantuje się, goli, myje, świeżą wdziewa bieliznę, jakby się wybierał na bal. Skończywszy toaletę mówi: tak mogę już paść”. Pochowany we wspólnej mogile legionowej na cmentarzu w Bydlinie. Miejsce jego śmierci od 2012 r. oznacza głaz z pamiątkową tablicą.
Pośmiertnie został odznaczony: Krzyżem Niepodległości i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Przypisy
- ↑ Marek Gałęzowski, Paderewski Stanisław [w:] idem, My idziemy w zórz świtanie... Sylwetki oficerów Legionów Polskich poległych i zmarłych w walce o niepodległość w latach 1914–1916, Warszawa: IPN, 2019, s. 209.
Bibliografia
- Marek Gałęzowski, Paderewski Stanisław [w:] idem, My idziemy w zórz świtanie... Sylwetki oficerów Legionów Polskich poległych i zmarłych w walce o niepodległość w latach 1914–1916, Warszawa: IPN, 2019, s. 208–209.
- Wiktor Krzysztof. Cygan: Słownik biograficzny oficerów Legionów Polskich. Warszawa: "Gryf", 1992. ISBN 83-85209-08-5.
- Eligiusz Kozłowski, Stanisław Paderewski, w: Polski Słownik Biograficzny, tom XXIV, 1979