Stanisław Piasek
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 sierpnia 1894 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 września 1935 |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Stanowiska |
strażnik |
| Główne wojny i bitwy | |
.jpg){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
  _BAR.svg.png){kind=small} | |
Stanisław Piasek (ur. 18 sierpnia 1894 w Suchej, zm. 1 września 1935 w Warszawie) – polski działacz niepodległościowy, tapicer-dekorator, starszy sierżant rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, strażnik Straży Marszałkowskiej.
Życiorys
Syn Andrzeja i Julii z Knapczyków urodzony 18 sierpnia 1894 we wsi Błondzonka, przynależnej do Suchej, w ówczesnym powiecie żywieckim Królestwa Galicji i Lodomerii[1][2][3]. Ukończył czteroklasową szkołę powszechną w rodzinnej miejscowości[1]. Mając 15 lat wyjechał do Bielska, gdzie przez cztery lata praktykował tapicerstwo i dekoratorstwo[1]. Po odbyciu praktyki pracował w Wiedniu i Budapeszcie jako czeladnik tapicerski[1]. 15 maja 1914 wrócił do Suchej i wstąpił do Związku Strzeleckiego[1].
19 września 1914 wstąpił do Legionów Polskich[1]. Walczył w szeregach I baonu 2 pułku piechoty[1][3]. Po kryzysie przysięgowym (lipiec 1917) pozostał w 2 pp, który został włączony do Polskiego Korpusu Posiłkowego[1]. Po bitwie pod Rarańczą (15–16 lutego 1918) dołączył do II Korpusu Polskiego w Rosji[1]. Po bitwie pod Kaniowem (11 maja 1918), uniknął niemieckiej niewoli i dostał się do Żytomierza, gdzie wstąpił do tajnej organizacji pod dowództwem pułkownika Grabowskiego[1]. Od 5 września 1918 walczył na Kubaniu w szeregach Polskiego Oddziału przy rosyjskiej Armii Ochotniczej, a później w 4 Dywizji Strzelców Polskich[1]. Wyróżnił się 14 października 1918 w bitwie z bolszewikami pod Ternówką i 3 grudnia tego roku w bitwie z oddziałami ukraińskiego Dyrektoriatu oraz 1 marca 1919 w bitwie nad Seretem[4]. W trakcie walk z Ukraińcami dostał się do niewoli, ale po dziesięciu dniach udało mu się uciec[4]. Za te czyny 8 kwietnia 1920 podporucznik Przemysław Nakoniecznikoff-Klukowski sporządził wniosek na odznaczenie orderem „Virtuti Militari”[4]. W czerwcu 1919, po scaleniu 4 Dywizji Strzelców Polskich z 10 Dywizją Piechoty, został przydzielony do kompanii karabinów maszynowych III batalionu 28 pułku piechoty[1]. Wziął udział we wszystkich walkach tego oddziału, awansując od starszego szeregowca do starszego sierżanta[1]. Wyróżnił się 1 czerwca 1920 w bitwie pod Kozianami[1]. 15 czerwca 1920 dowódca kompanii, podporucznik Krasowski sporządził „wniosek na odznaczenie orderem «Virtuti Militari»”, w którym napisał:
dnia 1 czerwca 1920 dowodząc plutonem karabinów maszynowych w bitwie pod Wojacino i Gorochówką[a] pomimo silnego i natarczywego ataku nieprzyjacielskiego sierżant sztabowy Piasek Stanisław bronił mężnie pozycje, wystawiwszy jeden karabin maszynowy na prawe skrzydło, drugi na lewe 10 kompanii III/28 pp, niezważając na to, że nieprzyjaciel zaszedł na tyły wyżej wymienionej kompanii. Swoim spokojnym zachowaniem się potrafił utrzymać w szeregach karność i posłuszeństwo, i ogniem km nietylko nanosił wielkie straty nieprzyjacielowi, lecz zmusił go do cofnięcia się na swoje stare stanowiska, i tym samym przyczynił się w wielkiej mierze do ratowania sytuacji, i od katastrofy, tak blisko wiszącej nad całym odcinkiem baonu[1].
W maju 1933 był bezrobotnym członkiem Związku Legionistów Polskich[1]. Później otrzymał posadę strażnika Straży Marszałkowskiej[6]. Zmarł 1 września 1935 w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B22, rząd 5, grób 12)[7].
Był żonaty z Marianną z domu Wątroba (1902–1991), z którą miał córkę Urszulę (1924–2010)[1][7].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 567[1] – 28 lutego 1921[8][9][10]
- Krzyż Niepodległości – 25 stycznia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[11][12][13]
- Krzyż Walecznych – 1 grudnia 192 „za czyny orężne w czasie bojów Legionów Polskich”[14][15]
Uwagi
- ↑ W wniosku ppor. Krasowski podał nazwy: „Wojalino” i „Gorochowoje”. Walki o wspomniane miejscowości były częścią bitwy pod Kozianami. 31 maja Koziany zostały zdobyte przez 28 i 30 pp. 1 czerwca bolszewicy próbowali odzyskać utracone miasteczko, lecz ich ataki, prowadzone z pewnym powodzeniem od strony Ozierawo na Borowe (30 pp), załamały się pod uderzeniem flankującego III batalionu 28 pp[5].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Piasek Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.64-5433 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
- 1 2 Janusz Cisek, Ewa Kozłowska, Łukasz Wieczorek: Słownik Legionistów Polskich 1914-1918 : Piasek Stanisław. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2025-04-28].
- 1 2 3 Piasek Stanisław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.106-11349 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
- ↑ Zaborowski 1928 ↓, s. 16.
- ↑ Warchoł 1992 ↓, s. 52.
- 1 2 Stanisław Piasek. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Warszawie. [dostęp 2025-04-30].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 26 marca 1921, s. 535.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
- ↑ Zaborowski 1928 ↓, s. 30.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 24, poz. 33
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 50 z 1 grudnia 1922, s. 878.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-04-28].
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Robert Warchoł: Z dziejów Straży Marszałkowskiej 1504–1952 : o bezpieczeństwie sejmów w dawnej Polsce oraz kształtowaniu się Straży Marszałkowskiej w II Rzeczypospolitej i w latach 1947-1952. Warszawa: Kancelaria Sejmu, 1992.
- Wacław Zaborowski: Zarys historji wojennej 28-go pułku strzelców kaniowskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1928, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.