Stanisław Ziołowski
| Pełne imię i nazwisko |
Stanisław Witold Ziołowski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1 sierpnia 1892 |
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Uczelnia |
Politechnika Lwowska |
| Wydział |
Wydział Architektury |
Stanisław Witold Ziołowski (ur. 1 sierpnia 1892 w Gumniskach Foks, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – polski inżynier architekt, kapitan saperów rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się 1 sierpnia 1892 we wsi Gumniska Foks, w ówczesnym powiecie ropczyckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Erazma i Antoniny z Ożajsłowiczów[1][2][3][4]. Był starszym bratem Kazimierza, ps. Cyk (ur. 1895), żołnierza Legionów Polskich, podporucznika piechoty rezerwy Wojska Polskiego, podinspektora Policji Państwowej, komendanta wojewódzkiego PP w Łucku i Białymstoku (1939), odznaczonego Krzyżem Niepodległości[2][5][6][7].
W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Jego oddziałem macierzystym był 57 pułk piechoty[8]. Na stopień podporucznika rezerwy został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1916[9].
W 1919 został powołany do Wojska Polskiego w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 lutego 1918 z byłej armii austro-węgierskiej do Dowództwa Okręgu Generalnego w Krakowie[10]. W 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów rezerwy inżynierii i saperów. W latach 1923–1924 posiadał przydział do 6 pułku saperów w Przemyślu[11][12]. W 1934 jako oficer rezerwy pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Gdynia i posiadał przydział do 8 batalionu saperów w Toruniu[13].
W 1921 ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej, gdzie następnie pracował jako asystent. Był wybitnym reprezentantem szkoły lwowsko-krakowskiej. Po przybyciu do budującej się Gdyni zaprojektował kilka budynków w stylu modernistycznym, które do dziś stanowią wizytówkę miasta. Powszechnie znany i prezentowany w prasie specjalistycznej jest największy kubaturowo budynek przedwojennej Gdyni zespół mieszkaniowy BGK, tzw. „Bankowiec”. Kolejnym zaprojektowanym przez niego budynkiem jest dom czynszowy Konopków w Gdyni. Od 1932 współpracował z architektem Zbigniewem Kupcem, z którym współtworzył projekt Szpitala Powszechnego dla Gdyni wraz z Instytutem Chorób Tropikalnych.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[14]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[14], gdzie od 17 czerwca 2000 roku mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[15]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 1155[14].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[16][17][18]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[19][20][21].
27 kwietnia 2022 Rada Miasta Gdyni podjęła uchwałę nr XLI/1271/22 w sprawie nadania drodze położonej w Śródmieściu Gdyni nazwy ulica Stanisława Ziołowskiego[22].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-28].
- 1 2 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-28].
- ↑ Indeks Represjonowanych. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2024-10-28].
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 637, tu błędnie jako Ziołkowski.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-10-28].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 258, poz. 276.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 42, 861.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 643.
- ↑ Ranglisten 1918 ↓, s. 294.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych nr. 79 z 22 lipca 1919 s. 1803, 1813
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 885, 916.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 809, 839.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 164, 685, jako Ziółowski.
- 1 2 3 Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 637.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 66 [dostęp 2024-08-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Uchwała nr XLI/1271/22 Rady Miasta Gdyni. „Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego”. 2078, s. 1, 2022-05-27. Gdańsk: Wojewoda Pomorski..
Bibliografia
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, 1918. (niem.).
- Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2016-06-05].
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.