Stanisława Dawid

Stanisława Dawid
Data i miejsce urodzenia

12 maja 1936
Strzałki

Data śmierci

22 lipca 2014

Zawód, zajęcie

wycinankarka, koronczarka, tkaczka

Narodowość

polska

Odznaczenia
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Stanisława Dawid z domu Staśkiewicz (ur. 12 maja 1936 w Strzałkach, zm. 22 lipca 2014) – wycinankarka, koronczarka i tkaczka z Puszczy Zielonej, laureatka Nagrody im. Oskara Kolberga[1].

Życiorys

Przyszła na świat w rodzinie Staśkiewiczów, z której wywodzi się wielu twórców i twórczyń ludowych (m.in. Czesława Kaczyńska i Wincenty Staśkiewicz)[2]. Tradycji uczyła się od babci Antoniny Staśkiewicz i matki Stanisławy Staśkiewicz z Porębów[2][3]. Po zamążpójściu pracowała z mężem w ponaddziesięciohektarowym gospodarstwie rolnym[1].

Wycinaniem zajęła się jako dziecko, w wieku 8 lat zrobiła pierwsze wycinanki. Jako trzynastolatka zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie zorganizowanym w 1950 przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie[3]. W latach 1953–1955 podjęła współpracę z instytutem[2]. Tworzone przez nią wycinanki były używane w projektowaniu tkanin. Specjalizowała się w tradycyjnych formach (gwiazdy, leluje i koguty), tworzyła również nowoczesne formy (las, szopki, sceny rodzajowe z życia wsi). Jej prace wyróżniają się bogactwem motywów, precyzyjnym cięciem i kompozycją. Współpracowała ze Spółdzielnią Rękodzieła Ludowego i Artystycznego „Kurpianka” w Kadzidle. Wykonywała dla niej wycinanki, kwiaty z bibuły i palmy wielkanocne, kierce, pisanki, tkaniny oraz koronki z bawełnianych nici[3]. Haftowafa elementy stroju kurpiowskiego Puszczy Zielonej (wstawki i obszycia fartuchów koszul) oraz serwety i obrusy[2][3]. Tkała, używając wąskich krosien, samodzielnie przędła len i wełnę. Tworzyła tkaniny użytkowe (pościel, płótno na koszule) oraz dekoracyjne (serwety, obrusy, narzuty na łóżka, burunki)[2]. W wycinankach oraz w tkaninach stosowała typowe dla Puszczy Zielonej motywy zdobnicze oraz kolory (czerwień, zieleń, biel i granat)[3]. Współpracowała też z Cepelią[4].

Uczestniczyła w najważniejszych festiwalach i przeglądach sztuki ludowej[2][3]. Prezentowała swoje prace w Krakowie, Gdyni, Opolu, Kazimierzu, Płocku, Warszawie, Szczecinie, Olsztynie, Pułtusku, Ostrołęce, Białymstoku, Łomży. Prowadziła warsztaty dla dzieci i młodzieży m.in. w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce[3] oraz podczas warsztatów etnograficznych „Ginące Zawody” w Zagrodzie Kurpiowskiej w Kadzidle[1]. Jej wycinanki można znaleźć w Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, Muzeum Północno-Mazowieckim w Łomży, w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, Muzeum Podlaskim w Białymstoku, Muzeum Etnograficznym im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu, Muzeum Mazowieckim w Płocku, Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie, Muzeum Wycinanki Polskiej w Konstancinie, Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie, Muzeum Regionalnym w Pułtusku, Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym, Muzeum Śląska Opolskiego i muzeum w Lublinie[3][2][4].

Należała do Funduszu Rozwoju Twórczości Cepelii, Stowarzyszenia Twórców Ludowych (od 1970)[2] i Stowarzyszenia Artystów Kurpiowskich[3]. Jej uczennicami były: młodsza siostra Czesława Kaczyńska, bratowa Genowefa Staśkiewicz, córka Teresa Wielechowska oraz synowa Katarzyna Dawid[2][5]. Ciotką Stanisławy Dawid była Stanisława Olender[6].

Spoczywa na cmentarzu w Kadzidle[1].

Nagrody

Upamiętnienie

W 2020 była jedną z bohaterek wystawy pt. Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej przygotowanej przez Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce[3][10].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Stanisław Pajka, Słownik biograficzny Kurpiowszczyzny XX–XXI wieku. Część druga, Ostrołęka 2016.
  2. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Katarzyna Mróz, Stanisława Dawid – laureat Nagrody Kolberga 2009 [online], www.nagrodakolberg.pl [dostęp 2022-07-19].
  3. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Maria Samsel, Robert Andrzej Dul, Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej. Katalog wystawy = The Kurpie paper-cutting from the Green Forest. Exhibition catalogue, Ostrołęka: Muzeum Kultury Kurpiowskiej w Ostrołęce, 2020, ISBN 978-83-953620-5-7, OCLC 1242372512 [dostęp 2022-07-14].
  4. 1 2 3 4 Elżbieta Miszczyńska i inni, Wycinanki niezaplanowane... V Konkurs Sztuki Ludowej = Unplanned cut-outs... 5th Folk Art Contest, Częstochowa: Muzeum Częstochowskie, 2012, ISBN 978-83-60128-18-3, OCLC 823616682 [dostęp 2022-07-20].
  5. ↑ DAWID STANISŁAWA – wycinanki, haft, tkactwo [online], www.imagis.home.pl [dostęp 2022-07-20].
  6. ↑ Bernard Kielak, Powiat ostrołęcki. Przewodnik subiektywny, Warszawa: Mazowieckie Centrum Kultury i Sztuki, 2008, ISBN 978-83-60623-29-9, OCLC 297863867 [dostęp 2022-03-08].
  7. ↑ Nagrody Starosty Ostrołęckiego [online], powiatostrolecki.pl [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  8. ↑ Dotychczasowi laureaci Kurpików (z lat 2001–2019) [online], www.zwiazekkurpiow.pl [dostęp 2022-03-27].
  9. ↑ Artur Wołosz, Wycinankarki nagrodzone (zdjęcia) [online], Tygodnik Ostrołęcki, 17 lutego 2010 [dostęp 2022-07-20] (pol.).
  10. ↑ Maria Samsel, Robert Andrzej Dul, Alicja Mironiuk Nikolska, Wycinanka kurpiowska z Puszczy Zielonej. Wystawa planszowa, Ostrołęka 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.