Stanisława Nowicka (1912–2018)

Stanisława Nowicka

Data i miejsce urodzenia	29 kwietnia 1912 Pułtusk
Data i miejsce śmierci	18 lutego 2018 USA
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Praca
Budynki	Dom Wycieczkowy w Augustowie (dzisiejszy Zajazd „Hetman”)
Odznaczenia

Stanisława Nowicka z domu Sandecka, również Stanislawa Nowicki lub Siasia (ur. 29 kwietnia 1912 w Pułtusku, zm. 18 lutego 2018 w Alexandria (Wirginia))^[1][2][3] – polska architektka i rysowniczka, pracująca w Polsce przed II wojną światową, w ukryciu podczas okupacji i jawnie w powojennej Warszawie do 1946 (m.in. współplanując masterplan odbudowy Warszawy), a następnie jako profesor architektury i wzornictwa na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych: na North Carolina State University, University of Southern California i University of Pennsylvania, na tym ostatnim wykładając do emerytury. Była pierwszą kobietą, która w Stanach Zjednoczonych uzyskała tytuł profesorki architektury^[4]. Nagrodzona międzynarodowymi nagrodami i krajowymi w USA, w tym Złotym Medalem i nagrodą Grand Prix w Sztuce Graficznej na Międzynarodowej Wystawie „Sztuka i Technika” w Paryżu w 1937.

W 1936 roku otrzymała dyplom Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej^[5]. W latach 1937–1939 na stanowisku starszego asystenta w Katedrze Historii Nowożytnej Architektury i Sztuki tamże^[6].

Wspólnie z mężem Maciejem Nowickim (ślub w 1938) wygrali kilka konkursów architektonicznych, odbyli staż u Le Corbusiera we Francji, gdzie Stanisława pracowała nad fotomontażem do jego Pawilonu Nowych Czasów (Temps Nouveaux) oraz nad modelem stadionu^[7]. Wraz z Władysławem Stokowskim zaprojektowali i wybudowali m.in. modernistyczny Dom Wycieczkowy w Augustowie (dzisiejszy Zajazd „Hetman”) w 1938^[8].

W 1946 Maciej Nowicki został wysłany do Nowego Jorku jako przedstawiciel Polski w projektowaniu i budowie siedziby ONZ, co spowodowało ich wyjazd z kraju. Maciej Nowicki zginął w katastrofie lotniczej w Egipcie w 1950, wracając z Indii, gdzie projektował nowe miasto Czandigarh (projekt dokończył Le Corbusier).

W 1951 Nowicka otrzymała stanowisko asystentki na wydziale architektury School of Fine Arts ramach Uniwersytetu Pensylwanii, jako jedna z pierwszych dwóch kobiet zatrudnionych na stałe przez szkołę, gdzie prowadziła zajęcia dla pierwszego roku. W 1958 jako pierwsza kobieta w Stanach Zjednoczonych została awansowana na profesorkę architektury. Na Uniwersytecie Pensylwanii pracowała do emerytury w 1977 roku, z roczną przerwą podczas której uczyła na Uniwersytecie Południowej Kalifornii w Los Angeles^[9].

W 1978 roku otrzymała medal American Institute of Architects^[10].

W 2016 przyznano jej państwowe odznaczenie Rzeczypospolitej Polskiej, Medal Gloria Artis w dziedzinie sztuki wizualne/plastyczne^[11]; w jej imieniu medal odebrał jej syn Peter Nowicki, w listopadzie 2016, w ambasadzie RP w Waszyngtonie^[12].

plakaty

Oboje zdobyli szerokie uznanie za rysunek podczas studiów na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w latach 1928–1936. Oboje byli uważani za czołowych rysowników przedwojennej Polski. W latach 1934–1939 należała do Koła Artystów Grafików Reklamowych^[13].

• „Bal młodej architektury” (1934)
• „Denaturat – Czystość, oszczędność” (1934)
• „Polska Państwowa Loteria Klasowa (1934)
• „Trójkąt w kole wełna to gwarancja pełna” (1934)
• „Dziesięciolecie Polskiego Związku Przeciwgruźliczego 1924–1934” (z A. Bowbelskim) (1934)
• „Polski Związek przeciwgruźliczy chroni” (1935)
• „Wszyscy do walki z gruźlicą” (1938)
• „Zlot młodzieży polskiej z zagranicy” (1935)

• Maciej Nowicki

• Tadeusz Barucki: Maciej Nowicki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1980, ISBN 83-213-2945-4. (broszura w serii Mała encyklopedia architektury)
• Tadeusz Barucki: Maciej Nowicki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa, 1986, ISBN 83-213-3232-3 (książka w serii Architektura i architekci świata współczesnego)
• Sylwetka na stronie internetowej Uniwersytetu Pennsylwanii. design.upenn.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-02)]. (ang.).
• Wszystkie informacje w bazie danych IAWA o kobietach architektach. lumiere.lib.vt.edu. [zarchiwizowane z tego adresu (2003-02-28)]. (ang.).
• Życiorys w bazie danych IAWA o kobietach architektach (ang.)
• Wiadomość w serwisie AIA (American Institute of Architects) o 95. urodzinach Stanisławy Nowickiej w kwietniu 2007 r. (ze zdjęciem) (ang.)

• Zajazd „Hetman”, pierwotnie Dom Wycieczkowy w Augustowie, zaprojektowany w 1938 r. przez Macieja Nowickiego, Stanisławę Nowicką i W. Stokowskiego (pol. • ang. • niem.)
• Wpis katalogowy z małą reprodukcją plakatu „Denaturat – Czystość, oszczędność” z 1934 r., autorstwa Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej, Library of Congress, USA. (ang.)
• WEB POSTER EXHIBITION – Polish Art Deco posters in Lviv (m.in. reprodukcja plakatu „Wszyscy do walki z gruźlicą” z 1938 r. autorstwa Macieja Nowickiego i Stanisławy Sandeckiej) (ang.)