Stefan Jentys
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 czerwca 1860 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
17 kwietnia 1919 |
| profesor nauk botanicznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja |
1894 |
| uczelnia | |
| Odznaczenia | |
 | |
Stefan Jentys (ur. 21 czerwca 1860 w Warszawie, zm. 17 kwietnia 1919 w Krakowie)[1] – polski botanik, fizjolog roślin i chemik rolny, profesor Wyższej Szkoły Rolniczej w Dublanach i Uniwersytetu Jagiellońskiego, popularyzator problematyki rolnej.
Życiorys
Stefan Jentys był synem Jana i Leokadii z Petzoldów[1]. W 1877 roku rozpoczął studia na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim. W następnym roku został aresztowany za działalność patriotyczną i po zwolnieniu zmuszony do wyjazdu poza granice Królestwa Kongresowego. Od jesieni 1878 roku studiował w Wyższej Szkole Rolniczej w Dublanach, gdzie był uczniem Emila Godlewskiego ojca. Po ukończeniu studiów, w 1884 roku otrzymał stypendium Wydziału Krajowego na kontynuowanie nauki za granicą. Przez kolejne dwa lata przebywał na uczelniach w Lipsku, Monachium, Bernie i Tybindze, gdzie w 1886 roku uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie pracy O wpływie wysokich ciśnień tlenu na wzrost roślin. Po powrocie do Dublan objął stanowisko profesora adiunkta, jako wykładowca chemii rolnej i rolnictwa. W 1889 roku został mianowany profesorem.
W 1892 roku, skonfliktowany z Wydziałem Krajowym na tle planów rozwoju uczelni, opuścił Akademię w Dublanach i wyjechał do Krakowa. Od 1 grudnia tegoż roku był został asystentem Katedry Chemii Rolnej Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierowanej przez profesora Franciszka Czarnomskiego. W 1894 roku uzyskał habilitację i tytuł docenta. Po śmierci profesora Czarnomskiego w 1898 roku, objął Katedrę Rolnictwa i Chemii Rolnej. W 1902 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Także od 1902 roku kierował Rolniczym Zakładem Doświadczalnym, utworzonym wspólnie przez uniwersytet i Towarzystwo Rolnicze. Był członkiem Komisji Fizjograficznej Akademii Umiejętności. W działalności naukowej zajmował się między innymi chemią skrobi, znaczeniem garbników roślinnych i przyswajalnością azotu. Publikował w fachowych czasopismach krajowych i europejskich. Ponadto prowadził szeroko zakrojoną działalność mającą na celu unowocześnienie rolnictwa w Galicji. Z jego inicjatywy powstała sieć terenowych stacji i poletek doświadczalnych, które służyły zapoznawaniu chłopów z nowymi metodami gospodarowania i ich popularyzowaniu. Wspierał ideę spółdzielczości rolniczej.
Po wybuchu I wojny światowej zaangażował się w prace Sekcji Opieki nad Dziećmi Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy dla Dotkniętych Klęską Wojny. Był jednym z założycieli i prezesem krakowskiego oddziału Zjednoczenia Narodowego, brał udział w zjeździe tej organizacji we Lwowie w październiku 1918 roku. Uczestniczył w rozmowach polsko-ukraińskich.
Żonaty z Anną Czermak, miał czworo dzieci: synów Stanisława, Władysława i Czesława oraz córkę Janinę.
Zmarł wkrótce po powrocie do Krakowa, 17 kwietnia 1919 roku. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera PAS 53-płd-po prawej Jankowskich)[2][3].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie, 11 listopada 1936)[4]
Przypisy
- 1 2 Jentys Stefan, [w:] Marek Przeniosło, Małgorzata Przeniosło (red.), Słownik biograficzny profesorów uniwersytetów Drugiej Rzeczypospolitej. Uniwersytet Jagielloński, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, 2021, s. 288, ISBN 978-83-7133-952-3 [dostęp 2025-02-19].
- ↑ Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 2021-01-10].
- ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 114, ISBN 978-83-233-4527-5.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 464 „za wybitne zasługi na polu nauki i wychowywania młodzieży w duchu patriotycznym położone w latach 1905–1918”.
Bibliografia
- Franciszek Górski: Jentys Stefan [w:] Polski Słownik Biograficzny. Tom XI.
- Alicja Zemanek: Pro memoria: 85-lecie śmierci Stefana Jentysa (21 VI 1860 – 17 IV 1919). „Wiadomości Botaniczne” 48 (1/2), 2004. ISSN 0043-5090.
Linki zewnętrzne
- Publikacje Stefana Jentysa w bibliotece Polona