Stefan Kubiak (żołnierz)

Stefan Kubiak
Hồ Chí Toán
Matematyk
Ilustracja
Stefan Kubiak z żoną Nguyễn Thị Phượng (Teresa Kubiak)
kapitan kapitan
Data i miejsce urodzenia

25 sierpnia 1923
Łódź

Data i miejsce śmierci

28 listopada 1963
Hanoi

Przebieg służby
Lata służby

1944–1963

Siły zbrojne

partyzantka radziecka
ludowe Wojsko Polskie
Legia Cudzoziemska
Việt Minh
Wietnamska Armia Ludowa

Główne wojny i bitwy

I wojna indochińska:

wojna wietnamska 

Odznaczenia
Order Złotej Gwiazdy (1947–2003)
Order Hồ Chí Minha (do 2014) Order Hồ Chí Minha (do 2014)

Stefan Kubiak ps. „Matematyk” (ur. 25 sierpnia 1923 w Łodzi, zm. 28 listopada 1963 w Hanoi) – polsko-wietnamski żołnierz, kapitan Việt Minhu walczący w I wojnie indochińskiej, a także w pewnym zakresie w późniejszej wojnie amerykańsko-wietnamskiej. Bohater narodowy Wietnamu.

Życiorys

Dzieciństwo

Urodził się w biednej rodzinie tkaczy w łódzkiej dzielnicy Widzew. Jako dziecko lubił czytać książki przygodowe i historyczne, a także oglądać filmy, co sprawiło, że zainteresował się egzotycznymi krajami[1][2].

II wojna światowa

Podczas II wojny światowej szesnastoletni Stefan został wysłany przez niemieckich okupantów na roboty przymusowe. Najpierw pracował na gospodarstwie w pobliżu Kłajpedy, gdzie miejscowy bauer zmuszał go do wykonywania pracy przewidzianej dla dwóch osób. Następnie został wysłany do fabryki w Westfalii, gdzie doświadczył głodu[1][2].

Po usłyszeniu wieści o zbliżaniu się Armii Czerwonej do Polski uciekł z miejsca pracy i podróżował pociągami przez całe Niemcy jako pasażer na gapę. Został wykryty i ponownie wysłany na przedmieścia Kłajpedy, gdzie zmuszony był kopać okopy. Ponownie uciekł, przedzierając się na południowy wschód i dołączył do oddziału radzieckich partyzantów[1][2].

Na początku stycznia 1945 roku dwudziestojednoletni Kubiak powrócił do Łodzi po przejściu frontu. Za radą przyjaciela wstąpił do Oficerskiej Szkoły Politycznej. Miał zostać oficerem polityczno-wychowawczym Ludowego Wojska Polskiego, ale zdezerterował w niejasnych okolicznościach[1][2].

Francuska Legia Cudzoziemska

Wtapiając się w niemieckich wysiedleńców, Kubiak trafił do okupowanych przez aliantów Niemiec. Tam – bez pieniędzy, jedzenia i dokumentów – został aresztowany przez francuską żandarmerię. Postawiono mu wybór pomiędzy więzieniem a służbą we Francuskiej Legii Cudzoziemskiej. Kubiak wybrał to drugie i został wysłany przez port w Marsylii na intensywne szkolenie wojskowe do Algierii. Po ukończeniu szkolenia, jako żołnierz Francuskiej Legii Cudzoziemskiej, Kubiak wziął udział w tłumieniu antykolonialnych zamieszek we francuskim Maroku w 1946 roku[1].

W grudniu tego samego roku wsiadł na statek „Pasteur” i został wysłany do Indochin. Na początku 1947 roku jego oddział stacjonował w Nam Định, aby zwalczać wietnamską rebelię w regionie, przeprowadzając operacje poszukiwawczo-oczyszczające. Po tym, jak był świadkiem metod przesłuchań i tortur stosowanych przez Francuzów wobec wietnamskich chłopów, które często kończyły się morderstwami i gwałtami, Kubiak uznał, że walczy po złej stronie i postanowił ponownie zdezerterować. Spiskował z dwoma Niemcami i Austriakiem w Legii, którzy podzielali jego poglądy, i wspólnie opracowali plan ucieczki, który zaprowadził ich do oddziału Việt Minhu[3].

W Wietnamie Północnym

W Wietnamie Północnym Kubiak znany był ze swoich wyjątkowych zdolności do naprawiania zróżnicowanych typów zdobycznej broni (włączając w to armaty, granatniki i moździerze). Jego umiejętności zostały wykorzystane po bitwie o Hoà Bình wiosną 1952, kiedy to zdobyto nowoczesne armaty, których nie potrafiono obsługiwać. Kubiakowi udało się rozwiązać ten problem, co umożliwiło wykorzystanie armat oraz zapewniło mu uznanie wietnamskich przełożonych[4].

W wietnamskiej armii otrzymał przezwisko „Matematyk” ze względu na swoje umiejętności taktyczne i strategiczne, które odegrały kluczową rolę w kampanii Dien Bien Phu[5]. Według biografii opisanej na stronie zarządu Mauzoleum Ho Chi Minha; Kubiak był utalentowanym żołnierzem. Pomógł przełamać najtrudniejszą blokadę wroga, by umożliwić żołnierzom szarżę i ostatecznie zdobycie bunkra. Zrobił to przebierając się w mundur francuskiego oficera[6].

Mimo że był obcokrajowcem, był bardzo szanowany przez partyzantów Việt Minhu, a nawet otrzymał honorowe nazwisko i drugie imię „Hồ Chí”, które przyjął osobiście od pierwszego prezydenta Wietnamu Północnego Hồ Chí Minha – za wkład w walkę narodowowyzwoleńczą Wietnamczyków[7].

Z powodu nawracających ran i ciężkiej malarii, w 1963 roku Kubiak ciężko zachorował i zmarł w stolicy Wietnamu Północnego, przeżywszy 40 lat. Jego grób mieści się na cmentarzu Văn Điển (11 km od centrum Hanoi)[8].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Wojciech Rodak: Ho Chi Toan. Jak polski dezerter został bohaterem ludowego Wietnamu. NaszaHistoria.pl, 24.03.2017. [dostęp 2024-11-28].
  2. 1 2 3 4 Krzysztof Michałowski: Polacy w Azji – o naszych rodakach, którzy zasłynęli na azjatyckiej ziemi. Wczasy w Azji, 24.03.2017. [dostęp 2024-11-28].
  3. Tâm Trang, Chuyện về người lính lê dương mang họ Bác Hồ [online], Trang tin điện tử Ban quản lý lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh [dostęp 2023-03-01], Cytat: Jednak w czasach posiadania broni legionista ten zdał sobie sprawę, że stara się zniszczyć tych, którzy bronili jego ojczyzny przed obcą inwazją. W duchu męstwa, odwagi i miłości do ojczyzny, tutejszych łagodnych ludzi, Stefan Kubiak opuścił szeregi legionistów, aby wstąpić w szeregi walczących o sprawiedliwość. (wiet.  pol.).
  4. Wojciech Rodak, Ho Chi Toan. Jak polski dezerter został bohaterem ludowego Wietnamu [online], Nasza Historia, 24 marca 2017 [dostęp 2023-03-01], Cytat: W Viet Minhie słynął z tego, że potrafił naprawić każdą zdobytą armatę, granatnik, moździerz. Gdy po wielkiej bitwie o Hoa Binh wiosną 1952 r. zdobyto nowoczesne francuskie armaty, których nikt nie potrafił obsłużyć, to właśnie Kubiak został wezwany do rozwiązania problemu. I poradził sobie z tym, ku uciesze wietnamskich dowódców. (pol.).
  5. Tâm Trang, Chuyện về người lính lê dương mang họ Bác Hồ [online], Trang tin điện tử Ban quản lý lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh [dostęp 2023-03-01], Cytat: Dzięki swojej wiedzy wojskowej, strategii, pomysłowości, odwadze, odwadze i wysiłkowi żołnierze partyzanccy nadali mu przydomek „Matematyka”. Nazwa, która mówi o zaufaniu i podziwie żołnierza Viet Minh dla jego umiejętności taktycznych i kalkulacyjnych w każdej bitwie. (wiet.  pol.).
  6. Tưởng nhớ STEFAN KUBIAK (HỒ CHÍ TOÁN) [online], Văn hóa và Đời sống Online | Tin tức, kinh tế, văn hóa, giải trí, kinh doanh mới nhất do người dùng chia sẻ, 9 lipca 2021 [dostęp 2023-03-01], Cytat: Stefan założył mundur francuskiego oficera, aby włamać się do najtrudniejszego dla tamtejszej walki bunkra, którego przejęcie oznaczałoby otworzenie linii oporu dla innych żołnierzy. (wiet.  pol.).
  7. Một người Ba Lan tìm thấy quê hương thứ hai ở Việt Nam [online], vietinfo.eu [dostęp 2023-03-01], Cytat: Po zwycięstwie pod Dien Bien Phu spotkał Ho Chi Minha, który nadał mu swoje nazwisko i drugie imię „Ho Chi” (od nazwiska, drugiego imienia Ho Chi Minha). (wiet.  pol.).
  8. Tưởng nhớ STEFAN KUBIAK (HỒ CHÍ TOÁN) [online], Văn hóa và Đời sống Online | Tin tức, kinh tế, văn hóa, giải trí, kinh doanh mới nhất do người dùng chia sẻ, 9 lipca 2021 [dostęp 2023-03-01], Cytat: w 1963 ciężko zachorował i zmarł w Hanoi (lat 40), jego grób jest obecnie pochowany na cmentarzu Van Dien – Hanoi. (wiet.  pol.).

Linki zewnętrzne